Adam­zat ta­ry­hyn­da iň go­wy oý­lap ta­pyş­la­ryň bi­ri bo­lan lift geç­miş bi­len tä­ze döw­rüň teh­no­lo­gi­ýa­sy­ny bir­leş­dir­ýär. Lif­tiň döw­re­bap­ly­gy we bu en­ja­myň hä­si­ýet­li aý­ra­tyn­lyk­la­ry ýy­lyň-ýy­ly­na ös­dü­ril­ýär, tä­ze­çe gör­nüş­de iş­le­nip dü­zül­ýär. Lift­dä­ki aý­ra­tyn­lyk­la­ryň bi­ri hem ýo­lag­çy­la­ra ni­ýet­le­nen ýüz gö­rül­ýän aý­na­nyň bol­ma­gy­dyr. Eý­sem, nä­me üçin ýo­kar­ky gat­la­ra adam­la­ry we ýük­le­ri da­şa­ýan bu en­jam­da aý­na go­ýul­ýar­ka?
Kö­pi­miz lif­te gi­re­ni­miz­de bu en­ja­myň di­wa­ryn­da­ky aý­na se­red­ýä­ris, sa­çy­my­za ti­mar ber­ýä­ris, üst-ba­şy­my­zy dü­zed­ýä­ris. Ýö­ne lift­dä­ki aý­na bu se­bäp­le­re gö­rä go­ýul­man­dyr.
Kä­bir adam­da ýa­pyk we dar ýe­re gi­ren­de, ga­raň­ky­da, uçar­da, met­ro­da gor­ky ala­mat­la­ry peý­da bol­ýar. Bu gor­ky klaust­ro­fo­bi­ýa diý­lip at­lan­dy­ryl­ýar. Klaust­ro­fo­bi­ýa­dan ejir çek­ýän adam­lar lif­te mün­mek­den, tun­ne­le gir­mek­den, ot­ly ýa-da met­ro bi­len bir ýe­re git­mek­den ga­ça dur­ýar­lar. Lif­tiň ga­py­sy­nyň açy­lan­da gi­jik­me­gi, lif­tiň çy­ra­sy­nyň öç­me­gi klaust­ro­fo­bi­ýa gor­ku­sy­ny has-da güýç­len­dir­ýär.
Klaust­ro­fo­bi­ýa nä­dip dö­re­ýär?
Alym­lar klaust­ro­fo­bi­ýa­nyň se­bä­bi­ni ça­ga­lyk ýyl­la­ryn­da kel­le­den şi­kes al­mak, bir otag­da sak­lan­mak, ga­raň­ky otag­da gulp­la­nyp gal­mak ýa­ly ha­dy­sa­lar bi­len dü­şün­dir­ýär­ler. Bu gor­ky­ny ýeň­mek üçin lif­te köp­räk mün­me­li. Lif­te ýe­ke mün­mek­den gork­ýan bol­sa­ňyz, baş­ga adam­la­ryň ge­le­ri­ne ga­ra­şyp, bi­le­lik­de mün­me­li. Lift ba­ra­da­ky oňaý­syz pi­kir­ler­den daş­la­şyp, lif­tiň amat­ly we oňaý­ly ta­rap­la­ry ba­ra­da pi­kir et­me­li. Köp gat­ly jaý­lar­da he­re­ket ed­ýän bu en­ja­myň ada­ty bir ho­ja­lyk se­riş­de­si­di­gi­ne dü­şün­me­li.
Lift ön­dü­ri­ji­le­riň çöz­gü­di
1950-nji ýyl­lar­da lif­tiň tiz­li­gi we iç­ki be­ze­gi kä­mil­leş­di­ri­lip, hä­zir­ki gör­nü­şe ge­ti­ril­ýär. Öň ha­ýal he­re­ket ed­ýän lift­ler, in­di bi­na­nyň ýo­kar­ky ga­ty­na der­rew bar­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. In­že­ner­ler dar ýer­de bir­nä­çe mi­nut­lap köp­çü­li­giň iç­gys­gynç ýag­daý­da git­mez­li­gi­niň öňü­ni al­mak üçin lif­tiň di­war­la­ryn­da aý­na goý­ma­ly di­ýen ka­ra­ra gel­ýär­ler. Tiz­li­gi­niň ýo­kar­lan­ma­gy we aý­na go­ýul­ma­gy «öý ula­gyn­da» ýe­ti­len iň go­wy çöz­güt ha­sap­lan­ýar.
Kä­bir lif­tiň için­de ýe­ke­je aý­na bar bol­sa, kä­bi­ri­niň içi tu­tuş­ly­gy­na aý­na bi­len ör­tül­ýär. Aý­na lif­tiň içi­ni giň gör­ke­zip, has köp ýo­lag­çy bar­ýan ýa­ly duý­gy­ny baş­dan ge­çir­mä­ge, ün­si sow­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Soň­ky ýyl­lar­da söwda merkezlerinde ulanylýan lift­le­riň kö­pü­si­niň ga­ba­ra­sy aňyr­sy gö­rün­ýän aý­na­dan ýa­sa­lyp, ýo­lag­çy­la­ryň daş-tö­we­re­gi syn­lap git­me­gi­ne şert dö­red­ýär. Umu­man, lift­dä­ki aý­na ada­myň özü­ni ra­hat we howp­suz duý­ma­gy­na, üst-ba­şy­na se­ren­jam ber­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА