Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny ber­kit­mek üçin ba­zar gat­na­şyk­la­ry­na ge­çil­ýän dö­wür­de ýur­du­my­zyň äh­li kär­ha­na­la­ryn­da bäs­le­şi­ge döz ge­lip bil­jek ýo­ka­ry hil­li ha­ryt­la­ryň önüm­çi­li­gi­niň ymyk­ly ýo­la go­ýul­ma­ly­dy­gy­ny bel­läp geç­ýär. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň ýa­kyn­dan ala­da et­me­gin­de soň­ky ýyl­lar­da bu ugur­da uly iler­le­me­le­riň bo­lup ge­çen­di­gi­ni gu­wanç bi­len bel­lä­si­miz gel­ýär. Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň äh­li pu­dak­la­ryn­da in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak güýç­li dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ýar. Ama­la aşy­ryl­ýan bu tu­tum­ly iş­le­riň do­wa­myn­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň yzy­gi­der­li we dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün et­mek üçin öň­de­ba­ry­jy in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry saý­lap al­mak bo­ýun­ça uly iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar.
Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu ugur­da dur­mu­şa ge­çir­ýän aja­ýyp iş­le­ri­niň her tä­ze okuw ýy­ly­nyň ba­şyn­da 1-nji syn­pa ba­ran okuw­çy­la­ryň äh­li­si­ne tä­ze komp­ýu­ter sow­gat ber­ýän­li­gin­den, äh­li okuw jaý­la­ry­nyň, sag­lyk, anyk­la­ýyş, sport mer­kez­le­ri­niň, has­sa­ha­na­la­ryň, şy­pa­ha­na­la­ryň, döw­let, jem­gy­ýet­çi­lik eda­ra­la­ry­nyň, mek­dep­le­riň, sport mek­dep­le­ri­niň … iň kä­mil de­re­je­dä­ki teh­no­lo­gi­ýa­lar, bar­lag en­jam­la­ry bi­len do­ly üp­jün edil­me­gi­ni ga­za­nan­ly­gyn­dan baş­lan­ýan­dy­gy­ny gu­wanç bi­len bel­lä­si­miz gel­ýär.
2014-nji ýyl­da ka­bul edi­len “Döw­let yl­my-teh­ni­ki sy­ýa­sa­ty ha­kyn­da”, “Yl­my in­tel­lek­tu­al eýe­çi­lik ha­kyn­da”, “In­no­wa­si­ýa işi ha­kyn­da”, “Yl­my teh­no­lo­gi­ýa­lar park­la­ry ha­kyn­da” Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nun­la­ry ýur­du­myz­da in­no­wa­si­on tas­la­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­ma­gyň hem-de or­naş­dyr­ma­gyň hu­kuk, yk­dy­sa­dy, gu­ra­ma­çy­lyk esas­la­ry­ny pug­ta­lan­dyr­dy. 2015-nji ýyl­da ka­bul edi­len “Türk­me­nis­ta­nyň in­no­wa­si­ýa işi­ni ös­dür­me­giň 2015-2020-nji ýyl­lar üçin döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň” esa­sy mak­sa­dy-da Türk­me­nis­ta­nyň ylym we teh­no­lo­gi­ýa­lar ul­ga­myn­da mö­hüm yl­my-teh­no­lo­gik ugur­la­ryň we bar­lag­la­ryň hil taý­dan tä­ze de­re­je­si­ni dö­ret­mek­den, te­bi­gy we ta­kyk ylym­la­ry hem-de in­no­wa­si­on se­na­ga­ty ös­dür­mek­den, yl­my-teh­ni­ki işiň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak­dan we tä­ze dö­re­di­len teh­no­lo­gi­ýa­la­ry önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak­dan yba­rat­dyr. Bu mak­sat­na­ma ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­lar bi­len üp­jün edi­len, bäs­le­şi­ge ukyp­ly, elekt­ron we elekt­ro­teh­ni­ki se­na­ga­tyň dö­re­dil­me­gi­ni, ýur­du­myz­da elekt­ron pu­da­gyň dö­re­me­gi­ni na­zar­la­ýar.
Ýo­kar­da ag­za­lan Ka­nun­lar, döw­let mak­sat­na­ma­sy esa­syn­da tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň ýa-da he­re­ket ed­ýän teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň tä­ze ut­gaş­ma­sy­nyň dö­re­dil­me­gi, bi­lim­le­riň esa­syn­da düýp­li kä­mil­leş­di­ri­len usul­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy­ny, 2015-nji ýyl­da se­na­ga­ty­my­zyň ýur­du­myz bo­ýun­ça je­mi ön­dü­ri­len önü­miň ýa­ry­sy­na go­la­ýy­ny üp­jün et­me­gi­ni şert­len­dir­di. Go­laý­da Türk­me­nis­ta­nyň Se­na­gat mi­nistr­li­gi­niň “Türk­men­ma­şyn­gur­lu­şyk” döw­let kon­ser­ni bi­len “So­wat­ly­ho­ja­lyk” ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti ta­ra­pyn­dan ýö­ri­te­leş­di­ri­len “Elekt­ron yl­ha­my” ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň dö­re­dil­me­gi hem ýur­du­myz­da elekt­rik paý­laý­jy en­jam­la­ry, yşyk­lan­dy­ry­jy ab­zal­la­ry ön­dür­ýän ki­çi kär­ha­na­la­ryň dö­re­di­len­di­gi­ni buş­la­dy. Kär­ha­na­nyň ula­ny­jy­lar üçin trans­for­ma­tor be­ke­di­niň top­lu­my­ny, LED çyra­la­ry­nyň nus­ga­lyk gör­nüş­le­ri­ni ön­dür­me­gi bu önüm­ler bi­len içer­ki ba­za­ry­my­zyň do­ly üp­jün edil­jek­di­gi­ne gü­wä geç­ýär. “Türk­men­ma­şyn­gur­lu­şyk” döw­let kon­ser­ni bi­len “Teh­ni­ki se­riş­de­le­riň se­rwi­si” ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň dö­re­den ”Se­na­gat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry” bi­le­lik­dä­ki paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti-de aw­to­ma­tik en­jam­la­ry ön­dür­me­gi ugur edin­ýär. Bu paý­dar­lar jem­gy­ýe­tin­de “Toush screen” mag­lu­mat–elekt­ron tab­lo­sy­nyň, Gün ener­gi­ýa­sy ul­ga­myn­da ula­nyl­ýan sal­gy gör­ke­zi­ji­le­riň önüm­çi­li­gi­niň ýo­la go­ýul­ýan­dy­gy ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de hu­su­sy ul­ga­myň pa­ýy­nyň art­ýan­dy­gy­na, ýa­kyn ge­le­jek­de ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň se­na­gat­la­şan döw­let­le­riň ha­ta­ry­na go­şul­jak­dy­gy­na anyk şa­ýat­lyk ed­ýän­dir.
Bi­ziň mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­miz üçin iň äh­mi­ýet­li baý­lyk­la­ryň bi­ri hem ne­bit­dir. Hä­zir­ki wagt­da gu­ýy­la­ry ne­ti­je­li öz­leş­dir­mek, ge­rek­li öl­çeg­le­re gö­zeg­çi­lik et­mek, şeý­le hem gu­ýy­nyň işi­ni do­lan­dyr­mak üçin in­no­wa­si­on do­lan­dy­ryş ul­gam­la­ry­ peý­da­lanylýar. Tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­la­ry u­la­nyp, ne­bit gu­ýu­sy­ny gaz­mak, o­lar­da su­wuň süýş­me­gi­niň ne­ti­je­sin­de, tä­ze dur­nuk­ly zo­lak­la­ry anyk­la­mak has ýe­ňil düş­ýär. Bu iş­ler­de gu­ýy­nyň için­dä­ki ba­sy­şy, tem­pe­ra­tu­ra­ny, dy­kyz­ly­gy ýa­ly öl­çeg­le­riň mo­ni­to­rin­gi­ne uly üns be­ril­ýär. Bu mag­lu­mat­lar ne­bit ojak­la­ryn­da amat­ly gu­ýu­la­ry saý­lap al­mak şer­ti­ni dö­red­ýär. Tä­ze en­jam­la­ryň kö­me­gi bi­len dur­nuk­ly zo­lak­la­ry ta­pyp, olar­dan iň amat­ly­sy­ny saý­lap alyp bol­ýar.
Inno­wasion teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň kö­me­gi bi­len ön­dü­ri­len önüm­le­riň oňat hil­li­di­gi­ne biz gün­de­lik ne­şir­le­ri­mi­zi, tä­ze­lik­de çap edi­len ki­tap­la­ry eli­mi­ze ala­ny­myz­da, ha­sam aý­dyň göz ýe­tir­ýä­ris.
Hormatly Prezidentimiz täze Metbugat öýi toplumyny açyp berdi. Top­lu­ma in­teg­ral çap­ha­na usu­ly­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy ýur­du­myz­da çap­ha­na işi­ni tä­ze de­re­jä gal­dyr­dy. Çap­ha­na­da “Ret­rat­to 100 M” ke­si­ji-ýel­meý­ji tä­ze teh­no­lo­gik en­ja­myň otur­dyl­ma­gy çap edil­ýän ki­tap­la­ryň hi­li­niň dün­ýä de­re­je­sin­de bol­ma­gy­na, sa­ny­ny art­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­ret­di. Tä­ze en­jam­la­ryň aw­to­ma­tik usul­da iş­le­me­gi, taý­ýar önüm­le­ri anyk sa­na­ma­gy, ola­ry ter­mo­sa­pak­lar bi­len tik­mek, taý­ýar önüm­le­ri ki­tap gör­nü­şi­ne sal­mak üçin aw­to­mat­la­ryň ula­nyl­ma­gy ne­şir iş­le­ri­ni çalt­lan­dyr­dy. Otur­dy­lan teh­no­lo­gi­ýa­nyň ki­tap­la­ryň hal­ka­ra de­re­je­sin­de yk­rar edi­len eko­lo­gi­ýa ka­da­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi­ni hem aý­ra­tyn nyg­ta­sy­myz gel­ýär.
Bu aý­dy­lan­lar hä­zir­ki dö­wür­de Ar­ka­dag Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­da dur­ma­gyn­da ýur­du­myz­da äh­li önüm­çi­lik ul­gam­la­ry­nyň tä­ze hil de­re­je­si­ne çy­kan­dy­gy­nyň, yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ýy­lyň-ýy­ly­na bar­ha kuw­wat­lan­ýan­dy­gy­nyň, şeý­le­lik­de-de, ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň hal­ka­ra ab­ra­ýy­nyň has-da art­ýan­dy­gy­nyň gü­wä­si­dir.

Akjagül AŞYROWA,
Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň
uly mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА