Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eýýamynyň Galkynyşy döw­rün­de hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň pa­ra­sat­ly hem-de öň­den­gö­rü­ji­lik­li döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ne­ti­je­sin­de ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty bar­ha art­ýar. Ýur­du­myz­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň 2021 – 2025-nji ýyl­lar üçin Döw­let mak­sat­na­ma­sy­na we ony ama­la aşyr­mak bo­ýun­ça ýe­ri­ne ýe­tiril­me­li çä­re­le­riň me­ýil­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň ne­ti­je­sin­de äh­li önüm­çi­lik pu­dak­la­ry­na san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy San­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň bin­ýa­dy­ny bar­ha kä­mil­leş­dir­ýär. Mu­ňa ma­ýa go­ýum sy­ýa­sa­ty­nyň üs­tün­lik­li ama­la aşy­ry­lyp, önüm­çi­lik pu­dak­la­ry­ny, dur­muş we hyz­mat­lar ul­ga­my­ny ös­dür­mek üçin köp möç­ber­de se­riş­de­ler gö­nük­di­ril­me­gi, Ar­ka­dag şä­he­ri­niň da­ba­ra­ly açyl­ma­gy we bu «akyl­ly» şä­he­riň ikin­ji tap­gy­ry­nyň gur­lu­şy­gy­na ba­dal­ga be­ril­me­gi aý­dyň su­but­na­ma­dyr.
San­ly yk­dy­sa­dy ul­gam bag­ty­ýar ra­ýat­la­ry­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň hil we muk­dar taý­dan kä­mil­leş­me­gi­ne iter­gi ber­ýär. Tä­ze we döw­re­bap önüm­çi­lik-hyz­mat des­ga­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi bir ta­rap­dan ila­ty­my­zyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi­ne oňaý­ly şert dö­red­ýän bol­sa beý­le­ki ta­rap­dan tä­ze hü­när­le­riň dö­re­me­gi­ne hem-de döw­re­bap hü­när­men­le­riň ke­ma­la gel­me­gi­ne iter­gi ber­ýär. Bu bol­sa ke­ma­la ge­len bi­lim, hü­när we tej­ri­be ul­ga­myn­da­ky döw­re­bap dü­şün­je­li ýaş hü­när­men­le­ri­mi­ziň önüm­çi­lik se­riş­de­le­ri­dir te­bi­gy baý­lyk­la­ry­my­zy has ne­ti­je­li ula­nyp, yk­dy­sa­dy ne­ti­je­li­li­giň hem-de ýit­gi­siz önüm­çi­li­giň kä­mil­leş­di­ril­me­gi­ne ge­tir­ýär.
Önüm­çi­lik se­riş­de­le­ri­niň teh­ni­ka­da­ky we teh­no­lo­gi­ýa­da­ky ösüş­le­riň ha­sa­by­na di­wer­si­fi­ka­si­ýa usu­ly bi­len ýit­gi­siz hem-de has ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gy ha­ryt­lyk önüm­le­riň ýa-da hyz­mat­la­ryň önüm­çi­lik möç­be­ri­niň hem-de hi­li­niň ýo­kar­lan­ma­gy­na ge­tir­ýär. Mak­ro­yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­tyň ne­ti­je­sin­de döw­le­ti­miz­de hu­su­sy eýe­çi­li­giň ös­me­gi te­le­ke­çi­li­giň esa­sy ýö­rel­ge­le­ri bo­lan tö­wek­gel­çi­lik, çak­gan­lyk, tä­ze­lik­çi­lik ýa­ly hä­si­ýet­le­ri­ni giň­den ulan­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­red­ýär. Bu bol­sa öz ge­ze­gin­de pu­dak­lar­da­ky yk­dy­sa­dy ne­ti­je­li­li­gi ýo­kar­lan­dyr­mak­da bäs­le­şik­li şert­le­ri ýü­ze çy­kar­ýar.
Da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ýan ha­ryt­la­ryň hem-de hyz­mat­la­ry­nyň tä­ze gör­nüş­le­ri­niň ýur­du­my­zyň için­de ön­dü­ril­me­gi ýo­la go­ýul­ýar. Mil­li önüm­çi­li­gi­mi­ze we önüm­le­ri­mi­ze dün­ýä döw­let­le­ri­niň hy­ry­dar hök­mün­de çy­kyş et­me­gi, gys­ga wagt­da ýur­du­my­zy eks­port edi­ji döw­le­te öw­rer. Ak ba­zar­la­ry­myz­da hy­ry­dar­lyk-hö­dür­le­mä esas­lan­ýan er­kin bäs­le­şik­li ba­zar şert­le­ri­niň dö­re­dil­me­gi, ösen ýurt­la­ryň en­jam­la­ry­dyr tej­ri­be­le­ri­niň mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze or­naş­dy­ryl­ma­gy ýo­ka­ry hil­li, eko­lo­gi­ýa taý­dan howp­suz önüm­le­ri ön­dür­mä­ge uly müm­kin­çi­lik dö­red­ýär.
San­ly ul­gam bo­ýun­ça ga­za­ny­lan kä­mil we ta­kyk sta­tis­ti­ki mag­lu­mat­lar bin­ýa­dy mil­li yk­dy­sa­dy ösü­şi­mi­ziň öze­nin­de dur­ýan sag­lyk, bi­lim, azyk we dur­muş üp­jün­çi­li­gi, býu­jet-sal­gyt, ma­ýa go­ýum we se­bit­le­ri ös­dür­mek ba­ra­da­ky sy­ýa­sy-yk­dy­sa­dy mak­sat­na­ma­la­ry we stra­te­gi­ýa­la­ry, ägirt uly iş­le­ri we has iri tas­la­ma­la­ry üs­tün­lik­li ama­la aşyr­ma­ga örän mö­hüm şert­le­ri dö­red­ýär. Ýur­du­myz­da yk­dy­sa­dy taý­dan bäh­bit­li we dur­muş taý­dan ze­rur stra­te­gi­ýa­la­ry, ägirt uly iş­le­ri we iri tas­la­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­ma­ga hem-de üs­tün­lik­li ama­la aşyr­ma­ga şert­ler dö­re­dil­ýär.
San­ly in­tel­lek­tu­al teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň önüm­çi­li­ge or­naş­dy­ryl­ma­gy býu­jet gat­na­şyk­la­ry­nyň ta­kyk gö­zeg­çi­li­gi­ne, ne­ti­je­li do­lan­dy­ry­şy­na, aw­to­mat­laş­dyr­ma­gyň ha­sa­by­na ma­li­ýe-yk­dy­sa­dy ul­ga­myň işi­niň gys­ga wagt­da az ha­ra­jat bi­len ama­la aşy­ryl­ma­gy­na iter­gi ber­ýär. Ma­li­ýe-yk­dy­sa­dy mag­lu­mat­la­ryň howp­suz, çalt we ta­kyk do­la­ny­şy­gy­ny üp­jün ed­ýär. In­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň se­na­gat ul­ga­my­na or­naş­dy­ryl­ma­gy ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri, mag­dan­la­ry göz­le­me­gi, ga­zyp al­ma­gy, gaý­ta­dan iş­le­me­gi, zäh­met ön­dü­ri­ji­li­gi­ni, önüm­çi­li­giň howp­suz­ly­gy­ny, do­lan­dy­ryş ne­ti­je­li­li­gi­ni, ha­sa­bat­ly­ly­gyň ta­kyk­ly­gy­ny kä­mil­leş­dir­ýär.
Lo­gis­ti­ka, ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­ga­my­nyň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy hyz­mat­la­ryň ulag gör­nüş­le­ri­niň he­re­ke­ti­niň ha­ky­ky wagt bir­li­gin­de aw­to­mat­laş­dy­ry­lan ter­tip­de do­lan­dy­ryl­ma­gy­na, ul­gam­da­ky dö­rän nä­saz­lyk­la­ry tiz ýü­ze çy­kar­ma­ga we ne­ti­je­li çöz­güt­le­ri ka­bul et­mä­ge, işiň gör­nüş­le­ri­ni we üs­ta­şyr da­şal­ýan ýük­le­riň möç­ber­le­ri­niň art­dy­ryl­ma­gy­na uly şert­le­ri dö­red­ýär. San­ly hyz­mat­lar ul­ga­my kä­mil mag­lu­mat ge­çi­riş, elekt­ron söw­da, elekt­ron res­mi­na­ma do­la­ny­şy­gy­nyň we önüm­çi­li­gi­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na, san­ly in­tel­lek­tu­al teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň, in­no­wa­si­on çöz­güt­le­riň or­naş­dy­ryl­ma­gy­na, söw­da kär­ha­na­la­ryn­da iş ug­ru­ny aw­to­mat­laş­dyr­ma­ga, ýur­duň je­mi içer­ki önü­min­dä­ki pa­ýy­ny art­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär.
Ilat­ly ýer­le­riň ener­gi­ýa üp­jün­çi­li­gi, yg­ty­bar­ly­ly­gy we ne­ti­je­li­li­gi ga­za­nyl­ýar, ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­niň mag­lu­mat­la­ry uzak ara­lyk­lar­da ýer­leş­ýän en­jam­lar­da elekt­ron gör­nüş­de top­la­nyp sel­je­ril­ýär, ýit­gi­le­ri we ha­ra­jat­la­ry azalt­mak, ener­gi­ýa­nyň al­ter­na­tiw çeş­me­le­ri­ni peý­da­lan­mak bo­ýun­ça müm­kin­çi­lik­ler gi­ňel­dil­ýär.
San­ly in­tel­lek­tu­al teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň we öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­le­riň oba ho­ja­ly­gyn­da giň­den or­naş­dy­ryl­ma­gy zäh­met ön­dü­ri­ji­li­gi­ni, ön­dü­ril­ýän oba ho­ja­lyk önüm­le­ri­niň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, ýit­gi­le­ri we ha­ra­jat­la­ry pe­selt­mä­ge, pu­da­gyň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny art­dyr­ma­ga we dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün et­mä­ge müm­kin­çi­lik dö­red­ýär.
San­ly yk­dy­sa­dy ul­ga­myň mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze or­naş­dy­ryl­ma­gy in­no­wa­si­on ösüş we öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa ar­ka­ly önüm­çi­lik ha­ra­jat­la­ry­ny, sarp edil­ýän wag­ty ep-es­li azalt­ma­ga, se­riş­de­le­ri tyg­şyt­ly we daş­ky gur­şa­wa zy­ýan­syz ulan­ma­ga, önüm­çi­lik pu­dak­la­ry­ny yl­my taý­dan ös­dür­mä­ge, iş bi­len üp­jün­çi­li­gi hil taý­dan ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, elekt­ron res­mi­na­ma­lar do­la­ny­şy­gy­ny ke­ma­la ge­tir­mä­ge oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär.

Ýe­di­baý BAÝ­RAM­DUR­DY­ÝEW,
Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА