«Türk­me­nis­tan­da 2019-2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­syn­da», «Türk­me­nis­tan­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň 2021-2025-nji ýyl­lar üçin Döw­let mak­sat­na­ma­syn­da» hem-de «Türk­me­nis­tan­da san­ly bi­lim ul­ga­my­ny ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­syn­da» göz öňün­de tu­tu­lan we­zi­pe­le­riň ama­la aşy­ryl­ma­gy­ny üp­jün et­mek, yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ry­na san­ly ul­gam­la­ry giň­den or­naş­dyr­mak üçin ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly we bäs­deş­li­ge ukyp­ly mil­li prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi­niň iş­le­nip dü­zül­me­gi­ni kä­mil­leş­dir­mek mak­sa­dy bi­len, şeý­le hem 2021-nji ýy­lyň 16-njy mar­tyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ahal we­la­ýa­ty­nyň tä­ze döw­re­bap eda­ra ediş mer­ke­zi­niň gur­lu­şy­gyn­da­ky iş­le­riň ýag­da­ýy bi­len ta­nyş bo­lan­da ra­ýat­la­ry­my­zyň ýa­şa­ma­gy üçin has oňaý­ly «smart si­ti» – «akyl­ly şä­her» bi­len bag­la­ny­şyk­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ös­dür­mek­de ýur­du­my­zyň bi­lim ul­ga­my­na mö­hüm or­nuň de­giş­li­di­gi­ni aý­ra­tyn nyg­tap geç­me­gi bi­len bag­ly öň­de dur­ýan we­zi­pe­le­ri ýe­ri­ne ýe­tir­mek mak­sa­dy bi­len Türk­me­nis­ta­nyň Bi­lim mi­nistr­li­gi we Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy bi­le­lik­de «San­ly in­no­wa­si­ýalar» at­ly ýaş­la­ryň ara­syn­da prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi bo­ýun­ça bäs­le­şik yg­lan et­di.
Ýaş­la­ryň ara­syn­da prog­ram­ma üp­jün­çi­li­gi bo­ýun­ça yg­lan edi­len «San­ly in­no­wa­si­ýa­lar» at­ly bäs­le­şik 2021-nji ýy­lyň 13-15-nji ap­re­lin­de «San­ly çöz­güt IT-meý­dan­ça» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň bi­na­syn­da ge­çi­ril­di.

«In­no­wa­si­on şä­her», «San­ly bi­lim», «Söw­da we hyz­mat­lar ul­ga­my bo­ýun­ça IT-tas­la­ma­lar», «Ýö­ri­te ugur», «Mag­lu­mat howp­suz­ly­gy we ki­ber­howp­suz­lyk» at­ly bäş sa­ny te­ma­tik ugur­la­ra bö­lü­nip ge­çi­ril­ýän bu bäs­le­şi­ge ýur­du­my­zyň mek­dep okuw­çy­la­ry, baş­lan­gyç, or­ta hü­när we ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň ta­lyp­la­ry, ma­gist­rant­lar, ýaş alym­lar (as­pi­rant­lar, da­laş­gär­ler) 125 sa­ny tas­la­ma we prog­ram­ma üp­jün­çi­lik­le­ri bi­len gat­naş­dy­lar. Bäs­le­şi­ge hö­dür­len­ýän prog­ram­ma üp­jün­çi­lik­le­ri­niň, tas­la­ma­la­ryň Türk­me­nis­ta­nyň Bi­lim mi­nistr­li­gi­niň res­mi web-saý­ty bo­lan «education.gov.tm» saý­tyn­da ha­sa­ba al­nan­dy­gy­ny bel­le­me­li.
Hä­zir­ki dö­wür­de «akyl­ly» şä­her, «akyl­ly» öý ýa­ly dü­şün­je­le­riň bar­ha iş­jeň hä­si­ýe­te eýe bol­ýan­dy­gy­ny na­za­ra alyp, «akyl­ly» şä­her­ler Kon­sep­si­ýa­sy­ny ös­dür­mek mak­sa­dy bi­len ýaş­la­ryň ara­syn­da tä­ze prog­ram­ma iş­läp taý­ýar­la­ma­lar iş­jeň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. «Akyl­ly» şä­her­ler Kon­sep­si­ýa­sy­nyň öň­de­ba­ry­jy mag­lu­mat-kom­mu­ni­ka­si­ýa teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň we in­ter­net se­riş­de­le­ri­niň saz­la­şy­gy­na esas­lan­ýan­dy­gy­ny bel­le­me­li­di­ris. Şo­la­ryň kö­me­gi bi­len şä­her dü­züm­le­ri­niň we gul­luk­la­ry­nyň do­lan­dy­ryl­ma­gy­ny, ila­tyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň has-da ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän bi­te­wi eko­lo­gi­ýa ul­ga­my dö­re­dil­ýär. Bu Kon­sep­si­ýa tu­tuş ul­gam­la­ry özü­ne bir­leş­dir­ýär, my­sal üçin, «akyl­ly» jaý­lar, bi­te­wi mag­lu­mat­lar bin­ýa­dy hem-de kö­pu­gur­ly şä­her go­şun­dy­sy ýa­ly ul­gam­la­ry öz içi­ne al­ýar. Olar ýa­şaý­jy­la­ra tak­si­le­ri ça­gyr­ma­ga, tö­leg­le­ri ama­la aşyr­ma­ga, dür­li mag­lu­mat­la­ry al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.
Ýe­ňi­ji­ler da­ba­ra­ly ýag­daý­da dip­lom­lar, hor­mat hat­la­ry hem-de gym­mat ba­ha­ly sow­gat­lar bi­len sy­lag­lan­dy. Ýe­ňi­ji­le­riň iş­le­ri­ni önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak üçin tas­la­ma­lar mi­nistr­lik­le­re we pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­na hö­dür­le­nil­ýär.

Hajymämmet NYÝAZGELDIÝEW,
Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň Howa ulagynyň ulanylyşy kafedrasynyň mugallymy

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА