Iňlis dilinde «Intelligence quotient» diýlip atlandyrylýan (gysgaça IQ diýilýär) synaglar adamyň akyl-paýhasyny ölçemek üçin köpden bäri ulanylýan ygtybarly usullaryň biri hasaplanýar. Bu hili synaglar üýtgäp dursa-da, özeni matematiki soraglardan düzülýär. Bu synag ilkinji gezek geçen asyryň başlarynda adamyň ukyplaryny ölçemek maksady bilen synag edilipdir. Ilkinji IQ synagyny fransuz psihology Alfred Bine döredipdir. Bu synag okuwçylaryň bilim derejesini kesgitlemek üçin taýýarlanypdyr. Şol ýyllarda dürli adamlary işe kabul etmek üçin hem dürli synaglar taýýarlanypdyr. Bu synaglar gyzyklanma döredip, giňden ulanylypdyr. Gysga wagtdan soňra köp ýurtda bilim ulgamyna hem girizilipdir. IQ synaglary häzirki wagtda hem ulanylýar.
Zehiniň derejesini ölçemek üçin dürli görnüşli synaglar bar. Köp maglumaty bilýän adamyň zehininiň ýokarydygy pikir edilýär. Käwagt bu dogry bolup biler, ýöne hemişe beýle däl. IQ synagy adamyň maglumat goruny däl-de, haýsydyr bir meseläni çözmek we haýsydyr bir zady çalt öwrenmek ukybyny ölçeýär. Geçirilen gözlegleriň netijesinde adamyň IQ derejesiniň durmuşda näderejede üstünlik gazanjakdygyny dogry kesgitleýändigi ýüze çykaryldy. Şeýle-de bolsa, soňky ýyllarda adamyň ukyp-başarnygyny ölçeýän dürli zehin synaglary peýda boldy.