Iň tä­sin ir-iýmiş­le­riň bi­ri bo­lan ho­zuň (“Jug­lans”) bir­nä­çe gör­nü­şi bol­ýar. Onuň mi­we­si güýz aý­la­ryn­da biş­ýär. Gy­şy­na hoz aga­jy­nyň ýap­rak­la­ry düş­ýär. Ho­zuň mi­we­si­niň içi iki bö­lek bol­ýar. Ol edil adam beý­ni­si­ne meň­ze­ýär. Hoz­la­ryň we ma­ňyz­la­ryň äh­li gör­nüş­le­ri mik­roe­le­ment­le­re we wi­ta­min­le­re, be­lok­la­ra we ami­no­tur­şu­lyk­la­ra baýdyr. Hoz we beý­le­ki ma­ňyz­la­ry yzy­gi­der­li iý­ýän ada­myň ýü­re­gi we beý­ni­si has go­wy iş­le­ýär. Ho­zuň dü­zü­min­de gan da­mar­la­ry­ny ber­kid­ýän E wi­ta­mi­ni­niň we im­mu­ni­te­ti ber­kid­ýän C wi­ta­mi­ni­niň köp muk­da­ry bar­. Hoz ýat­keş­li­gi ber­kid­ýär, ga­nyň dü­zü­min­dä­ki ho­les­te­ri­niň muk­da­ry­ny azald­ýar, ýü­re­gi we bag­ry go­ra­ýar. Hoz gan ba­sy­şy­nyň ka­da­ly bol­ma­gy­na hem örän peý­da­ly­dyr. Ol im­mun ul­ga­myna oňaý­ly tä­sir edip, nerw bo­zul­ma­la­ry­nyň we uku­syz­ly­gyň öňü­ni al­ýar.
Bu aga­jyň ata wa­ta­ny Ki­çi Azi­ýa ha­sap­lan­ýar. Or­taýer deň­zi­niň ke­nar­la­ry­na, Ýew­ro­pa we dün­ýä­niň beý­le­ki ýer­le­ri­ne bu ýer­den ýaý­ran­dy­gy aý­dyl­ýar. Kaw­kaz­da hem ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri hoz we beý­le­ki ir-iý­miş­le­riň dür­li gör­nüş­le­ri ýe­tiş­ýär. Ho­z aga­jy­nyň uzyn­ly­gy 25 – 30 met­re çen­li bo­lup bil­ýär. Onuň aga­jy­nyň ýo­gyn­ly­gy 2-3 kä­ha­lat­lar­da 5 met­re çen­li bo­lup bil­ýär. Onuň ga­by­gy açyk çal reňk­li bol­ýar. Tom­suň ahy­ryn­da aga­jyň ga­by­gy aý­ry­lyp baş­la­ýar. Hoz aga­jy ýap-ýa­şyl to­py ýada sal­ýar. Şol se­bäp­li ol be­zeg agaç­la­ry­nyň uly gör­nü­şi­ne meň­ze­ýär. Bu ösüm­lik dag etek­le­rin­de, de­pe­ler­de ýe­tiş­ýär. De­ňiz de­re­je­sin­den 1000 metr be­ýik­lik ho­zuň ös­me­gi üçin iň amat­ly şer­ti dö­red­ýär. Ol esa­san ys­sy ýurt­lar­da ös­ýär, to­hum ar­ka­ly kö­pel­dil­ýär. Kö­ki örän uzyn bol­ýar. Ho­zuň ýap­rak­la­ry te­kiz we uly bol­up, onuň ýap­rak­la­ry­ny ow­ka­la­saň hoş­boý ys ber­ýär. Bu ysy mör-mö­jek­le­riň kö­pü­si ha­la­ma­ýar.
Ho­zuň mi­we­si­niň da­şyn­da ýa­şyl ga­by­gy bol­ýar. Onuň için­de iý­miş bar. Bi­ler­men­ler ýaş aý­ra­tyn­ly­gy­na se­ret­mez­den, her ada­myň gün­de 1-2 hoz iý­me­gi­niň beý­nä tä­si­ri­niň ulu­dy­gy­ny aýd­ýar­lar. Onuň ýa­gy hem sag­lyk üçin ýa­ram­ly­dyr. Ol dür­li ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak­da peý­da­la­nyl­ýar. 1 kg hoz­da 7 müň ka­lo­ri­ýa bol­ýar. Onuň ýap­rak­la­ry hem gaý­na­dy­lyp içil­ýär. Ol kos­me­ti­ka­da hem giňden ula­nyl­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА