Yk­dy­sa­dy­ýe­ti ba­zar gat­na­şyk­la­ry şert­le­ri­ne tap­gyr­la­ýyn ge­çir­mek bo­ýun­ça ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan düýp­li öz­gert­me­ler mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­ga, hu­su­sy te­le­ke­çi­li­gi giň ge­rim­de ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len iş­jeň mak­ro­yk­dy­sa­dy we se­na­gat­laş­dyr­mak sy­ýa­sa­ty bi­len aý­ryl­maz bag­ly­dyr. Ba­zar gat­na­şyk­la­ry­na geç­mek kon­sep­si­ýa­sy, oza­ly bi­len, ila­tyň dur­muş go­rag­ly­ly­gy­ny üp­jün et­mek, şeý­le-de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň pu­dak­la­ýyn dü­zü­mi­ni has-da gi­ňelt­mek, gur­luş öz­gert­me­le­ri­ni ne­ti­je­li dur­mu­şa ge­çir­mek, adam­la­ryň dur­muş hal-ýag­da­ýy­ny, ýa­şa­ýyş şert­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak çä­re­le­ri bi­len ýa­kyn­dan ut­gaş­dy­ryl­ýar.
“Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019-2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­syn­da” yk­dy­sa­dy­ýe­ti di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak, ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak we ösü­şiň se­na­gat-in­no­wa­si­ýa ug­ru­na yzy­gi­der­li geç­mek ar­ka­ly dur­nuk­ly we de­ňag­ram­ly ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len döw­let yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň esa­sy ýö­rel­ge­le­ri we gu­ral­la­ry kes­git­le­nil­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz öz çy­kyş­la­ryn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly we eks­por­ta ni­ýet­le­nen ha­ryt­la­ryň önüm­çi­lik­le­rini ýo­la goý­ma­gyň, iş­le­riň we hyz­mat­la­ryň önüm­çi­lik bin­ýa­dy­ny yzy­gi­der­li gi­ňelt­me­giň, il­kin­ji no­bat­da, gaý­ta­dan iş­le­ýän se­na­gat pu­dak­la­ry­ny, döw­re­bap hyz­mat­lar, ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­gam­la­ry­ny ös­dür­mä­ge aý­ra­tyn üns ber­me­giň we şo­nuň esa­syn­da yk­dy­sa­dy ösü­şiň çig mal se­riş­de­le­ri­ne gö­nük­di­ri­lmegini kem-kem­den azalt­ma­gyň ze­rur­ly­gy­ny nyg­ta­ýar. Şun­da, ýur­du­myz­da ön­dü­ri­len önüm­le­riň ha­sa­by­na içer­ki ba­za­ry ha­ryt­lar bi­len üp­jün et­mek bo­ýun­ça mö­hüm we­zi­pe­le­ri çöz­mek ug­run­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­ri do­wam et­mek, da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­ýän kär­ha­na­la­ry dö­ret­mä­ge aý­ra­tyn üns ber­mek wa­jyp we­zi­pe­le­riň ha­ta­ryn­da go­ýul­ýar. Bu iş­le­riň ne­ti­je­sin­de kuw­wat­ly yk­dy­sa­dy­ýet ke­ma­la ge­lip, ýur­du­myz­da bar bo­lan te­bi­gy baý­lyk­la­ry­myz çig mal gör­nü­şin­de sa­tyl­man, taý­ýar önüm, ha­ryt gör­nü­şin­de da­şar­ky ba­zar­la­ra has giň esas­da çy­ka­ry­lar. Bu bol­sa, yk­dy­sa­dy nuk­daý­na­zar­dan örän uly amat­ly­lygy dö­red­ýär, ýag­ny çig mal gör­nü­şin­de däl-de, taý­ýar önüm gör­nü­şin­de da­şar­ky ba­zar­la­ra çy­ka­ry­lan ha­ryt­lar ýur­du­my­za gel­ýän da­şa­ry ýurt pul­la­rynyň möç­be­ri­ni art­dyr­ýar. Ikin­ji bir ta­rap­dan, ýur­duň için­de ilat üçin ze­rur bo­lan iş orun­la­ry­nyň sa­ny art­ýar, iç­ki ba­zar­la­ry­myz öz ýur­du­myz­da ön­dü­ri­len önüm­ler bi­len üp­jün edil­ýär, ne­ti­je­de, ila­tyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­ýär.
Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän möç­be­ri­ni art­dyr­ma­gyň we ola­ryň dü­zü­mi­ni di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­ma­gyň ha­sa­by­na ýur­du­my­zyň eks­port müm­kin­çi­li­gi gi­ňel­dil­ýär, eks­por­tyň dü­zü­min­de ýo­ka­ry hil­li, dün­ýä ba­za­ryn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly önüm­le­ri ön­dür­ýän se­na­gat kär­ha­na­la­ry­nyň we hu­su­sy­ýet­çi­le­riň pa­ýy ýo­kar­lan­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­my­za da­şyn­dan ge­ti­ril­ýän çig mal­la­ry we ma­te­ri­al­la­ry ýer­li önüm­ler bi­len ça­lyş­mak, mag­dan däl ma­te­ri­al­la­ryň önüm­çi­lik­le­ri­ni giň ge­rim­ler­de ýo­la goý­mak, gu­ry gur­lu­şyk ga­lyn­dy­la­ry­nyň, gip­siň we on­dan ön­dü­ril­ýän dür­li gör­nüş­li önüm­le­riň önüm­çi­lik­le­ri­ni gu­ra­mak, ýol gur­lu­şy­gy üçin geo­dü­şek­le­ri, po­lie­ti­len tur­ba­la­ry, ke­ra­mi­ki ker­pi­ji we eme­li mer­mer pli­ta­la­ry, bo­ýag, me­bel önüm­le­ri­ni, dok­ma önüm­le­ri­ni, sin­te­tik ha­ly­la­ry, ýu­wu­jy se­riş­de­le­ri ön­dür­mek bo­ýun­ça kär­ha­na­la­ry dö­ret­mek ba­ba­tyn­da iş­ler ge­çi­ril­ýär. Şeý­le hem gök-bak­ja önüm­le­ri (po­mi­dor, hy­ýar, ke­lem, kä­şir, şu­gun­dyr, ýe­ral­ma, so­gan), mi­we­ler (üzüm, al­ma, ar­myt, erik, şet­da­ly, ga­ra­ly, ül­je, nar, in­jir), gaý­ta­dan iş­le­nen gök-mi­we önüm­le­ri, tü­wi, ba­lyk, et, sü­ýt we olar­dan ön­dü­ril­ýän önüm­ler, mü­rep­be-bal önüm­le­ri, dür­li gör­nüş­li süý­ji-kö­ke önüm­le­ri bi­len içer­ki ba­za­ry el­ýe­ter­li ba­ha­lar­dan we ýe­ter­lik de­re­je­de üp­jün et­mek ba­ba­tyn­da iş­ler ýo­la go­ýul­ýar. Mu­nuň ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň kär­ha­na­la­ry we te­le­ke­çi­le­ri ta­ra­pyn­dan da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän taý­ýar önüm­le­ri­ň dür­li gör­nüş­le­ri­niň yzy­gi­der­li ýol­lan­ma­gy ýo­la go­ýul­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy bilen iş­le­ni­lip taý­ýar­la­ny­lan we üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýan “Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän möç­be­ri­ni art­dyr­mak bo­ýun­ça Döw­let mak­sat­na­ma­sy” we “Türk­me­nis­tan­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­mek bo­ýun­ça Döw­let mak­sat­na­ma­sy” ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da ber­ki­dip, eks­port kuw­wa­ty­ny hem-de müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak, şeý­le hem Türk­me­nis­tan­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­çi­lik­le­ri dö­ret­mek, ola­ryň dü­zü­mi­ni kä­mil­leş­dir­mek bi­len ýur­du­my­zyň tö­leg ukyp­ly­ly­gy­ny ber­kit­mek, da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň oňyn ta­pa­wu­dy­ny art­dyr­mak, tä­ze iş orun­la­ry­ny dö­ret­mek, ila­tyň gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak we yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hu­su­sy bö­le­gi­niň pa­ýy­ny yzy­gi­der­li art­dyr­mak ug­run­da mö­hüm ädim bo­lar. Mak­sat­na­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça ba­şy baş­la­nan iş­le­riň ro­waç­lan­ma­gy ýur­du­my­zyň dün­ýä­dä­ki at-ab­ra­ýy­ny has-da be­len­de gal­dy­rar, ila­tyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­dyr­ma­ga sal­dam­ly go­şant bo­lar.

An­na­gel­di Sa­ry­ýew,
Türk­men döw­let yk­dy­sa­dy­ýet we do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА