Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da soň­ky ýyl­lar­da Azi­ýa-Ýu­waş um­man se­bi­ti­niň, şol san­da Gün­do­gar we Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa­nyň döw­let­le­ri bi­len dä­be öw­rü­len dost­luk­ly gat­na­şyk­lar hil taý­dan tä­ze dep­gine we ma­ny-maz­muna eýe bolýar. Şeý­le döw­let­le­riň ha­ta­ryn­da Ma­laý­zi­ýa döw­le­ti hem bar. Go­laý­da bu dost­luk­ly ýur­duň Prem­ýer-mi­nist­ri Ma­hat­hir Mo­ha­mad ýur­du­myz­da res­mi sa­par­da bol­dy. Bu sa­par iki ýur­duň ara­syn­da­ky sy­ýa­sy, söw­da-yk­dy­sa­dy hem-de yn­san­per­wer ugur­lar­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň has-da baý­laş­dy­ryl­ma­gy­na uly iter­gi ber­di. Paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki türk­men-ma­laý­zi­ýa gep­le­şik­le­ri iki­ta­rap­la­ýyn yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry ber­kit­mä­ge, söw­da­ny we ma­ýa go­ýum­la­ry gi­ňelt­mä­ge hem-de te­le­ke­çi­lik işi üçin amat­ly şert­le­ri dö­ret­mä­ge giň müm­kin­çi­lik­leri aç­dy. Mun­dan baş­ga-da, hi­mi­ýa, azyk se­na­ga­ty, mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we lo­gis­ti­ka pu­da­gyn­da hyz­mat­daş­lyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ üçin tä­ze müm­kin­çi­li­kler dö­re­dil­di.

Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa­da ýer­leş­ýän Ma­laý­zi­ýanyň 30 mil­li­on­dan gow­rak ila­ty bolup, Azi­ýa se­bi­ti­niň ok­gun­ly ös­ýän ýur­du­dyr. Azi­ýa­nyň uly ösüş­le­re eýe bol­ýan ýur­dy bo­lan Ma­laý­zi­ýa 1957-2005-nji ýyl­lar araly­gyn­da 6,5 gö­te­ri­me ba­ra­bar yk­dy­sa­dy ösü­şi bi­len ta­pa­wut­la­nan ýurt­dyr. 1970-nji ýyl­lar­da peý­da­ly baý­lyk­la­ry ga­zyp al­ýan hem-de oba ho­ja­ly­gy ýur­dy bo­lan Ma­laý­zi­ýa 1980-nji ýyllar­dan soň­ra, köp pu­dak­ly yk­dy­sa­dy­ýe­te eýe bo­lup, se­na­gat taý­dan ösen döw­let­le­riň ha­ta­ry­na go­şul­dy. Ma­laý­zi­ýa oba ho­ja­lyk önüm­le­ri­ni hem-de te­bi­gy baý­lyk­la­ry, hu­su­san-da ne­bi­ti iň köp eks­port ed­ýän ýurt­la­ryň bi­ri­dir. Bu ugur­da ýur­duň döw­let kom­pa­ni­ýasy bo­lan “Pet­ro­nas” ön­dü­ri­ji­lik­li iş alyp bar­ýar. Şeý­le hem Mal­aý­zi­ýa ga­la­ýy, te­bi­gy kau­çuk hem-de pal­ma ýa­gy­ny ön­dür­ýän iri döw­let­dir. Soň­ky ýyl­lar­da ýur­duň in­no­wa­si­ýa hem-de teh­no­lo­gi­ýa ba­bat­da ga­zan­ýan üs­tün­lik­le­ri hem ulu­dyr. Malaýziýa mag­lu­mat-kom­mu­ni­ka­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­syn­da hem-de elekt­ro­teh­ni­ka­da öň­de­ba­ry­jy ýurt­ bolup, elekt­ron çip­le­ri hem-de sowa­dy­jy­la­ry ön­dür­mek­de dün­ýä­de bi­rin­ji orun­da dur­ýar.

Ine, şeý­le uly ösüş­le­re eýe bol­ýan ýur­duň Prem­ýer-mi­nist­ri Ma­hat­hir Mo­ha­mad ýur­du­myz­da sa­par­da bo­lup, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ok­gun­ly ösü­şe eýe bo­lan hem-de yk­dy­sa­dy ba­bat­da se­na­gat­laş­mak ugur­ly yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­ny dur­mu­şa ge­çir­ýän Türk­me­nis­tan bi­len hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge uly gy­zyk­lan­ma bil­dir­di. Be­lent mer­te­be­li myh­man Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki gep­le­şik­le­rde bel­läp ge­çi­şi ýa­ly, iki ýur­duň sy­ýa­sa­ty meň­zeş­dir, iki­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ber­kit­mek üçin örän uly gel­je­gi aç­ýan ga­bat gel­me­ler bar di­ýip, ne­bit­gaz ul­ga­my­ny, gaý­ta­dan iş­le­ýän se­na­ga­ty, dok­ma se­na­ga­ty­ny, gä­mi gur­lu­şy­gy­ny, uçar gur­lu­şy­gy­ny, da­şa­ry söw­da iş­le­ri­ni, iki ýur­duň işe­wür to­par­la­ry­nyň ara­syn­da ýa­kyn gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­ma­gy öza­ra he­re­ket­le­riň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­rynyň ha­ta­ryn­da ag­za­dy. Ine, şu ugur­lar hem türk­men-ma­laý­zi­ýa gat­na­şyk­la­ry­nyň mun­dan beý­läk-de ös­dü­ril­me­gi­ne giň müm­kin­çi­lik­leri dö­re­der.

Ma­laý­zi­ýa söw­da-yk­dy­sa­dy we ma­ýa go­ýum ul­gam­la­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň mö­hüm we öň­den gel­ýän hyz­mat­daş­la­ry­nyň bi­ri­dir. Ma­laý­zi­ýa­nyň örän iri “Pet­ro­nas Ça­ri­ga­li” kom­pa­ni­ýa­sy bi­len köp ýyl­lyk hyz­mat­daş­lyk bu ugur­da iki ta­ra­pyň bar bo­lan müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ne­ti­je­li ulan­ma­gyň my­sa­ly bo­lup hyz­mat edip bi­ler. Bu kom­pa­ni­ýa Türk­me­nis­ta­nyň de­ňiz ýa­tak­la­ryn­da il­kin­ji­le­riň bi­ri bo­lup işe baş­la­dy. Soň­ky ýyl­lar­da söw­da, ma­ýa go­ýum­lar, bi­lim, sport we beý­le­ki köp san­ly ugur­lar­da iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­lar ýo­la go­ýul­dy. 2011-nji ýy­lyň de­kab­ryn­da Türk­me­nis­tan­da Ma­laý­zi­ýa­nyň we 2013-nji ýy­lyň okt­ýab­ryn­da Ma­laý­zi­ýa­da Türk­me­nis­ta­nyň il­çi­ha­na­sy­nyň açyl­ma­gy iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ra tä­ze­çe iter­gi ber­di.

Iki ýur­duň Li­der­le­ri­niň taý­syz ta­gal­la­la­ry ne­ti­je­sin­de, döw­le­ta­ra gat­na­şyk­lar bar­ha pug­ta­lan­ýar we hil taý­dan tä­ze de­re­jä çy­ka­ryl­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň 2011-nji ýy­lyň de­kab­ryn­da we 2016-njy ýy­lyň no­ýab­ryn­da Ma­laý­zi­ýa ama­la aşy­ran sa­par­la­ry türk­men-ma­laý­zi­ýa gat­na­şyk­la­ry­nyň ta­ry­hyn­da aý­dyň sa­hy­pa­lar açyp, gat­na­şyk­la­ryň döw­re­bap de­re­je­de ös­dü­ril­me­gi­ne şert dö­ret­di.

1992-nji ýyl­da dip­lo­ma­tik gat­na­şyk­la­ry­ny ýo­la go­ýan bu iki ýur­duň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­lyk­la­ryň tä­ze ösüş ýo­lu­na düş­me­gi, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň alyp bar­ýan “Açyk ga­py­lar” sy­ýa­sa­ty­nyň hem-de ne­ti­je­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gyň ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sat ug­ru­nyň üs­tün­lik­li ös­dü­ril­me­gi bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­dyr.

 

Ogul­na­bat SA­RY­ÝE­WA,

Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk

ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА