Iň köp sy­ýa­hat edil­ýän mil­li se­ýil­gäh­ler

Sy­ýa­hat­çy­lyk pu­da­gyn­da şä­her­ler, ta­ry­hy bi­na­lar we tä­sin ýer­ler bilen bir ha­tar­da, mil­li se­ýil­gäh­ler hem uly orun eýe­le­ýär. Uly meý­da­ny tut­ýan mil­li se­ýil­gäh­ler ýa­ba­ny jan­dar­la­ryň we ösüm­lik­le­riň jem­le­nen ýe­ri ha­sap­lan­ýar. Te­bi­gy taý­dan owa­dan we gaý­ta­lan­ma­jak öz­bo­luş­ly­ly­gy eme­le ge­tir­ýän mil­li se­ýil­gäh­ler, esa­san, ABŞ-da, Ýa­po­ni­ýa­da, Hin­dis­tan­da we Awst­ra­li­ýa­da ýer­leş­ýär. Ge­liň, iň köp sy­ýa­hat edil­ýän mil­li se­ýil­gäh­le­r bi­len ta­nyş bo­la­lyň!

Ýo­se­miti, Uly Kan­ýon we Ýel­lo­us­ton, ABŞ. Ka­li­for­ni­ýa şta­tyn­da­ky 3 müň 81 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýan Ýo­se­miti mil­li se­ýil­gä­hi göm-gök suw­ly köl­le­ri, gra­nit ga­ýa­la­ry, şar­la­wuk­la­ry, ar­ça we sek­wo­ýa to­kaý­la­ry bi­len sy­ýa­hat­çy­la­ryň ün­sü­ni özü­ne çek­ýär. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len bu se­ýil­gäh ga­ra aýy­la­ry bi­len hem meş­hur­dyr.
Ari­zo­na şta­ty­nyň ser­he­din­de ýer­leş­ýän Ko­lo­ra­do der­ýa­sy­nyň ke­na­ryn­da­ky Uly Kan­ýon­da älem­go­şar reňk­li jül­ge­ler, dik eň­ňit­ler we ga­ýa gat­lak­la­ry bar. Uly Kan­ýo­nyň kä­bir ga­ýa­la­ry­nyň be­ýik­li­gi 1600 met­re ýet­ýär. Se­ýil­gäh­de mö­jek, ga­ra­guş, su­gun, dag ars­la­ny, ga­ra aýy we ke­ýik sü­rü­le­ri ýa­şa­ýar.
Ýel­lo­us­ton mil­li se­ýil­gä­hi Ida­ho, Mon­ta­na we Wa­ýo­ming ştat­la­ry­nyň çä­gin­de ýer­leş­ýär. 8 müň 987 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýan bu se­ýil­gäh­de 10 müň­den gow­rak gyz­gyn suw­ly çeş­me, 300-den gow­rak geý­zer we 300-e go­laý şar­la­wuk bar. Se­ýil­gäh­de, esa­san, grizz­ly aýy­sy, bi­zon, ga­ryn­ja­nyň dür­li gör­nü­şi, ko­ýot hem-de ga­ra­gu­lak ýa­şa­ýar. Bu mil­li se­ýil­gäh­le­re her ýyl 5 mil­li­on­dan gow­rak sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Igua­su mil­li se­ýil­gä­hi, Ar­gen­ti­na. Ar­gen­ti­na bi­len Bra­zi­li­ýa­nyň ser­he­din­de ýer­leş­ýän Igua­su mil­li se­ýil­gä­hi 550 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýar. Dün­ýä­niň iň owa­dan şag­la­wuk­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän Igua­su mil­li se­ýil­gä­hin­de ösüm­lik­dir jan­ly-jan­dar­la­ryň 2 müň­den gow­ra­gy duş gel­ýär. Se­ýil­gäh­de 275 tö­we­re­gi şar­la­wuk bo­lup, iň ulu­sy «Ib­li­siň bo­kur­da­gy» diý­lip at­lan­dy­ryl­ýar. Ini 150 metr, uzyn­ly­gy 700 metr bo­lan bu şar­la­wuk iň owa­dan te­bi­gy gö­zel­li­giň bi­ri­dir. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len, sy­ýa­hat­çy­lyk pu­da­gyn­da öň­dä­ki or­ny eýe­le­ýän Iguasu mil­li se­ýil­gä­hi­ne her ýyl 2 mil­li­on sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Ga­la­pa­gos mil­li se­ýil­gä­hi, Ek­wa­dor. Dün­ýä­niň iň gy­zyk­ly we tä­sin ekoul­gam­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Ga­la­pa­gos mil­li se­ýil­gä­hi­niň 97 gö­te­ri­mi jan­ly-jan­dar­syz­dyr. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len bu mil­li se­ýil­gäh­de, esa­san, pyş­ba­ga­dyr ping­win­ler ýa­şa­ýar. Bu­lar­dan baş­ga-da, igua­na­la­ra, gan­net­le­re we de­ňiz ars­lan­la­ry­na duş gel­mek bol­ýar. Ga­la­pa­go­sa ba­ran sy­ýa­hat­çy­lar ýa­ba­ny jan­dar­la­ryň ara­syn­da ar­ka­ýyn ge­ze­lenç edip, ping­win­ler bi­len ýa­kyn­dan su­ra­ta dü­şüp bil­ýär­ler. Bu ýe­re her ýyl 300 müň tö­we­re­gi sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Se­ren­ge­ti, Ki­li­man­ja­ro, Tan­za­ni­ýa. 14 müň 763 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny eýe­le­ýän Se­ren­ge­ti mil­li se­ýil­gä­hin­de Af­ri­ka­nyň «Uly bäş­li­gi» diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan ars­lan­lar, pil­ler, gap­laň­lar, kerk­ler we ýa­ba­ny öküz­ler ýa­şa­ýar. Dün­ýä­niň iň ga­dy­my ekoul­gam­la­ry­nyň bi­ri bo­lan Se­ren­ge­ti­de ho­wa­nyň, ösüm­lik­le­riň we haý­wa­nat dün­ýä­si­niň mil­li­on­lar­ça ýyl bä­ri hiç hi­li üýt­ge­män­di­gi aý­dyl­ýar.
ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len Ki­li­man­ja­ro mil­li se­ýil­gä­hi Af­ri­ka­nyň iň be­ýik no­ka­dy bo­lan Ki­li­man­ja­ro da­gy­nyň (5895 metr) ete­gin­de ýer­leş­ýär. Mil­li se­ýil­gäh­de gy­rym­sy agaç­ly to­kaý­lar, çe­men­lik­ler bo­lup, esa­san, pil­ler, gök maý­myn­lar, le­mur­lar we gap­laň­lar ýa­şa­ýar. Bu se­ýil­gäh­le­re her ýyl 50 müň­den gow­rak sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Çit­wan mil­li se­ýil­gä­hi, Ne­pal. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len Çit­wan mil­li se­ýil­gä­hi Bang­la­deş gap­laň­la­ry­nyň ýyg­na­nan ýe­ri­dir. 932 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýan se­ýil­gäh­de 68 dür­li süý­dem­di­ri­ji, 544 gör­nüş­li guş we 126 gör­nüş­li ba­lyk ýa­şa­ýar. Şeý­le hem se­ýil­gäh­de seý­rek duş gel­ýän bir şah­ly kerk, Ben­gal gap­la­ňy hem-de Gang kro­ko­di­li ýa­şa­ýar. Çit­wan mil­li se­ýil­gä­hi­ne her ýyl 300 müň sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Ko­mo­do mil­li se­ýil­gä­hi, In­do­ne­zi­ýa. Ko­mo­da mil­li se­ýil­gä­hi dün­ýä­niň iň uly süý­re­ni­ji­si bo­lan «ko­mo­da zemzeniniň» ýa­şa­ýan me­ka­ny­dyr. 3 uly we 26 ki­çi ada­ny öz içi­ne al­ýan bu se­ýil­gäh 1 müň 733 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýar. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wyn­da gör­ke­zi­len Ko­mo­da mil­li se­ýil­gä­hin­de sa­wan­na­lar hem bar. De­ňiz dur­mu­şy­na baý se­ýil­gäh­de aku­la, ba­lyk­lar, de­ňiz tow­şan­la­ry, ok­to­pus, de­ňiz mer­jen­le­ri hem ýa­şa­ýar. Adam­lar üçin howp­suz bo­lan «ko­mo­da až­dar­ha­sy­ny» gör­mek üçin her ýyl 50 müň sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Ka­zi­ran­ga mil­li se­ýil­gä­hi, Hin­dis­tan. 500 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­dan­da ýer­leş­ýän bu se­ýil­gäh­de dün­ýä­dä­ki kerk­le­riň üç­den iki bö­le­gi ýa­şa­ýar. 2006-njy ýyl­da gap­laň­la­ryň go­rag­ha­na­sy hök­mün­de yg­lan edi­len se­ýil­gäh bat­ga­lyk­lar­dan we tro­pik to­kaý­lyk­lar­dan yba­rat. Brah­ma­put­ra der­ýa­sy­ny öz içi­ne al­ýan se­ýil­gäh­de pil, ýa­ba­ny buf­fa­lo, su­gun, gaz, kerk we gap­laň duş gelýär. ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len bu se­ýil­gä­he her ýyl 300 müň­den gow­rak sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Fu­ji-Ha­ko­ne-Izu mil­li se­ýil­gä­hi, Ýa­po­ni­ýa. Fu­ji da­gy­ny, Fu­ji kö­lü­ni, Ha­ko­ne şä­he­ri­ni we Izu ada­la­ry­ny öz içi­ne al­ýan Fu­ji-Ha­ko­ne-Izu mil­li se­ýil­gä­hi 1936-njy ýyl­da dö­re­dil­ýär. 1 müň 227 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny tut­ýan, 100-den gow­rak wul­kan ada­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän bu se­ýil­gä­he her ýyl 100 mil­li­on sy­ýa­hat­çy bar­ýar.
Uly Bar­ýer rif de­ňiz se­ýil­gä­hi, Awst­ra­li­ýa. Kwins­len­diň go­la­ýyn­da­ky Mer­jen deň­zin­de ýer­leş­ýän Uly Bar­ýer rif de­ňiz se­ýil­gä­hi 344 müň 400 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny eýe­le­ýär. 2900 rif­den, 900 ada­dan yba­rat dün­ýä­niň iň uly rif ul­ga­my ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len mil­li se­ýil­gäh­le­riň bi­ri­dir. Gök kit­le­riň me­ka­ny bo­lan bu ýer­de de­ňiz pyş­ba­ga­sy, du­gon­ga, 1 mil­li­on­dan gow­rak ba­lyk, mer­jen, aku­la we me­du­za ýa­şa­ýar. Uly Bar­ýe­re her ýyl 3 mil­li­on tö­we­re­gi sy­ýa­hat­çy bar­ýar.