2019 – 2025-nji ýyl­lar­da Türk­me­nis­ta­nyň ma­ýa go­ýum­la­ry­na esa­sy se­riş­de­ler 229,3 mil­liard ma­nat möç­be­rin­de me­ýil­leş­di­ril­di. Şo­nuň 91,3 gö­te­ri­mi ýa-da 209,2 mil­liard ma­na­dy önüm­çi­lik ul­ga­my­na gö­nük­di­ri­ler, bu bol­sa tä­ze kär­ha­na­la­ryň hem-de iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ni hö­wes­len­di­rer.

Bel­le­nen top­lum­la­ýyn çä­re­le­riň ne­ti­je­sin­de, je­mi içer­ki önü­miň ösüş dep­gi­ni­niň 2019-njy ýyl­da 6,3 gö­te­ri­me, 2025-nji ýyl­da bol­sa 8,2 gö­te­ri­me ýe­ti­ril­me­gi göz öňün­de tu­tul­dy. Şol döw­re çen­li je­mi içer­ki önü­miň dü­zü­min­de se­na­gat pu­da­gy­nyň tut­ýan pa­ýy 33,8 gö­te­ri­me, oba ho­ja­lyk pu­da­gy­nyň­ky 8,9 gö­te­ri­me, gur­lu­şyk pu­da­gy­nyň­ky 11,5 gö­te­ri­me we hyz­mat­lar ul­ga­my­nyň­ky 45,8 gö­te­ri­me deň bo­lar.

Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň şu ýy­lyň ýan­war-aw­gust aý­la­ryn­da äh­li mi­nistr­lik­ler we pu­dak eda­ra­la­ry bo­ýun­ça ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, je­mi ön­dü­ri­len önüm 6,8 gö­te­rim ar­typ, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň pu­dak­la­ryn­da ýo­ka­ry önüm­çi­lik ne­ti­je­le­ri ga­za­ny­l­dy. Şu ýy­lyň se­kiz aýyn­da, 2018-nji ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, bö­lek-sa­tuw ha­ryt do­la­ny­şy­gy 19,1 gö­te­rim art­dy, da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri bol­sa 1,2 gö­te­rim ýo­kar­lan­dy. “Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň oba­la­ryň, şä­her­çe­le­riň, et­rap­lar­da­ky şä­her­le­riň we et­rap mer­kez­le­ri­niň ila­ty­nyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni öz­gert­mek bo­ýun­ça 2020-nji ýy­la çen­li dö­wür üçin re­je­le­nen gör­nüş­dä­ki Mil­li mak­sat­na­ma­syn­da” göz öňün­de tu­tu­lan iş­le­re ge­çen dö­wür­de je­mi 1578,3 mil­li­on ma­nat möç­ber­de düýp­li ma­ýa go­ýum­la­ry öz­leş­di­ril­di. Ha­sa­bat döw­rü­niň ýo­ka­ry mak­ro­yk­dy­sa­dy gör­ke­zi­ji­le­ri halk ho­ja­lyk top­lu­my­nyň äh­li pu­dak­la­ryn­da dur­nuk­ly ösü­şiň ga­za­nyl­ýan­dy­gy­na aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň tab­şy­ry­gy esa­syn­da iş­le­nip taý­ýar­la­ny­lan 2019-2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­sy­ny giň­den peý­da­lan­ma­gyň ha­sa­by­na halk ho­ja­ly­gy­nyň pu­dak­la­ry­nyň we ýur­du­my­zyň dur­muş ul­ga­my­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Hä­zir­ki wag­ta bu Kon­sep­si­ýa­ny dur­mu­şa or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça mö­hüm ugur­la­ryň äh­li­sin­de uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Çün­ki, köp de­re­je­li­lik hem-de giň ge­rim­li­lik san­laş­dyr­mak iş­le­ri­niň esa­sy ne­ti­je­si­dir.
Ýur­du­my­zy 2019-2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň mak­sat­na­ma­sy­nyň ka­bul edil­me­gi bi­len mil­li Li­de­ri­mi­ziň kö­pu­gur­ly öz­gert­me­le­ri­ni ama­la aşyr­ma­gyň, halk ho­ja­ly­gy­nyň pu­dak­la­ry­ny hem-de döw­let do­lan­dy­ry­ly­şy­nyň äh­li ul­gam­la­ry­ny dü­züm taý­dan mun­dan beý­läk-de tä­ze­den gu­ra­ma­gyň no­bat­da­ky tap­gy­ry baş­lan­dy.
Gel­jek­de bö­lek ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri­ ýo­ka­ry dep­gin­de ös­dü­ri­lip, bi­ler­men­le­riň ha­sap­la­ma­la­ry­na gö­rä, 2025-nji ýyl­da 81 mil­liard ma­na­da ba­ra­bar bo­lar, şun­da 2019-njy ýyl bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, ösüş dep­gi­ni 29,1 gö­te­ri­me (62,7 mil­liard ma­na­da) deň bo­lar. Bö­lek ha­ryt do­la­ny­şy­gyn­da döw­le­te da­hyl­syz bö­le­giň pa­ýy 91 gö­te­ri­me ýe­ti­ri­ler.
Hä­zir­ki wagt­da mil­li ma­na­dyň dur­nuk­ly­ly­gy­ny, bank ul­ga­my­nyň el­ýe­ter­li­li­gi­ni, tö­leg ul­ga­my­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni we yg­ty­bar­ly­ly­gy­ny üp­jün et­mek, ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mek bo­ýun­ça çä­re­le­riň top­lu­my dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­lik üçin ma­li­ýe hyz­mat­la­ry­nyň el­ýe­ter­li­li­gi­niň de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga we ge­ri­mi­ni gi­ňelt­mä­ge, ila­tyň go­ýum­la­ry­nyň we dür­li pu­dak­lar­da yk­dy­sa­dy taý­dan bäh­bit­li tas­la­ma­la­ry karz­laş­dyr­ma­gyň möç­ber­le­ri­ni art­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şeý­le hem tä­ze usul­la­ry we öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry peý­da­lan­mak ar­ka­ly nagt däl ha­sap­la­şyk­la­ry ge­çir­me­giň ul­ga­my­ kä­mil­leş­di­ril­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy esa­syn­da 2019-njy ýy­lyň 12-nji aw­gus­tyn­da Türk­men­ba­şy şä­he­rin­de, “Awa­za” mil­li sy­ýa­hat­çy­lyk zo­la­gyn­da ge­çi­ri­len fo­rum di­ňe bir Ha­zar­ýa­ka ýurt­lar üçin däl, eý­sem, beý­le­ki döw­let­ler üçin hem ta­ry­hy äh­mi­ýet­li wa­ka öw­rül­di. Bi­rin­ji Ha­zar yk­dy­sa­dy fo­ru­my­na gat­na­şy­jy­la­ryň sa­na­wy, onuň çäk­le­rin­de ge­çi­ri­len Ha­zar in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­lar hal­ka­ra ser­gi­si we “Türk­men säh­ra­sy – 2019” hal­ka­ra aw­to­ser­gi­si, şeý­le hem 58 ýur­duň we­ki­li­ýet­le­ri­niň, hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň 39-sy­nyň we­kil­le­ri­niň, 50 döw­let­den ge­len işe­wür­le­riň, da­şa­ry ýurt­ly alym­la­ryň gat­naş­ma­gyn­da ge­çi­ri­len çä­re­ler, şeý­le-de du­şu­şyk­lar mu­nuň aý­dyň su­but­na­ma­sy­dyr.
Ha­zar yk­dy­sa­dy fo­ru­my­nyň do­wa­myn­da yk­dy­sa­dy­ýet, söw­da, ma­ýa go­ýum, ma­li­ýe, ulag, elekt­roe­ner­ge­ti­ka, ýe­ňil se­na­gat, oba we suw ho­ja­ly­gy, mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry hem-de beý­le­ki ugur­lar­da hyz­mat­daş­ly­ga de­giş­li res­mi­na­ma­la­ryň 57-si­ne gol çe­kil­di. Şeý­le­lik­de, bi­rin­ji Ha­zar yk­dy­sa­dy fo­ru­my­nyň çä­gin­de ge­çi­ri­len bir­ža söw­da­la­ryn­da ge­le­şik­le­riň 256-sy ha­sa­ba al­nyp, je­mi ABŞ-nyň 380 mil­li­on 179 müň 180 dol­la­ry­na ba­ra­bar bo­lan we 43 mil­li­on 96 müň 600 ma­nat bo­lan ha­ryt­lar ýer­le­nil­di. Umu­my ba­ha­sy ABŞ-nyň 251 mil­li­on 371 müň dol­la­ryn­dan gow­rak bo­lan oba ho­ja­lyk önüm­le­ri­niň eks­por­ty bi­len bag­la­ny­şyk­ly res­mi­na­ma­la­ryň 10-sy­na gol çe­kil­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА