Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa­ny halk köp­çü­li­gi, esa­san, mah­mal se­si bi­len ta­na­ýan­dyr­lar. “Türk­men­film” ki­nos­tu­di­ýa­sy­nyň ter­ji­me (dubl­ýaž) bö­lü­min­de hin­di ki­no­film­ler­de baş keşp­ler­de çy­kyş ed­ýän akt­ri­sa­la­ryň se­si­ni türk­men di­li­ne ge­çir­me­giň us­sa­dy bo­lup­dy. Täç­bi­bi daý­za ir dö­wür­ler Mol­la­ne­pes adyn­da­ky Türk­men döw­let aka­de­mi­ki dra­ma te­at­ry­nyň sah­na­syn­da ýa­zy­jy Tow­şan Ese­no­wa­nyň pýes­a­sy esa­syn­da teatr re­žiss­ýo­ry, Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti Ata Alo­wo­wyň sah­na­laş­dy­ran “Ge­lin gel­ýär” at­ly spek­takl­yn­da Jöw­za at­ly aýa­lyň keş­bi­ni us­sat­lar­ça ýe­ri­ne ýe­ti­rip­di. Bu sah­na oý­nun­da Jöw­za (Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa) şeý­le-de Aman­sol­tan Pe­leň (Sa­byr Ata­ýe­wa) iki­si­niň ge­lin­le­ri­niň ot­lu­dan dü­şen­le­rin­de çal­şyl­ma­gy we şon­dan soň­ky gül­kü­li wa­ka­lar dog­ru­syn­da söh­bet açyl­ýar. Şol keşp hem teatr muş­dak­la­ry­nyň gyz­gyn söý­gü­si­ne my­na­syp bo­lup­, akt­ri­sa uly şöh­rat ge­ti­rip­di.
Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti, köp­le­riň ha­ly­pa­sy Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa 1924-nji ýy­lyň 4-nji iýun­yn­da Bal­kan we­la­ýa­ty­nyň Ha­zar (öň­ki Çe­le­ken) şä­her­i­niň Ga­ra­köl oba­syn­da dün­ýä in­ýär. Täç­bi­bi daý­za­nyň ýaş­lyk döw­ri Ikin­ji ja­han ur­şy ýyl­la­ry­na ga­bat gel­ýär. Täç­bi­bi en­tek ça­ga­ka öz do­gan­la­ry­nyň için­de iň ze­hin­li­si hem do­gum­ly­sy bo­lup­dyr. Ol mek­dep­de özü­ni gö­rel­de­li alyp ba­ryp, oňat ba­ha­lar bi­len okap­dyr. Ol il­ki Aş­ga­bat­da­ky ça­ga­lar öýün­de, soň­ra mu­gal­lym­la­ry taý­ýar­la­ýan ýö­ri­te­leş­di­ri­len mek­dep­de oka­ýar. Mu­gal­lym­çy­lyk mek­de­bin­de okap ýö­ren ýyl­la­ry Mosk­wa­nyň Lu­na­çars­kiý adyn­da­ky teatr sun­ga­ty ins­ti­tu­tyn­dan, gel­jek­de türk­men teatr sun­ga­ty­ny ös­dür­jek ze­hin­li ýaş­la­ry göz­läp ha­ly­pa mu­gal­lym­lar gel­ýär. Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa­ny 200-den gow­rak ýaş­la­ryň ara­syn­dan saý­lap, Mosk­wa­da­ky teatr ins­ti­tu­ty­na öň okap ýö­ren türk­men to­pa­ry­nyň dü­zü­mü­ni dol­dur­mak üçin ar­tist­çi­lik bö­lü­mi­ne oku­wa iber­ýär­ler. Mosk­wa­da ony ju­da ýaş­dy­gy­na (14 ýaş) ga­ra­maz­dan, şert­le­ýin oku­wa ka­bul ed­ýär­ler. Täç­bi­bi ins­ti­tut­da Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tist­le­ri Fah­ri­ýa Aly­ýe­wa, Sa­byr Ata­ýe­wa, Me­ret Ata­ha­now, Dur­dy Sa­pa­row, Ata Sa­ry­ýew da­gy bi­len bi­le oka­ýar. Ins­ti­tu­ty 1941-nji ýyl­da ta­mam­lan Täç­bi­bi türk­men dra­ma te­at­ryn­da dö­re­di­ji­lik işi­ne baş­la­ýar. En­tek ta­lyp­ka ol “Zor aýak­dan luk­man bo­lan”, “Ga­ryp­lyk na­dan­lyk däl”, “Bro­no­po­ýezd 14–69”, “He­leý gy­bat­la­ry”, “Ge­çen gün­ler” at­ly sah­na oýun­la­ryn­da çy­kyş ed­ýär. Türk­men te­at­ry­na ze­hin­li ar­tis­tiň ge­lip go­şul­jak­dy­gy­na ynam dö­red­ýär. Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa bü­tin öm­rü­niň do­wa­myn­da 200-den gow­rak spek­takl­da baş keşp­ler­de çy­kyş ed­ýär. Onuň dö­re­den gah­ry­man­la­ry mil­li teatr sun­ga­ty­my­zyň ta­ry­hy­na nus­ga­wy keşp­ler hök­mün­de gir­ýär. Olar­dan Ba­zar Ama­no­wyň “Keý­mir kör” ta­ry­hy dra­ma­syn­da­ky Nä­zi­giň, Gu­se­ýin Muh­ta­ro­wyň “Daň atan­da” oý­nun­da­ky Sol­ta­nyň, “Şeý­tan zür­ýat­la­ry” oý­nun­da Na­ba­dyň, Ga­ra Se­ýit­li­ýe­wiň “Kü­müş ga­pyr­ja­gyn­da” Na­ba­dyň, Hy­dyr Der­ýa­ýe­wiň “Yk­ba­lyn­da” Ene­kü­ti­niň, “Se­ki­zin­ji ha­zy­na­da” Sel­bi­niň, Ber­di Ker­ba­ba­ýe­wiň “Mag­tym­gu­ly” spek­tak­lyn­da Meň­li­niň, Aman Ke­ki­lo­wyň “Söý­gi” oý­nun­da Na­ba­dyň, Se­ýit Ah­me­diň “Ge­lin­le­riň goz­ga­la­ňyn­da” dür­li ýyl­lar­da dür­li gah­ry­man­la­ryň, Tow­şan Ese­no­wa­nyň “Ge­lin gel­ýär” oý­nun­da Jöw­za­nyň keşp­le­ri akt­ri­sa­nyň iň esa­sy ýat­da ga­lan keşp­le­rdir.
Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa Mol­la­ne­pes te­at­ryn­da sah­na­laş­dy­ry­lan dün­ýä bel­li nus­ga­wy spek­takl­lar­da, ýag­ny, Şeks­pi­riň “Ko­rol Li­ri”, “Ro­meo we Žu­let­ta”, Go­go­lyň “Der­ňew­çi­”, Ham­za He­kim­za­da Ny­ýa­zy­nyň “Baý we bat­ra­k”, Frid­rih Çil­le­riň “Me­kir­lik we söý­gi”, Mak­sim Gor­ki­niň “Was­sa Že­lezn­ýo­wa”, Re­sul Gam­za­to­wyň “Dag­ly gyz”, Ni­ko­laý Ost­rows­ki­niň “Gü­nä­siz gü­nä­kär­le­r”, Ab­dul­la Kah­ha­ryň “Agy­ry­ly diş­le­r” ýa­ly eser­ler esa­syn­da sah­na­laş­dy­ry­lan spek­takl­lar­da dür­li gah­ry­man­la­ryň keşp­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­ti­rip, türk­men to­ma­şa­çy­la­ry­na da­şa­ry ýurt me­de­ni­ýe­ti­ni ta­nyş­dyr­mak­da-da özü­niň öl­çeg­siz uly go­şan­dy­ny goş­ýar. Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa esa­sy işi­niň da­şyn­dan ra­dioo­ýun­la­ryn­da, te­le­wi­zi­on spek­takl­lar­da-da çy­kyş ed­ýär­di. Ol ki­no sun­ga­ty­nyň ter­ji­me bö­lü­min­de türk­men di­li­ne ge­çi­ril­ýän film­le­re ses ber­me­gi­ňem us­sa­dy­dy. Onuň mah­mal se­si­ni ýur­du­myz­da ta­na­ma­ýan az-az­dyr. Ha­ly­pa­nyň ses be­ren da­şa­ry ýurt­ film­le­ri­niň sa­ny 500-den geç­ýär.
Täç­bi­bi daý­za­nyň mil­li ki­no sun­ga­ty­my­za go­şan go­şan­dy örän ulu­dyr. Ol “Il­kin­ji ek­za­men”, “Me­niň dos­tum Me­le­guş”, “Aýal ata çy­kan­da”, “Agyr ýük” at­ly çe­per film­ler­de bi­ri-bi­ri­ne meň­ze­me­ýän gah­ry­man­la­ryň keşp­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­ti­rip­di. Täç­bi­bi daý­za­nyň ra­dioo­ýun­la­ryň, te­le- s­pek­takl­la­ryň re­žiss­ýor­la­ry­nyň öz goý­ýan oýun­la­ryn­da esa­sy keşp­le­riň bi­rin­de çy­kyş et­di­rip bil­se­ler ar­man­la­ry ýok­dy. Onuň dö­re­den keşp­le­ri işi­ne el­my­da­ma jo­gap­kär­li çe­me­leş­ýän­di­gi­ni tas­syk­la­ýar­dy. Bu ba­ra­da Täç­bi­bi daý­za şeý­le diý­ýär:

– Gah­ry­man­la­rym my­da­ma gap­da­lym­da. Olar özüm bi­len des-deň ga­dam ur­ma­sa men şol keş­bi he­niz-he­niz­ler çig saý­ýa­ryn.
En­tek 17 ýa­şyn­da­ka il­kin­ji keşp­le­ri­ni jan­lan­dy­ran meş­hur sah­na hem ki­no us­sa­dy­nyň ady türk­men sun­ga­ty­nyň ta­ry­hyn­da uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Täç­bi­bi daý­za hak­da söz aça­nyň­da, te­at­ryň düý­bü­ni tu­tan ha­ly­pa­lar Ba­zar Ama­now, Aman Gul­mäm­me­dow, Nur­je­mal Sö­ýü­no­wa, So­na, Su­raý My­ra­do­wa­lar, My­rat Se­ýit­ny­ýa­zow, Ma­ma Ba­ba­ýe­wa, Sa­byr Ata­ýe­wa ýa­ly ägirt­ler bi­yg­ty­ýar ýa­dy­ňa düş­ýär. Köp­le­riň ha­ly­pa­sy us­sat akt­ýor mah­mal ses­li Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa teatr hem ki­no sun­ga­ty­ny ös­dür­mek­de bi­ti­ren hyz­mat­la­ry na­za­ra al­nyp, 1960-njy ýyl­da Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan ar­tis­ti, 1984-nji ýyl­da bol­sa, Türk­me­nis­ta­nyň halk ar­tis­ti di­ýen hor­mat­ly at­lar da­kyl­ýar. Ol 2017-nji ýyl­da Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň 26 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li “Ga­raş­syz Türk­me­nis­ta­na bo­lan be­ýik söý­gü­si üçin” di­ýen or­den bi­len sy­lag­lan­ýar. Teatr we ki­no sun­ga­tyn­da ýa­rym asy­ra go­laý zäh­met çe­ken Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa­nyň dö­re­di­ji­li­gi­ne Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de hal­ky­my­zyň goý­ýan hor­ma­ty hem be­lent sar­pa­sy­ bi­möç­ber­dir.
Al­kyş­da söý­gi, mä­hir, ro­waç­lyk, ro­wa­na­lyk bar. Çün­ki, bu al­kyş söý­gü­den, mä­hir­den do­ly ene ýü­re­gi­niň uzak ýyl­lar dö­re­den keşp­le­ri bi­len, hal­ky­my­za mä­hir-söý­gi paý­lan sun­gat us­sat­la­ry­nyň ýü­re­gi­niň owa­zy. Köp­le­riň ha­ly­pa­sy Täç­bi­bi Ga­fu­ro­wa 2018-nji ýy­lyň de­kabr aýyn­da ara­dan çyk­ýar. Bu gün­ki gün Täç­bi­bi daý­za­nyň ös­dü­rip ke­ma­la ge­ti­ren üç gy­zy — Bos­san, Gül­nar, Ba­har her­si öz saý­lap alan kär­le­rin­de zäh­met çe­kýär­ler. Täç­bi­bi daý­za­nyň üç gy­zyn­dan bäş ag­ty­gy we 8 çow­lu­gy bar. Täç­bi­bi daý­za­nyň maş­ga­la­syn­dan uly gy­zy­nyň ag­ty­gy Nu­ra­na saz­çy­lyk mek­de­bin­de oka­sa, kör­pe gy­zy Ba­ha­ryň ag­ty­gy Rah­man­ber­di sun­ga­ta ýyk­gyn ed­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА