Ga­dy­my­ýe­te uza­ýan baý ta­ry­hy, öz­bo­luş­ly te­bi­gy gö­zel­li­gi bi­len gö­ren­le­ri haý­ran gal­dyr­ýan Bat­hyz be­lent­li­gi ýur­du­my­zyň gü­nor­ta­syn­da Hin­di­guş dag ul­ga­my­nyň Pa­ra­pa­miz şa­ha­syn­da ýer­leş­ýär. Bat­hyz pars di­lin­dä­ki “bad” (ýel, şe­mal) we “hyz” (tur­mak, gö­te­ril­mek) ma­ny­syn­da­ky söz­le­rin­den eme­le ge­lip, “ýel tur­ýan ýer” diý­me­gi aň­lad­ýar. Bat­hy­zyň ösüm­lik ör­tü­gi örän baý bo­lup, bu ýer­de ösüm­likleriň 1050 gör­nüş­i, süý­reni­jileriň 40 gör­nüşi­, guşlaryň 255 gör­nüş­i we süý­dem­di­ri­jileriň 42 gör­nü­şi ýa­şa­ýar. 1941-nji ýyl­da bu ýer­de haý­wa­nat we ösüm­lik dün­ýä­si­ni go­ra­mak hem-de ola­ryň bio­lo­gi­ýa­sy­ny öw­ren­mek, şeý­le hem ýur­du­my­zyň iň uly pis­se to­kaý­ly­gy­ny go­rap sak­la­mak mak­sa­dy bi­len Bat­hyz döw­let go­rag­ha­na­sy dö­re­dil­ýär. Bat­hy­zyň ta­ry­hy uzak geç­miş­le­re si­ňip gid­ýär. Bu ýer­de Ýe­ro­ýu­lan­duz at­ly gu­ry çö­ket­lik bo­lup, onuň çuň­lu­gy 500 metr, meý­da­ny 300 ine­dör­dül ki­lo­metr tö­we­re­gi­dir. Çö­ket­li­giň dö­re­me­gi­ne Te­tis deň­zi­niň aşa­gyn­da­ky he­re­ket ed­ýän wul­ka­ni­ki ojak se­bäp bo­lup­dyr. Ga­dy­my dö­wür­ler­de dag jyns­la­ry bo­lan mag­ma­lar ýer çuň­lu­gyn­dan ýo­ka­ry gö­te­ri­lip, ga­dy­my deň­ziň düý­bü­ni güm­mez şe­ki­lin­de gal­dy­ryp, dag jyns­la­ry­nyň ýel hem ýa­gyş bi­len ýyl­ma­nan har­saň­la­ry şe­ki­lin­de ga­tap ga­lyp­dyr­. Bu ýer­de iň gym­mat­ly go­ralýan jandar­la­ry bo­lan gu­lan­lar, ke­ýik­dir dag goç­la­ry hem ýa­şa­ýar. Her ýy­lyň mart aýy­nyň aýa­gyn­da – ap­rel aýy­nyň ba­şyn­da gül­le­ýän gü­lä­lek­ler we pak­pa­ky­lar gy­zyl reňk­li giň meý­dan­la­ry eme­le ge­tir­ýär. Çä­ge­ler­de sa­ry hem ak çi­gil­dem­ler peý­da bol­ýar. Sy­gyr­di­li­niň ýa­şyl-ak öwüs­ýän gül­le­ri ap­re­liň ahy­ryn­da säh­ra­ly­gy has hem gö­zel­leş­dir­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА