7-nji oktýabrda Şwesiýanyň paýtagty Stokgolmda nobatdaky Nobel hepdeligi başlady. Onuň ilkinji gününde Nobeliň lukmançylyk boýunça baýragynyň eýeleri mälim edildi. Bu baýrak amerikan alymy, onkologiýadan hünärmen Wilýam Keline, britan alymy, biologiýadan hünärmen Peter Ratkliffe we amerikan alymy, genetikadan hünärmen Gregg Semensa berildi. Nobel komitetiniň saýtynda bu alymlaryň diri öýjüklere kislorod aralaşanda, onuň nädip täsirlenýändigini we uýgunlaşýandygyny ýüze çykaranlygy üçin baýraga mynasyp görlendigi habar berilýär. Alymlar genleriň işjeňligini sazlaýan molekulýar mehanizmi ýüze çykardylar. Bu bolsa, ganazlyk, düwnük we beýleki kesellere garşy göreşde lukmançylykda täze usullaryň açylýandygyny habar berýär. Baýragyň möçberi 9 million şwed krony (950 müň dollar) bolup, ony Kelin, Ratkliff we Semens öz aralarynda paýlaşarlar.
Geçen ýyl Nobeliň lukmançylyk boýunça baýragy amerikaly Jeýms Ellisona hem-de ýaponiýaly Tasuku Hondzýo düwnük terapiýasyny açanlygy üçin berildi. Lukmançylyk boýunça baýragyň eýelerini Stokgolmdaky Karolinsk instituty saýlaýar. Ol 1909-njy ýyldan bäri 109 gezek gowşurylyp, 216 adam onuň eýesi bolupdyr.
8-nji oktýabrda Nobeliň fizika boýunça baýragyna amerikan alymy Jeýms Piblz, şweýsariýaly Didýe Kelo we Mişel Maýor mynasyp görüldi. Prinston uniwersitetiniň professory Jeýms Piblz älemde bolup geçen Uly partlaýyşdan soňra, onuň häzirki günlere çenli ýaşaýşy baradaky düşünjeleri kämilleşdirenligi üçin bu baýraga mynasyp boldy. Didýe Kelo we Mişel Maýor bolsa, “51 Pegasa” atly ýyldyzlar toplumynyň ilkinji ekzoplanetasyny açdylar. Olaryň geçiren barlaglary astronomiýa ylmynda hakyky özgerişlik boldy. Şondan soňra, Ýere kybapdaş 4000 töweregi kosmos jisimleri ýüze çykaryldy. Uly möçberli pul baýragynyň deň ýarysyny Jeýms Piblz alyp, galanyny Didýe Kelo we Mişel Maýor öz aralarynda paýlaşarlar.
9-njy oktýabrda Nobeliň himiýa boýunça baýragyna amerikan fizigi Jon Gudenaf, britan himigi Stenli Wittigem hem-de ýaponiýaly himik Akiro Ýoşino mynasyp boldy. Alymlar biziň günlerimizde elektromobillerden başlap, tä akylly telefonlara çenli elektron tehnikasynda giňden ulanylýan litiý-ion (Li-ion) akkumulýatorlaryny kämilleşdirmekde bitiren hyzmatlary üçin bu baýraga laýyk görüldi. Şeýle hem bu akkumulýatorlar fotoenjamlarda, noutbuklarda we planşetlerde ulanylýar. Ilkinji litiý-ion akkumulýatorlar 1991-nji ýylda “Sony” korporasiýasy tarapyndan öndürildi. Bu üç alym 900 müň dollardan gowrak pul baýragyny öz aralarynda paýlaşarlar.
10-njy oktýabrda Nobeliň edebiýat boýunça baýragy polşaly ýazyjy zenan Olga Tokarçuka hem-de awstriýaly Peter Handke berildi.
Nobel komitetiniň saýtynda baýragyň Olga Tokarçuka “eserlerini ensiklopedik hyjuwy arkaly hyýaly beýan edip, durmuşyň dürli ulgamlaryna çuňňur aralaşandygy üçin” 2018-nji ýylyň Nobeliň edebiýat boýunça baýragyna mynasyp görlendigi bellenilýär. Peter Handkeniň bolsa, “lingwistik ukyby arkaly adamzat tejribesiniň aýratynlyklaryny içgin öwrenendigi üçin” 2019-njy ýylyň Nobeliň edebiýat boýunça baýragyna mynasyp bolandygy habar berilýär. 2018-2019-njy ýyllaryň edebiýat boýunça baýraklarynyň eýeleriniň bilelikde yglan edilmegi häzirki Nobel hepdeliginiň esasy aýratynlygy boldy. Çünki geçen ýylyň edebiýat baýragy käbir sebäplere görä, yza süýşürilipdi.
11-nji oktýabrda Nobeliň 2019-njy ýylda parahatçylyk boýunça baýragyna Efiopiýanyň häzirki Premýer-ministri, syýasatçy Abiý Ahmed Ali mynasyp boldy. Bu barada Nobel baýragynyň resmi saýtynda habar berilýär. Bu abraýly baýrak oňa “parahatçylygy berkitmek we halkara hyzmatdaşlygy ugrundaky tagallalary üçin” berildi diýlip, baýragyň saýtynyň metbugat üçin beýanatynda mälim edilýär.
Şeýle hem, Alfred Nobeliň hormatyna Şwesiýanyň döwlet banky tarapyndan 1968-nji ýylda döredilen ykdysadyýet boýunça baýragyň eýesi 14-nji oktýabrda mälim ediler. Ýeňijileri sylaglamak dabarasy 10-njy dekabrda oýlap tapyjy Alfred Nobeliň aradan çykan güni Stokgolm filarmoniýasynda geçiriler.
Lukmançylyk, fizika, himiýa, edebiýat we ykdysadyýet boýunça baýraklar Şwesiýanyň paýtagty Stokgolmda berilýär. Parahatçylyk baýragy bolsa, Norwegiýanyň paýtagty Osloda gowşurylýar. Dabara Norwegiýanyň Korolynyň we onuň maşgalasynyň gatnaşmagynda geçirilýär. Baýrak 1901-nji ýyldan bäri berlip, jemgyýetçilik-syýasy, ynsanperwer ugurlarda iň abraýly halkara baýraklaryň biri bolup durýar. Nobel gaznasynyň düzgünine görä, Nobel baýragynyň dalaşgärleri Nobel komitetiniň häzirki agzalary, maslahatçylary hem-de dürli ýurtlaryň hökümetleri tarapyndan hödürlenýär. Dalaşgärleriň sanawy 1-nji fewrala çenli düzülip, Nobel gaznasynyň düzgünine laýyklykda, gizlinlikde saklanýar. Baýragyň eýeleri ýurduň Korolynyň elinden Nobeliň şekili haşamlanan altyn medaly we diplomy alarlar.