“Efio­pi­ýa­nyň be­ýik gal­ky­nyş­la­ry” at­ly iri gid­roe­lekt­rik be­ke­di ýur­duň çäk­le­rin­den geç­ýän Gök Nil der­ýa­sy­nda gu­rul­ýar. Nil ägirt uly Af­ri­ka der­ýa­sy bo­lup, özü­niň go­şant­la­ry bi­len bir­lik­de, dün­ýä­niň ägirt uly der­ýa ul­ga­my­ny eme­le ge­tir­ýär. Nil hem-de onuň go­şant­la­ry Efio­pi­ýa­nyň, Su­da­nyň, Gü­nor­ta Su­da­nyň, Mü­sü­riň çäk­le­rin­den akyp ge­çip, az bö­le­gi bol­sa, Ru­an­da, Bu­run­di, Ugan­da, Ke­ni­ýa, Tan­za­ni­ýa we Kon­go ýa­ly ýurt­la­ryň için­den akyp geç­ýär. Bu ýurt­la­ryň yk­dy­sa­dy aba­dan­çy­ly­gy köp­lenç bu der­ýa­nyň su­wu­na bag­ly bo­lup dur­ýar. Bu bag­ly­lyk, esa­san hem, Mü­sür­de has-da ýi­ti du­ýul­ýar. Çün­ki Nil der­ýa­sy üm­mül­mez Sa­ha­ra çö­lü­niň gün­do­gar çet­le­ri­ni ke­sip ge­çip, agyz su­wu­nyň ýe­ke-täk çeş­me­si bo­lup hyz­mat ed­ýär.

Bu gid­roe­lekt­rik be­ke­di Efio­pi­ýa­nyň gün­ba­ta­ryn­da­ky Bi­ni­şan­gul-Gu­zuz se­bi­tin­de ýer­le­şip, Su­da­nyň ara­çä­gi­ne ýa­kyn­dyr. Su­da­nyň çäk­le­rin­dä­ki Gök Nil­de eý­ýäm iki GEB bar. Efio­pi­ýa­nyň GEB-iniň äh­li tur­bi­na­la­ry işe gi­ri­zi­len­den soň­ra, ol Af­ri­ka yk­ly­myn­da iň iri des­ga bo­lup, onuň tas­la­ma kuw­wa­ty 6,45 GWt-den yba­rat bo­lar. Hä­zir­ki wagt­da Efio­pi­ýa­nyň çäk­le­rin­dä­ki iş­le­ni­p çy­ka­ryl­ýan 2GWt-ni na­za­ra ala­ny­myz­da, on­da gur­lu­şy­gy ta­mam­la­nyp bar­ýan tas­la­ma­nyň ha­ky­kat­dan hem, ýur­duň yk­dy­sa­dy gal­ky­nyş­la­ry­na we gül­läp ösüş­le­ri­ne hyz­mat et­jek­di­gi­ne şüb­he­len­me­seň bo­lar. Ýö­ne bel­li bol­şu­na gö­rä, onuň how­da­ny­ny dol­dur­ma­ga ep-es­li suw ge­rek bo­lup, ol suw bir­nä­çe ýy­lyň do­wa­myn­da Gök Nil­den al­nar. Bu suw how­da­ny­nyň umu­my sy­gy­my­nyň 74-79 kub ki­lo­met­re deň bol­jak­dy­gy aý­dyl­ýar.

Nil der­ýa­sy ga­dym za­man­lar­da bol­şy ýa­ly, hä­zir­ki gün­ler­de hem Af­ri­ka­nyň de­mir­ga­zyk-gün­do­ga­ryn­da­ky otu­rym­ly hal­kyň dur­mu­şyn­da aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. Mü­sü­riň, Gü­nor­ta Su­da­nyň we Su­da­nyň ila­ty­nyň köp bö­le­gi Ni­liň we onuň go­şant­la­ry­nyň ha­syl­ly jül­ge­le­rin­de ýa­şa­ýar­lar.

Efio­pi­ýa 2011-nji ýyl­da bu ägirt uly tas­la­ma­ny ama­la aşyr­ma­ga gi­riş­di. Adam­za­dyň be­ýik der­ýa­sy bo­lan Ni­liň ke­nar­la­ryn­da uzak geç­miş­de bir­nä­çe si­wi­li­za­si­ýa­lar dö­räp­dir we ozal­ky­la­ry ýa­ly Af­ri­ka halk­la­ry­nyň gül­läp ösü­şi­niň oja­gy ha­sap­lan­ýar. Bu elekt­rik be­ke­di işe gi­ri­zi­len­den soň­ra, Efio­pi­ýa Af­ri­ka­da iri ener­gi­ýa eks­port edi­ji ýurt­la­ryň bi­ri­ne öw­rü­ler.

Gün­do­gar Af­ri­ka­da ýer­leş­ýän Efio­pi­ýa Res­pub­li­ka­syn­da 100 mil­li­on­dan gow­rak ilat ýa­şa­ýar. Efiopiýa Af­ri­ka yklymynda ilat sa­ny bo­ýun­ça Ni­ge­ri­ýa­dan soň­ra, iki­nji orun­da du­rup, deň­ze çy­kal­ga­sy ýok. Ýur­duň paý­tag­ty Ad­dis-Abe­ba şä­he­ri­ bo­lup, onda 3 mil­li­on töweregi adam ýa­şa­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА