Türk­men hal­ky­nyň, şeý­le hem Gün­do­gar halk­la­ry­nyň dur­mu­şy­na örän berk or­na­şan Now­ruz baý­ra­my pa­ra­hat­çy­lyk, yn­san­per­wer­lik, dost-do­gan­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ni giň­den da­ba­ra­lan­dyr­ýan baý­ram­dyr. Now­ruz gal­ky­ny­şyň, gül­leý­şiň we tä­ze­le­ni­şiň baý­ra­my bol­mak bi­len, halk­la­ryň ara­syn­da pa­ra­hat­çy­ly­gy, ag­zy­bir­li­gi, yna­nyş­ma­gy ke­ma­la ge­tir­ýär. ÝU­NES­KO-nyň Adam­za­dyň mad­dy däl me­de­ni mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len Now­ruz baý­ra­my köp mil­let­le­riň, şol san­da türk­men hal­ky­nyň ýo­ka­ry ru­hy-ah­lak gym­mat­lyk­la­ry­ny, mil­li däp-des­sur­la­ry­ny özün­de jem­le­ýär.
Türk­men hal­ky­nyň Mil­li ba­har baý­ra­my – Hal­ka­ra Now­ruz gü­ni bi­len bag­la­ny­şyk­ly däp­le­ri, ede­bi eser­le­ri, halk oýun­la­ry, toý ta­gam­la­ry öz göz­ba­şy­ny ga­dy­my­ýet­den alyp gaýd­ýar. Now­ru­zyň ta­ry­hy­ny eke­ran­çy­ly­gyň ir­ki ojak­la­ry bi­len bag­la­nyş­dy­ryp öw­ren­mek mak­sa­da­la­ýyk bo­lar. Eger-de Now­ru­zy, il­kin­ji no­bat­da, te­bi­ga­tyň tä­ze­le­ni­şi, eke­ran­çy­lyk iş­le­ri­niň baş­la­ny­şy bi­len bag­la­nyş­dyr­ýan bol­sak, on­da bu baý­ra­myň göz­ba­şy­ny hut şu be­re­ket­li top­rak­dan göz­le­me­li­di­ris. Hal­ka­ra Now­ruz gü­ni ýur­du­my­zyň äh­li kün­jek­le­rin­de giň­den bel­le­ni­lip ge­çil­ýän mil­li baý­ram­la­ryň bi­ri­dir. Hormatly Prezidentimiziň ta­gal­la­sy bi­len ýur­du­myz­da al­nyp ba­ryl­ýan kö­pu­gur­ly me­de­ni sy­ýa­sat mil­li mi­ra­sy­my­zy, şol san­da, Hal­ka­ra Now­ruz gü­nü­niň gy­zyk­ly däp­le­ri­ni yl­my taý­dan çuň­ňur öw­ren­mä­ge, döw­re­bap öwüş­gin­ler bi­len baý­laş­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir. Hal­ka­ra Now­ruz gü­nü­niň däp­le­ri hal­ky­my­zyň ta­ry­hy­ny, ede­bi mi­ra­sy­ny, ru­hy-gö­zel­lik dün­ýä­si­ni öw­ren­mek­de gym­mat­ly ha­zy­na­dyr. Türk­me­nis­ta­nyň dür­li kün­jek­le­rin­den Now­ruz baý­ra­my bi­len bag­ly mil­li däp-des­sur­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri top­la­nyp, yl­my sel­jer­me­ler ge­çi­ril­di. Şeý­le hem dün­ýä­niň dür­li döw­let­le­ri­niň ki­tap­ha­na­la­ryn­da sak­la­nyl­ýan ga­dy­my gol­ýaz­ma­lar öw­re­ni­lip, halk köp­çü­li­gi­ne ýe­ti­ril­di.
Ta­ry­hyň dür­li dö­wür­le­rin­de bu baý­ra­myň däp­le­ri alys­da­ky we go­laý­da­ky halk­lar bi­len me­de­ni gat­na­şyk­la­ryň ber­ke­me­gi­ne hyz­mat edip­dir. Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ug­ry bi­len gat­nan ker­wen­ler hal­ky­my­zyň Now­ruz baý­ra­my bi­len bag­ly däp­le­ri­ni dün­ýä­niň çar kün­je­gi­ne ýaý­ra­dyp­dyr­lar.
Türk­men nus­ga­wy şa­hyr­la­ry öz eser­le­rin­de ba­har pas­ly­ny, Now­ru­zy ta­ryp­lap­dyr­lar. Mag­tym­gu­ly­nyň, An­da­ly­byň, Seý­di­niň, Ze­li­li­niň, Mol­la­ne­pe­siň eser­le­rin­de türk­men te­bi­ga­ty­nyň aja­ýyp­ly­gy, hu­su­san-da, Now­ru­zyň was­py çe­per be­ýan edil­ýär. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň «Du­man peý­da» şyg­ryn­da şeý­le se­tir­ler bar:
Gel­se Now­ruz äle­me, reň ky­lar ja­han peý­da,
Ebr­ler owaz urup, dag ky­lar du­man peý­da.
Now­ruz di­ňe bir ba­ha­ryň ge­len­di­gi­ni buş­la­ýan se­ne bol­man, eý­sem, top­ra­gyň jan­lan­ýan­dy­gy­ny hem ala­mat­lan­dyr­ýar. Bu se­ne adam­la­ryň ara­syn­da yla­la­şyk­ly­ly­gyň ber­ka­rar bol­ýan­dy­gy­ny äş­gär ed­ýär. Ýe­ri ge­len­de bel­läp geç­sek, ýur­du­my­zyň ta­gal­la­sy bi­len Now­ruz baý­ra­my hal­ka­ra hu­kuk de­re­je­si­ne eýe bol­dy. 2009-njy ýy­lyň 30-njy sent­ýab­ryn­da Now­ruz baý­ra­my ÝU­NES­KO-nyň Adam­za­dyň mad­dy däl me­de­ni mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zil­di. 2010-njy ýy­lyň 19-njy few­ra­lyn­da bol­sa, BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 64-nji mej­li­sin­de her ýy­lyň 21-nji mar­ty­ny Hal­ka­ra Now­ruz gü­ni di­ýip yg­lan et­mek ba­ra­da ýö­ri­te Re­zol­ýu­si­ýa ka­bul edil­di.

Aman­täç BER­DI­HA­NO­WA,
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Adam anatomiýasy, topografik anatomiýa we operatiw hirurgiýa kafedrasynyň uly mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА