Mi­ra­sa sar­pa goý­mak, Wa­ta­ny öz­gert­mek ýy­lyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň taý­syz ta­gal­la­sy ne­ti­je­sin­de, dür­dä­ne eser­le­ri bi­len geç­miş hem-de soň­ky dö­wür ede­bi­ýa­ty­myz­da uly yz gal­dy­ran ýa­zy­jy-şa­hyr­la­ry­my­zyň öm­ri we dö­re­di­ji­li­gi ha­kyn­da söh­bet aç­ma­ga giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Şeý­le ýa­zy­jy­la­ryň bi­ri-de aja­ýyp eser­le­ri hal­ky­na mi­ras go­ýan ýa­zy­jy Ata Gow­şu­dow­dyr. Ol 1903-nji ýyl­da Aş­ga­bat şä­he­ri­niň hä­zir­ki Aba­dan (öň­ki Büz­me­ýin) oba­syn­da dün­ýä inip­dir. Ýa­zy­jy­nyň ka­ka­sy Gow­şut Baý­ly öm­rü­ni daý­han­çy­lyk işi­ne bag­lan adam hök­mün­de, eje­si Ogul­ge­rek eje bel­li er­te­ki­çi-ro­wa­ýat­çy hök­mün­de il için­de go­wy ta­na­lyp­dyr. Eje­si­niň aý­dyp be­ren er­te­kidir ro­wa­ýat­la­ry Ata­nyň bü­tin dö­re­di­ji­li­gi­ne uly tä­sir edip­dir.
Ata Gow­şu­dow ýaş­lyk­dan dö­re­di­ji­lik bi­len meş­gul­la­nyp ug­ra­ýar. Oba mek­de­bi­ni ta­mam­lap, Aş­ga­bat­da mu­gal­lym­çy­lyk ug­run­dan bi­lim alan dö­wür­le­ri ýazan “Gy­zyl pu­luň gul­la­ry” di­ýen pýes­sa­sy onuň dö­re­di­ji­lik işi­niň ba­şy bol­ýar. Ol eser “Oraz ser­dar” ady bi­len bir­nä­çe sa­par sah­na­da go­ýul­ýar. Soň­ra ýa­zy­jy Mos­k­wa­da Gün­do­gar zäh­met­keş­le­ri­niň uni­wer­si­te­tin­de bi­li­mi­ni art­dyr­ýar.
Ata Gow­şu­do­wyň dö­re­di­ji­li­gi ga­zet­ler­de iş­län dö­wür­le­ri has-da ro­waç­la­nyp ug­ra­ýar. Ýa­zy­jy 1925-nji ýyl­da hä­zir­ki “Ne­sil” (Öň­ki“Ýaş kom­mu­nist”) ga­ze­ti­niň re­dak­to­ry bo­lup iş­le­ýär. 1928-nji ýyl­da ol paý­tag­ty­myz­da­ky Te­at­ral stu­di­ýa­nyň il­kin­ji di­rek­to­ry we­zi­pe­si­ne saý­lan­ýar. 1930-1937-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da dür­li ga­zet­le­riň re­dak­si­ýa­la­ryn­da iş­län ýa­zy­jy soň­ra Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Dil we ede­bi­ýat ins­ti­tu­ty­nyň halk dö­re­di­ji­lik bö­lü­min­de yl­my iş­gär bo­lup zäh­met çek­ýär. Şu dö­wür­de ýa­zy­jy il için­den halk dö­re­di­ji­lik eser­le­ri­ni ýyg­na­mak­da uly iş­le­ri alyp bar­ýar. Şol ýyl­lar­da onuň “Aza­şan yzy­ny tap­dy”, “Gor­ku­ly gi­je­den soň” ýa­ly kys­sa eser­le­ri oky­jy­la­ra go­wuş­ýar.
Ýa­zy­jy­nyň 1941-1945-nji ýyl­la­ryň ur­şu­nyň öňü­sy­ra­syn­da dö­re­den eser­le­ri wa­jyp­ly­gy bi­len oky­jy­lar köp­çü­li­gi­niň gyz­gyn söý­gü­si­ne my­na­syp bol­ýar. Ol eser­le­riň ha­ta­ryn­da “Wa­tan og­ly” po­wes­ti­ni, “Ju­ma” dra­ma­sy­ny gör­kez­mek bo­lar. Ýa­zy­jy uruş­dan soň, has-da ön­jeý­li iş­läp ug­ra­ýar. Onuň “Gan­dym aw­çy­nyň maş­ga­la­sy”, “Mäh­ri—We­pa”, “Ga­jar aga”, “Iň soň­ky ar­çyn”, “Dor­de­pel”, “Kö­pet­da­gyň ete­gin­de” ýa­ly çuň ma­ny­ly çe­per eser­le­ri oky­jy­lar köp­çü­li­gi ta­ra­pyn­dan gyz­gyn gar­şy­lan­ýar.
Mä­lim bol­şy ýa­ly, ge­çen asy­ryň 30-njy ýyl­la­ryn­da ýur­du­myz­da halk dö­re­di­ji­li­gi­ni ýyg­na­mak işi ýo­la goý­lup­dyr. Bu iş tu­ruw­baş­dan halk mi­ra­sy­na teş­ne Ata Çe­po­wyň ün­sü­ni çe­kip, Päl­wan bag­şy­nyň “Gö­rog­ly” şa­des­sa­nyn­dan aýd­ýan des­san­la­ry­ny ýa­zyp al­ma­gyň ug­ru­na çy­kyp­dyr. Şeý­le­lik­de, ol bag­şy­nyň öýün­de bir­nä­çe wagt bo­lup, bu iş­de uly er­jel­lik gör­ke­zip­dir. Us­sat ýa­zy­jy Ata Gow­şu­dow Ata Çe­po­wyň ir­gin­siz zäh­met siň­di­rip ýa­zyp alan şol nus­ga­sy esa­syn­da şa­des­sa­ny ça­pa taý­ýar­lap, 1941-nji ýyl­da ne­şir et­di­rip­dir. 1983-nji ýyl­da bol­sa aka­de­mik Baý­mu­ham­met Gar­ry­ýe­wiň ta­gal­la­sy bi­len bu ese­riň rus hem-de türk­men di­lin­dä­ki nus­ga­sy öz­baş­dak ki­tap gör­nü­şin­de Mosk­wa­da çap edi­lip­dir.
Türk­men ede­bi­ýa­ty­nyň halk dö­re­di­ji­lik eser­le­rin­den gö­rel­de al­ma­gyň, tä­sir­len­me­giň aý­dyň my­sal­la­ry­na ýa­zy­jy A.Gow­şu­do­wyň eser­le­rin­de köp duş gel­mek bol­ýar. Ýa­zy­jy “Kö­pet­da­gyň ete­gin­de” ro­ma­nyn­da bir wa­ka­dan baş­ga bir wa­ka­ny gür­rüň ber­mä­ge geç­jek bo­lan­da, “Bu gep bu ýer­de dur­sun, in­di ha­ba­ry py­la­ny­dan ala­lyň” di­ýen ýa­ly er­te­ki-des­san­çy­lyk sti­li bi­len wa­ka­la­ry bi­ri-bi­ri­ne bag­la­nyş­dyr­ýar. A.Gow­şu­do­wyň “Mäh­ri-We­pa” ro­ma­ny­nyň gah­ry­ma­ny Kel­jä­niň ba­tyr­ly­gy, gah­ry­man­çy­ly­gy “Gö­rog­ly” şa­des­sa­nyn­da­ky ýa­ly keşp­de gör­ke­zil­ýär. Us­sat ýa­zy­jy Ata Gow­şu­do­wyň türk­men ede­bi­ýa­ty­ny ös­dür­mek­de, halk dö­re­di­ji­lik eser­le­ri­ni oky­jy­la­ra ýe­tir­mek­de, met­bu­gat işi­ni ro­waç­lyk­la­ra eýe et­mek­de bi­ti­ren hyz­mat­la­ry ulu­dyr. Ol ge­çen asy­ryň ýig­ri­min­ji ýyl­la­ry­nyň ahyr­la­ryn­da ba­şy baş­la­nan mil­li kys­sa­my­zyň il­kin­ji us­sat­la­ry­nyň bi­ri­dir.
Ýa­zy­jy­nyň eser­le­ri üs­tün­den nä­çe on­ýyl­lyk­lar geç­se-de, öz äh­mi­ýe­ti­ni ýi­tir­män gel­ýär. Ol eser­ler Wa­ta­ny, ene top­ra­gy, ýur­dy, il-gü­ni söý­me­giň be­ýik nus­ga­sy hök­mün­de her bir oky­jy­nyň ru­hy dün­ýä­si­ni baý­laş­dyr­ýar.

Oraz­dur­dy AMAN­DUR­DY­ÝEW,
BAE-niň Pre­zi­den­ti Şeýh Za­id bin Sul­tan Al-Na­haý­ýan adyn­da­ky
Döw­let­li­ler köş­gü­niň mü­di­ri­niň okuw iş­le­ri bo­ýun­ça orun­ba­sa­ry.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА