Ýur­dy sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy, dur­muş we me­de­ni taý­dan dur­nuk­ly ös­dür­mek­de adam hu­kuk­la­ry­nyň üp­jün edil­me­gi­ne iň­ňän mö­hüm orun de­giş­li­dir. Jem­gy­ýe­tiň ösü­şi de­mok­ra­tik ýö­rel­ge­ler, adam hu­kuk­la­ry­ny gi­ňelt­mek we onuň maz­mu­ny­ny baý­laş­dyr­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Döw­le­ti­miz şah­sy­ýe­tiň er­kin ös­me­gi üçin äh­li şert­le­ri dö­ret­mek bi­len, dün­ýä­de özü­ni de­mok­ra­tik jem­gy­ýe­ti ös­dür­ýän döw­let hök­mün­de ta­nat­dy. Ýur­du­my­zyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy şu esas­lar­da yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär. Bi­ziň Esa­sy Ka­nu­ny­myz döw­let­li­li­giň, ýur­du­my­zy ös­dür­me­giň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny, öň­de­ba­ry­jy dün­ýä tej­ri­be­si­ni na­za­ra al­mak bi­len, jem­gy­ýe­tiň ka­da­laş­dy­ry­jy hu­kuk esas­la­ry­ny kä­mil­leş­dir­me­giň yg­ty­bar­ly bin­ýa­dy­dyr.
Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­da ada­myň we ra­ýa­tyň hal­ka­ra hu­ku­gy­nyň iň ýo­ka­ry öl­çeg­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän, umu­my yk­rar edi­len hu­kuk­la­ry­ny we azat­lyk­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­me­giň berk hu­kuk bin­ýa­dy dö­re­dil­di. Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz ençeme hal­ka­ra şert­na­ma­la­ra we yla­la­şyk­la­rna gat­na­şy­jy bo­lup dur­ýar, olar ýur­duň adam hu­kuk­la­ry­ny we azat­lyk­la­ry­ny üp­jün et­me­giň, dur­muş-yk­dy­sa­dy we yn­san­per­wer me­se­le­le­ri­ni çöz­me­giň hal­ka­ra hu­kuk esa­sy­ny eme­le ge­tir­ýär. Ola­ryň ha­ta­ryn­da Adam hu­kuk­la­ry­nyň äh­lu­mu­my Jar­na­ma­sy, Ra­ýat­lyk we sy­ýa­sy hu­kuk­lar ha­kyn­da­ky hal­ka­ra Yla­la­şy­gy hem-de Yk­dy­sa­dy dur­muş we me­de­ni hu­kuk­lar ha­kyn­da­ky hal­ka­ra Yla­la­şy­gy ýa­ly adam hu­kuk­la­ry ba­ba­tyn­da esas go­ýu­jy hal­ka­ra res­mi­na­ma­la­ry bar. Esa­sy Ka­nu­ny­my­zyň re­je­le­nen gör­nü­şi­niň 25-nji mad­da­syn­da «Türk­me­nis­tan­da ada­myň we ra­ýa­tyň hu­kuk­la­ry we azat­lyk­la­ry hal­ka­ra hu­ku­gy­nyň umu­my yk­rar edi­len ka­da­la­ry­na la­ýyk­lyk­da yk­rar edil­ýär hem-de şu Kons­ti­tu­si­ýa we ka­nun­lar bi­len ke­pil­len­di­ril­ýär» diý­lip bel­le­nil­ýär.
Ýur­du­my­zyň de­mok­ra­tik, hu­kuk we dün­ýe­wi döw­let­di­gi­ni ala­mat­lan­dyr­ýan ka­nun­çy­lyk ul­ga­my­nyň bar­ha pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy ra­ýa­tyň we ada­myň hu­kuk­la­ry­nyň hem-de azat­lyk­la­ry­nyň ýo­ka­ry de­re­je­de üp­jün edil­me­gi­ni şert­len­dir­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz adam hu­kuk­la­ry we azat­lyk­la­ry ba­bat­da döw­le­ti­mi­ziň gat­naş­ýan esa­sy hal­ka­ra şert­na­ma­la­ry­nyň ka­da­la­ry­nyň mil­li ka­nun­çy­ly­ga iş­jeň or­naş­dy­ryl­ma­gy, ýur­duň bu ba­bat­da öz üs­tü­ne alan hal­ka­ra borç­na­ma­la­ry­ny gy­şar­nyk­syz ýe­ri­ne ýe­tir­me­gi ba­ra­da­ky me­se­le­le­re he­mi­şe uly äh­mi­ýet ber­ýär. Adam hu­kuk­la­ry­nyň we azat­lyk­la­ry­nyň do­ly ber­jaý edil­ýän ýur­dun­da bag­ty­ýar dur­muş üp­jün edil­ýär.
Esa­sy Ka­nu­ny­my­zyň 1-nji mad­da­sy­na la­ýyk­lyk­da, döw­let ka­nu­ny­ly­gy we hu­kuk ter­ti­bi­ni üp­jün ed­ýär. Ka­nu­ny­ly­gyň dur­muş mak­sa­dy bol­sa jem­gy­ýet­çi­lik we döw­let gur­lu­şy­ny ber­kit­mä­ge hem-de ös­dür­mä­ge ýar­dam ber­mek­den, jem­gy­ýet­çi­lik gat­na­şyk­la­ry­ny hu­kuk taý­dan ka­da­laş­dyr­ma­gyň mak­sat­la­ry­na ýet­me­gi üp­jün et­mek­den yba­rat­dyr. Ka­nu­ny­lyk hal­kyň bäh­bit­le­ri­ni go­ra­ma­gyň, ha­ky­ky de­mok­ra­ti­ýa­nyň da­ba­ra­lan­ma­gy­nyň mö­hüm şert­le­ri­niň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ka­nu­ny­lyk döw­let­de hu­kuk ka­da­la­ry­nyň ta­kyk, gy­şar­nyk­syz we bir­meň­zeş ber­jaý edil­me­gin­den yba­rat döw­let we jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň ýö­rel­ge­si­ni aň­lad­ýar. Şo­nuň üçin ol fi­zi­ki şahs­la­ryň he­re­ke­ti­niň we ýu­ri­dik şahs­la­ryň işi­niň, şeý­le-de hu­ku­gyň sub­ýekt­le­ri­niň ara­syn­da­ky is­len­dik gat­na­şyk­la­ryň ka­nu­ny­ly­gy­ny üp­jün et­me­giň gu­ra­ly bo­lup çy­kyş ed­ýär.
Hä­zir­ki za­man şert­le­rin­de ka­nu­ny­ly­gy üp­jün et­mek bi­len bag­la­ny­şyk­ly ka­nun­çy­ly­gy kä­mil­leş­dir­mek we bu ugur­da hu­kuk gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek wa­jyp me­se­le­le­riň bi­ri­dir. Şun­dan ugur al­nyp, Pre­zi­dent Mak­sat­na­ma­syn­da ka­nun­çy­ly­gy kä­mil­leş­dir­mek ar­ka­ly, mil­li we hal­ka­ra bäh­bit­le­re la­ýyk gel­ýän ka­nu­ny­ly­gy üp­jün et­mek ba­bat­da ama­la aşy­ryl­ýan mö­hüm äh­mi­ýet­li sy­ýa­sa­ta my­na­syp orun be­ril­di.

Gül­na­ra ATA­ÝE­WA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň kazyýet lukmançylygy we hukuk kafedrasynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА