BMG-niň 75 ýyl­ly­gy on­laýn ge­çi­ril­ýär

Gö­ni çy­kyş­la­ryň ýe­ri­ne, öňün­den
ýa­zy­lan wi­deo ar­ka­ly ýüz­len­me­ler
15-nji sent­ýabr­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­synyň 75-nji mejlisi res­mi taý­dan öz işi­ne baş­la­dy. Şu ýyl dün­ýä li­der­le­ri­niň kö­pü­si Nýu-Ýor­ka ge­lip bil­me­di. Döw­let Baş­tu­tan­la­ry BMG-niň baş eda­ra­syn­dan bir hep­dä­niň do­wa­myn­da ýaý­ly­ma be­ril­jek wi­deo ar­ka­ly çy­kyş­la­ry­ny öňün­den ýaz­ga ge­çir­di­ler. Umu­my sy­ýa­sy gep­le­şik­ler 22-nji sent­ýabr­da baş­la­ýar. Mag­lu­mat­la­ra gö­rä, ABŞ-nyň Pre­zi­den­ti Do­nald Tram­pyň hem-de BMG-niň Baş sek­re­ta­ry An­to­nio Gu­ter­re­şiň Baş As­samb­le­ýa­nyň mün­be­rin­den çy­kyş et­me­gi­ne ga­ra­şyl­ýar. Ýö­ne bu ýyl zal­da köp san­ly we­ki­li­ýe­tiň ýe­ri­ne her ýurt­dan di­ňe bir we­kil bo­lar. Şeý­le hem, bu ge­zek gu­ra­ma­nyň ştab-kwar­ti­ra­syn­da Baş As­samb­le­ýa­nyň çä­gin­de gu­ral­ýan sy­ýa­sat­çy­la­ryň we dip­lo­mat­la­ryň iki­ta­rap­la­ýyn du­şu­şyk­la­rynyň bol­ma­jak­dy­gy ha­bar be­ril­ýär.
BMG-niň 75 ýyl­ly­gy
Ikin­ji ja­han ur­şy ta­mam­la­nan­dan soň, 1945-nji ýyl­da dö­re­di­len Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy şu ýyl 75 ýyl­ly­gy­ny bel­le­ýär. Şu my­na­sy­bet­li 21-nji sent­ýabr­da, umu­my sy­ýa­sy gep­le­şik­le­riň baş­la­ma­zyn­dan bir gün öň, ştab-kwar­ti­ra­da ýo­ka­ry de­re­je­li on­laýn ýyg­nak gu­ra­lar. Onuň esa­sy mow­zu­gy köp­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­lar bo­lar.
Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň
ka­bul edil­me­gin­den bä­ri bäş ýyl
Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry 17 sa­ny umu­ma­dam­zat mak­sa­dyn­dan yba­rat bo­lup, oňa ýet­mä­ge ta­gal­la et­mek dün­ýä­ni has-da aba­dan­laş­dy­rar. Ola­ryň ara­syn­da ga­ryp­ly­gy we aç­ly­gy ýok et­mek, ýo­ka­ry hil­li bi­li­me we sag­ly­gy go­ra­ý­şa äh­lu­mu­my el­ýe­ter­li­li­gi üp­jün et­mek, gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ne geç­mek aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär. 2015-nji ýyl­da dün­ýä­niň ýurt­la­ry BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­syn­da 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin dur­nuk­ly ösüş me­ýil­na­ma­sy­ny ka­bul et­di. Hä­zir ýo­luň üç­den bir bö­le­gi ge­çil­di. Bu dö­wür­de üs­tün­lik ga­zan­mak ba­şart­dy­my? Hal­ka­ra jem­gy­ýet­çi­li­gi ýa­kyn 10 ýyl­da öz mak­sat­la­ry­na ýe­tip bi­ler­mi? Bu me­se­le­ler Baş As­samb­le­ýa­nyň mas­la­ha­ty­nyň do­wa­myn­da giň­den ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lar.
Bio­lo­gik dür­lü­li­giň go­ral­ma­gy
Ýer to­ga­la­gyn­da 1 mil­li­on­dan gow­rak jan­dar we ösüm­lik ýok bol­mak how­py bi­len ýüz­be-ýüz­dür. 2 mil­liard gek­tar ýer ha­syl­ly­ly­gy­ny ýi­tir­di. Mer­jen ri­fi­niň 50%-ine adam iş­jeň­li­gi­niň ne­ti­je­sin­de, ze­per ýe­t­di. Şu ýyl bio­dür­lü­li­gi go­ra­mak bo­ýun­ça Hy­ta­ýyň Kun­min şä­he­rin­de hal­ka­ra sam­mi­ti­ni ge­çir­mek me­ýil­leş­di­ril­ýär­di. Em­ma dün­ýä­de eme­le ge­len çyl­şy­rym­ly ýag­daý­lar se­bäp­li bu mas­la­hat 2021-nji ýy­lyň ma­ýy­na çen­li yza süý­şü­ril­di. In­di bu ugur BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň esa­sy mow­zuk­la­ry­nyň bi­ri bo­lar.
Pe­kin jar­na­ma­sy­nyň 25 ýyl­ly­gy
Şu ýyl ze­nan hu­kuk­la­ry ba­ra­da­ky Pe­kin Jar­na­ma­sy­nyň we He­re­ket plat­for­ma­sy­nyň ka­bul edi­le­ni­ne 25 ýyl dol­ýar. Bu­lar gen­der deň­li­gi ba­ba­tyn­da iň mö­hüm hal­ka­ra res­mi­na­ma­la­ry­nyň bi­ri­dir. BMG-de bel­le­nip ge­çi­li­şi ýa­ly, Jar­na­ma­nyň ýö­rel­ge­le­ri­ne eýe­rip, deň­li­gi ga­zan­mak mö­hüm me­se­le­le­riň bi­ri­dir. Şu gün­ki gün­de dün­ýä­dä­ki döw­let iş­gär­le­ri­niň we ýol­baş­çy­la­ry­nyň 25%-iniň ze­nan­lar­dy­gy bel­le­nil­ýär. Çär­ýek asyr mun­dan ozal, Pe­kin­de ka­bul edi­len Jar­na­ma ba­gyş­la­nan ýo­ka­ry de­re­je­li ýyg­nak 1-nji okt­ýabr­da Baş As­samb­le­ýa­nyň çä­gin­de ge­çi­ri­ler.
BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy gu­ra­ma­nyň esa­sy me­se­le­le­ri ara alyp mas­la­hat­laş­ýan eda­ra­sy­dyr. Oňa gu­ra­ma­nyň äh­li ag­za döw­let­le­ri­niň we­kil­le­ri gi­rip, her­si­niň bir ses ber­mä­ge hu­ku­gy bar. Pa­ra­hat­çy­lyk we howp­suz­lyk ýa-da tä­ze ag­za­la­ryň ka­bul edil­me­gi ýa­ly mö­hüm me­se­le­ler bo­ýun­ça ka­rar­lar ses­le­riň üç­den iki bö­le­gi­ni ta­lap ed­ýär. Beý­le­ki me­se­le­ler bo­ýun­ça ka­rar­lar ýö­ne­keý köp­lük ta­ra­pyn­dan ka­bul edil­ýär. Baş As­samb­le­ýa pa­ra­hat­çy­lyk we howp­suz­lyk, ösüş, ga­ryp­ly­gy we ýo­kanç ke­sel­le­ri ýok et­mek, ýa­rag­syz­lan­mak, adam hu­kuk­la­ry­ny üp­jün et­mek we daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak ýa­ly ugur­la­ra jo­gap­kär bo­lan ýe­ke-täk äh­lu­mu­my gu­ra­ma­dyr.
1946-njy ýyl­da Baş As­samb­le­ýa­nyň dü­zü­min­de 51 döw­let bo­lup, hä­zir ola­ryň sa­ny 193-e ýet­di. Gu­ra­ma­nyň dö­re­di­len ýyl­la­ry onuň gün ter­ti­bi esa­san, kä­bir ýurt­la­ra ga­raş­syz­lyk ber­mek me­se­le­le­ri­ne gö­nük­di­ri­lip­di. Baş As­samb­le­ýa 75 ýyl bä­ri ara al­nyp mas­la­hat­la­şy­lan me­se­le­le­riň ge­ri­mi­ni ep-es­li gi­ňelt­di we hä­zir­ki wagt­da so­si­al we yk­dy­sa­dy ösüş me­se­le­le­ri­ne, ter­ror­çy­ly­ga, kor­rup­si­ýa, ne­şe ga­çak­çy­ly­gy­na we AIDS-e gar­şy gö­reş­mek, ze­nan­la­ry, bos­gun­la­ry, mig­rant­la­ry, ma­ýyp­la­ry, ýer­li halk­la­ry we ça­ga­la­ry go­ra­mak, de­mok­ra­ti­ýa­nyň esa­sy ýö­rel­ge­le­ri we ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne gar­şy gö­reş ýa­ly me­se­le­le­re ga­ra­ýar.