Azyk önümleri bedeniň kadaly işjeňligini üpjün edýär. Sagdyn beden üçin wagtly-wagtynda dogry iýmitlenmek esasy şertleriň biridir. Gyş paslyndaky iýmitleniş tomuskydan kän tapawutlanmaýar. Günde 4-5 gezek, az-azdan iýmek ýeterlikdir. Gyşky iýmitlenişe süýt önümlerini, gök önümleri we miweleri goşmak örän zerurdyr. Eti hepdede iki gezekden köp iýmek maslahat berilmeýär. Beýleki günlerde balyk, peýnir, kösükli önümler we ýumurtga iýmek maslahat berilýär. Mundan başga-da, iýmit sanawyna gök önümlerden we kösükli önümlerden, şeýle-de guş etinden taýýarlanylan çorbany goşmaly. Taýýarlanylan iýmit gaty gyzgyn bolmaly däldir, sebäbi beden ony sowatmak üçin energiýa sarp etmeli bolýar. Iýmitiň kabul ederlik derejesi ortaça bolmaly.
Tomusdakydan has köp suw içiň!
Näme üçindir, käbir adamlar sowuk möwsüminde gaty az suw içmeli diýip hasaplaýarlar. Ýöne lukmanlar şeýle çäklendirmelere duýduryş berýärler. Sebäbi, edil yssy howa ýaly, sowuk hem derini guradýar. Bu ýagdaýyň öňüni almak üçin hökman suw içmeli.
Gyşda az derleýändigimize garamazdan, suwuklyk öz mukdaryny ýitirýär. Sowuk howada dem alanymyzda bugarmak emele gelip, netijede bedeniň çyglylyk derejesi peselýär.
Kofeni çäklendirip, ony dermanlyk otlardan demlenen çaý, miwe içgisi, guradylan miweden taýýarlanylan şerbet bilen çalyşmak has gowudyr. Hünärmenler miwe şerbetleri taýýarlanylanda olary gaýnatman, gaýnag suwda 6 sagat goýmagy we şekeriň ýerine bal goşmagy maslahat berýärler. Ýatmazdan ozal ýyly, ýuwanrak çaý içmek bedeni rahatlandyryp, ukyny kadalaşdyrar.
Beden üçin haýsy önümler has zerur?!
Hünärmenler bu soraga beden üçin ähli önümler: beloklar, ýaglar, uglewodlar we witaminler gerek diýip jogap berýärler. Beden günde ortaça 100 gram belok talap edýär. Sarp edilýän belogy diňe et önümlerinden däl, ösümliklerden hem almalydyr. Ýumurtga iýmit sanawynda hökman bolmalydyr. Tüwiniň ýokumlylygy güýçli bolup, ony köplenç gaýnadyp iýmek maslahat berilýär.
Witaminleriň esasy çeşmesi gök önümler bolup, hünärmenler günde dürli görnüşli gök önümleri we miweleri iýmegi maslahat berýärler. Käşirden we kelemden taýýarlanylan işdäaçarlar, gaplanyp gyşa goýlan gök önümler iýmitiňize goşulmalydyr. Gowrulyp bişirilenine garanyňda, gaýnadylyp ýa-da buglanyp bişirilen gök önümler has peýdalydyr. Gyşky iýmit sanawyňyzda sitrus miweleriniň bolmagy bedeniňizi has-da güýçlendirer. Sebäbi, sitrus miweleriniň düzüminde C witamini has köp mukdarda bolýar.
Gyşyna sussupeslik, gaharjaňlyk ýaly ýagdaýlar ýüze çykyp bilýär. Alymlar munuň sebäbiniň köplenç bulutly howa däl-de, eýsem bedende ýag ýetmezçiligi diýen netijä geldiler. Gözegçilik barlaglarynyň netijesinde, adama bir günüň dowamynda azyndan 30 gram ýagyň gerekdigi ýüze çykaryldy. Lasos, soýa, zeýtun, mekgejöwen, günebakar, künji peýdaly ýaglaryň çeşmesidir. Süýt önümleriniň düzüminde hem ýagyň bardygyny ýadyňyzdan çykarmaň!
Haýsy iýmitler D witaminiň ýetmezçiligini dolduryp biler?
Gyşda Gün şöhlesiniň pesligi sebäpli, bedende melatoniniň azalýan wagtydyr. Metabolizm üýtgeýär, immunitet gowşaýar. Bedene energiýa berýän D witamini, esasan, Gün şöhlesiniň täsiri astynda öndürilýär. D witaminiň ýetmezçiliginiň öňüni almak üçin ýagly balyk, sogan, süýt, däneli önümler, bagyr, ýumurtga we kömelek iýmek maslahat berilýär.
Aýna Şadurdyýewa,
Kerki etrabynyň Arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreş gullugynyň işgäri.