Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň bank ulgamyna innowasiýalary ornaşdyrmak, bu ulgamyň işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak ugrunda köp işler alnyp barylýar. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanylan 2019-2025-nji ýyllarda Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Konsepsiýasyny durmuşa geçirmek, şeýle hem hususy ulgamyň kärhanalarynyň we telekeçileriň işewürlik hem-de maýa goýum işjeňliginiň ýokarlanmagy, olaryň daşary ykdysady gatnaşyklarynyň giňelmegi bilen baglanyşykly meseleler aýratyn ähmiýete eýe bolýar.
Sanly ulgama geçilmegi bank bazaryna gatnaşyjylaryň we müşderileriň arasynda özara gatnaşyklaryň düýpli özgerdilmegini alamatlandyrýar. Munuň özi, ilkinji nobatda, hyzmatlaryň tizliginiň artdyrylmagyny hem-de hyzmat etmegiň alternatiw usullaryny ulanmak arkaly müşderileriň wagtynyň tygşytlanylmagyny göz öňünde tutýar.
Soňky wagtlarda internet ulgamynyň ösmegi hem-de smartfonlaryň mümkinçilikleriniň giňelmegi möhüm ähmiýete eýe bolýar. Şolary ulanyjylar her gün özleriniň hasabynyň balansyny barlamak, ýerine ýetirilen amallary gözden geçirmek, geçirimleri hem-de hyzmatlaryň töleglerini amala aşyrmak üçin ençeme gezek ulgama girýärler. Bank ulgamyna şu mümkinçilikleriň ornaşdyrylan döwründen bäri «Altyn asyr» bank kartlary, «Millikart», «Goýum bank karty», «Maşgala karty» ýaly sanly bank kartlary arkaly nagt däl tölegleriň möçberi günsaýyn artýar hem-de «Internet-bank», «Mobil-bank», menzilara tölegleri ýaly hyzmatlardan peýdalanmak ýokarlanýar. Plastik bank kartlaryň çykarylmagy bank hyzmatlarynyň dünýä ulgamyna goşulyşmagyna, bankyň işewürlik abraýyny ýokarlandyrmaga, müşderileri nagt däl hasaplaşyga çekmäge mümkinçilik berýär. Halkara maliýe-ykdysady işine gatnaşmak iň täze bank tehnologiýalaryny özleşdirmäge, ählumumy möçberde hasaplaşyklary amala aşyrmak üçin ägirt uly düzümden peýdalanmaga mümkinçilik berýär. Bank kartlary arkaly terminallaryň üsti bilen söwda hem-de hyzmat ediş merkezlerinde satyn alnan harytlaryň we hyzmatlaryň tölegi, jemagat hyzmatlary (gazdan, suwdan, elektrik togundan peýdalanmak) tölegi ýerine ýetirilýär.
Eziz Diýarymyzyň ykdysady ösüşini gazanmakda sanly tehnologiýalaryň artykmaçlygy uludyr hem-de sanlylaşdyrmak boýunça Konsepsiýa ähli döwlet maksatnamalaryna we iri ykdysady taslamalara sazlaşykly utgaşýar. Sanly tehnologiýalar durnukly ösüşiň köp sanly meselelerini dürli ugurlar boýunça çözmekde özboluşly açar bolup durýar. Dünýäde iň çalt ösýän ugurlaryň biri bolan sanly tehnologiýa bazary ýaşlaryň iş bilen üpjünçiligine uly goşant goşýar.
Oguljemal Bekowa,
Türkmenistanyň «Türkmenistan» DTB-niň «Kesearkaç» şahamçasynyň
Sanly bank tehnologiýalary we awtomatizasiýa bölüminiň esasy hünärmeni.