Gepleşikleri ýaýlyma berip tomaşaça ýetirmek maksady bilen gurulýan telediňler islendik ýurtda-da belentligi, täsinligi, gözelligi bilen şäheriň owadan binalarynyň hatarynda durýar. Käbir diňlerde synlaýyş gaty, restoran, naharhana ýaly hyzmatlar hödürlenýär. Şol sebäpli syýahatçylardyr suratçylar tarapyndan iň köp surata alynýan binalaryň arasynda hem bu desgalar öňdeligi eýeleýär. Dünýäniň iň meşhur telediňleriniň käbiri baradaky maglumatlary dykgatyňyza ýetirýäris.
«Türkmenistan» teleradioýaýlymlar merkezi binagärlik aýratynlygy bilen binanyň iki tarapynda ýörite aýna bilen örtülen Oguz hanyň ýyldyzy dünýä binagärlik ulgamynda iň uly ýyldyz hökmünde 2011-nji ýylyň 17-nji oktýabrynda Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Beýikligi 211 metre ýetýän telewizion minaranyň ýokarsynda oturdylan kuwwatly antennalar gepleşikleriň tomaşaçylara ýokary derejede ýetirilmegini üpjün edýär. Dag başynyň kümüş jygasy mysaly mermer şäherimiziň ähli ýerinden, ondan has alyslardan-da görünýän, umumy meýdany 60 müň inedördül metrden gowrak bolan bu binanyň esasyny nesilbaşymyz Oguz hanyň asudalygy, parahatçylyk söýüjiligiň, agzybirligiň hem-de berkararlygyň rowaçlanmasyny aňladýan sekizburçly nyşany emele getirýär.
«Kanton» diňi. Hytaýyň Guandun welaýatynyň iri şäheri Guançžoudaky iň beýik synlaýyş we aragatnaşyk diňidir. Diň Guançžou şäheriniň Haýçžu etrabynda ýerleşýär. 2010-njy ýylda açylan diňiň beýikligi 604 metr, üçeginiň beýikligi 454 metr. Bu desgany Niderlandlaryň IBA (Maglumat esasly binagärlik) we Angliýanyň «Arup» kompaniýasy gurýar. Beýik binanyň iň täsin aýratynlyklarynyň biri hem onuň «inçe billi» bolmagydyr. Agşamara Kanton diňi LED çyralary arkaly sazlaşykly yşyklar bilen ýagtylandyrylýar. Diňde synlaýyş otaglary, aýlanýan restoranlar, sergi meýdançasy, dükanlar, kinoteatrlar we beýleki desgalar bar. Bu ýerdäki tegelek eýwan her 40 minutdan bir gezek aýlanýar.
«CN Tower». Beýikligi 553,3 metre deň bolan aragatnaşyk we synlaýyş diňi Kanadanyň Toronto şäheriniň merkezinde ýerleşýär. 1976-njy ýylda öňki demirýol menziliniň ýerinde gurlan «CN Tower» 2007-nji ýyla çenli «Burj Halifa» gurulýança 31 ýylyň dowamynda dünýäniň iň beýik erkin gurluşy rekordyny saklady. Şeýle hem 2009-njy ýyla çenli «Kanton diňi» gurulýança dünýäniň iň beýik diňi bolmagynda galdy. Ol häzirki wagtda dünýädäki iň beýik dokuzynjy gurluşdyr we Günbatar ýarym şarda gury ýerdäki iň beýik erkin gurluşly bina hasaplanýar. 1995-nji ýylda CN diňi Amerikanyň gurluşyk inženerler jemgyýeti tarapyndan dünýäniň häzirki ýedi täsinliginiň biri diýlip yglan edildi. Ýylda iki milliondan gowrak syýahatçyny kabul edýän CN diňi Bütindünýä beýik diňler federasiýasyna hem degişlidir.
«Ostankino» teleradioýaýlymlar diňi. 1967-nji ýylda açylan desga belli binagär Nikolaý Nikitin tarapyndan dizaýn edildi. Häzirki wagtda bu diň Russiýada iň beýik bina bolup, rus teleýaýlymynyň hem belli nyşany hasaplanýar. Beýikligi 540 metre ýetýän «Ostankino» 1974-nji ýyla çenli dünýäniň iň beýik binasy bolýar. Moskwanyň iň meşhur ýerleriniň birinde ýerleşýän bina ýylda müňlerçe jahankeşdäni özüne çekýär. 337 metr beýiklikdäki synlaýyş otagyna bary-ýogy 58 sekuntda baryp bolýar. Bu ýere çykan her bir myhman Moskwanyň gözel ýerlerini görüp bilýär. Şeýle hem bu ýerde aýna pol, teleskop we sanly gije-gündiz şäher panoramasy bolan interaktiw modullar bar. Mundan başga-da, tomus aýlarynda açyk howada gözegçilik otagy (340 m) ähli myhmanlar üçin elýeterlidir.
«Tokyo Skytree». 2010-njy ýylda, entek gurluşygy tamamlanmanka, Ýaponiýanyň iň beýik gurluşyna öwrüldi. 2011-nji ýylyň mart aýynda beýikligi 634 metre ýetende, Kanton diňinden ozduryp dünýäniň iň beýik telediňi boldy. Şeýle hem, «Burj Halifadan» soňra dünýäniň iň beýik ikinji desgasy hasaplanýar. Ýaponiýanyň paýtagtynyň nyşany hasaplanýan desganyň aşagynda akwariumly uly söwda toplumy ýerleşýär. Diňde şäheri synlamak üçin iki eýwan bar. Ýapyk eýwanlar degişlilikde, 350 we 450 metr belentlikde ýerleşýär. Ýokarky gatda şäheriň iň gowy 360 derejeli panoramik görnüşini hödürleýän uzyn we giň penjireler bar. Ortaky gatda sowgatlyk dükany we fransuz-ýapon aşhanasyna hyzmat edýän «Musashi Sky» restorany bar.
