Iň çuň met­ro­lar

Il­kin­ji met­ro 1863-nji ýyl­da Lon­don­da peý­da bol­ýar. Ot­ly­nyň ýe­riň as­tyn­dan gid­ýän gör­nü­şi bo­lan bu jem­gy­ýet­çi­lik ula­gy ge­çen asy­ryň or­ta­la­ryn­da, dün­ýä­niň iri şä­her­le­rin­de peý­da bo­lup baş­la­ýar. Köp şä­her­de met­ro ýol­la­ry­nyň gur­lu­şy­gy hä­zir­ki wagt­da-da do­wam ed­ýär. Met­ro­lar ýe­riň as­tyn­dan git­me­gi, aý­ra­tyn ýo­lu­nyň bol­ma­gy we ýo­ly­şyk­da ýa­şyl çy­ra­nyň ýan­ma­gy­na ga­raş­ma­ýan­dy­gy üçin ýo­lag­çy gat­na­wyn­da iň go­wy çöz­güt­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Met­ro ýo­lu­ny gur­mak şol şä­he­riň te­bi­gy şert­le­ri­ne bag­ly bol­ýar. Dür­li se­bäp­le­re gö­rä, met­ro ýol­lar­y has çuň­luk­da gu­rul­ýar. Bu ma­ka­la­myz­da dün­ýä­niň iň çuň met­ro­la­ry­nyň sa­na­wy­ny si­ziň dyk­ga­ty­ňy­za ýe­tir­ýä­ris.

Pu­hyn, Phen­ýan
Ko­re­ýa Halk De­mok­ra­tik Res­pub­li­ka­sy­nyň (KHDR) paý­tag­tyn­da­ky met­ro­nyň du­ral­ga­la­ry bi­na­gär­lik aý­ra­tyn­ly­gy we owa­dan­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Paý­tagt Phen­ýan­da ýer­leş­ýän Pu­hyn met­ro du­ral­ga­sy­nyň çuň­lu­gy­ 120 met­re ýet­ýär. Bu du­ral­ga reňk­li mer­mer pa­nel­ler bi­len ör­tü­lip, dün­ýä­niň iň owa­dan 15 met­ro be­ke­di­niň ha­ta­ry­na gir­ýär. Tä­sin ýe­ri be­ke­diň tem­pe­ra­tu­ra­sy he­mi­şe 18 de­re­je­de sak­lan­ýar.

Ar­se­nal­na­ýa, Ki­ýew
Ki­ýew met­ro­sy­nyň Swýa­to­şinsko-Bro­warskaýa li­ni­ýa­syn­da­ky Ar­se­nal­na­ýa du­ral­ga­sy ýe­riň aşa­gyn­da 105,5 metr çuň­luk­da ýer­le­şip, hä­zir­ki wagt­da iň çuň met­ro be­ket­le­ri­niň bi­ri hök­mün­de dün­ýä­dä­ki or­nu­ny sak­la­ýar. Ýo­lag­çy­lar ot­lu­la­ra bar­mak üçin iki sa­ny uzyn es­ka­la­tor­dan düş­me­li bol­ýar­lar. Ýe­riň ýü­zün­de du­ral­ga ýet­mek üçin bäş mi­nu­t ge­rek bol­ýar. Du­ral­ga Ki­ýe­wiň ge­og­ra­fik aý­ra­tyn­ly­gy se­bäp­li, ga­ty çuň­luk­da gu­rul­ma­ly bo­lup­dyr. Ak we gül­gü­ne mer­mer bi­len be­ze­len bu du­ral­ga 1960-njy ýyl­da açy­lyp­dyr.

Ad­mi­ral­teýs­ka­ýa, Sankt-Pe­ter­burg
Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň de­mir­ga­zyk paý­tag­ty ha­sap­lan­ýan Sankt-Pe­ter­burg şä­he­ri­niň için­den Ne­wa der­ýa­sy­nyň bir­nä­çe şa­ha­sy ke­sip geç­ýär. Bu şä­her­de sak­la­nyp ga­lan ta­ry­hy bi­na­la­ryň sa­ny hem az däl. Şeý­le bo­lan­soň, in­že­ner­ler şä­he­ri­çi gat­na­wy aň­sat­laş­dyr­mak üçin has çuň met­ro ýol­la­ry­ny gur­ma­ly bo­lup­dyr­lar. Şä­her­de he­re­ket ed­ýän met­ro­nyň al­ty du­ral­ga­sy dün­ýä­de iň çuň met­ro du­ral­ga­la­ry­nyň sa­na­wy­na gir­ýär. 86 metr­lik Ad­mi­ral­teýs­ka­ýa du­ral­ga­sy dün­ýä­dä­ki iň çuň üçün­ji met­ro du­ral­ga­sy ha­sap­lan­ýar. Bu met­ro ul­ga­myn­da dün­ýä­niň iň uzyn es­ka­la­tor­la­ry bar, ola­ryň uzyn­ly­gy 130 metr­den geç­ýär. 2011-nji ýyl­da açy­lan bu du­ral­ga har­by-de­ňiz tas­la­ma­sy bo­ýun­ça di­zaýn edi­lip, rus de­ňiz ser­ker­de­le­ri­ne ba­gyş­lan­dy.

Ýe­ňiş se­ýil­gä­hi, Mosk­wa
2003-nji ýyl­da hyz­ma­ta hö­dür­le­nen bu be­ke­diň çuň­lu­gy 84 metr bo­lup, har­by­la­ra ba­gyş­la­nyp be­ze­len di­war­da 1812-nji we 1941-1945-nji ýyl­lar­da­ky sö­weş­ler su­rat­lan­dy­ry­lyp­dyr. Ýe­ňiş se­ýil­gä­hi du­ral­ga­sy dün­ýä­dä­ki dör­dün­ji çuň met­ro be­ke­di ha­sap­lan­ýar.

Wa­şing­ton se­ýil­gä­hi, Port­lend
ABŞ-nyň Ore­gon şta­ty­nyň Port­lend şä­he­rin­dä­ki bu be­ket 79 metr çuň­luk­da ýer­leş­ýän hem bol­sa, met­ro­nyň däl-de, tram­wa­ýyň du­ral­ga­sy­dyr. 1998-nji ýyl­da açy­lan bu be­ket De­mir­ga­zyk Ame­ri­ka­da­ky iň çuň jem­gy­ýet­çi­lik ula­gy du­ral­ga­sy bo­lup, şä­her­dä­ki ýe­ke-täk ýe­ras­ty tram­waý du­ral­ga­sy ha­sap­lan­ýar.