Di­şi­mi­zi yzy­gi­der­li çot­ga­la­ma­gyň sag­ly­gy­myz üçin peý­da­ly­dy­gy­ny hem­mä­miz bil­ýä­ris. Luk­man­lar agyz we diş sag­ly­gy­nyň go­ral­ma­gy üçin her gün­de iki ge­zek di­şi­mizi çot­ga­la­ma­gy mas­la­hat ber­ýär­ler. Di­şi­mi­ziň sag­ly­gy­nyň be­de­ni­mi­ziň beý­le­ki sy­na­la­ry­nyň hem sa­gat bol­ma­gy­na tä­si­ri ulu­dyr. Luk­man­lar diş çot­ga­sy­ny hem dog­ry saý­la­ma­ly­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler. Ýum­şak diş çot­ga­sy bi­len diş aras­sa­la­nan­da, bak­te­ri­ýa­lar aý­ry­lyp, dür­li ke­sel­le­riň dö­re­me­gi­niň öňi alyn­ýar. Ýag­ny di­şi­mi­zi çot­ga­la­mak­da­ky esa­sy mak­sat bak­te­ri­ýa­la­ryň agyz­dan aý­ryl­ma­gyn­dan yba­rat­dyr.

Diş çot­ga­sy­ny nä­dip ulan­ma­ly?
Diş çot­ga­la­nan­da, di­ňe ke­se­li­gi­ne däl-de, aşak­dan ýo­kar­ly­gy­na hem çot­ga­lan­ma­ly­dyr. Şeý­le­lik­de, diş bi­len eti­niň ara­sy hem aras­sa­lan­ýar. Diş­le­riň üs­ti çot­ga­lan­anda azy diş­le­ri hem ýat­dan çy­ka­ryl­ma­ly däl. Şeý­le-de di­şiň iç ta­ra­py­ny we di­liň üst ta­ra­py­ny hem aras­sa­la­ma­ly­dyr. Köp­lenç ha­lat­da adam­lar di­ňe alyn diş­le­ri­ni aras­sa­lan­soň­lar, azy diş­le­ri has çalt çüý­re­ýär. Diş çot­ga­sy­ny 3 aý­dan köp ulan­mak maslahat berilmeýär. Ga­ty diş çot­ga­sy diş­le­ri­ za­ýa­la­ýar. Diş­ler ir­den er­tir­lik edi­ni­len­den soň­ hem-de ag­şam ýat­maz­dan öň çot­ga­lan­ma­ly­dyr. Bu azyn­dan 2-3 mi­nut do­wam et­me­li­dir. Diş eti­niň çot­ga­lan­ma­gy­nyň hem uly äh­mi­ýe­ti bar. Diş eti çot­ga­la­nan­da, on­da­ky gan aý­la­nyş hem ka­da­laş­ýar.
Ta­ry­hy çeş­me­ler­de diş çot­ga­sy­nyň 500-nji ýyl­lar­da Hy­taý­da oýlanyp tapylandygy aý­dyl­ýar. Şeý­le hem ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri, kä­bir agaç­la­ryň şa­ha­jyk­la­ry hem çot­ga hök­mün­de peý­da­la­ny­lyp­dyr. Oňa mes­wäk di­ýil­ýär. Meswäk adat­ça, zeý­tun, dag­dan aga­jyn­dan bir ujy gyý­çak ker­tik-ker­tik edi­lip ýa­sal­ýar. Bo­ýy 15 sm çe­me­si bol­ýan bu diş synç­gal­ýan ta­ýa­jy­gyň da­şy­nyň ga­by­gy­ny aý­ra­nyň­da, içi tar-tar bol­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da giň­den peý­da­la­nyl­ýan diş çot­ga­sy­ 1857-nji ýyl­da dö­re­di­lip­dir.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА