Hormatly Prezidentimiziň ilaty ýerli önümler bilen üpjün etmek baradaky taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzda oba hojalygy bilen meşgullanyp, bol mukdarda önüm öndürýän raýatlarymyzyň sany barha köpelýär. Muňa milli Liderimiziň şu ýylyň iýun aýynda ýurdumyzyň welaýatlaryna amala aşyran iş saparlarynda ýene bir ýola şaýat bolduk. Gahryman Prezidentimiz ähli sebitlerde hususy önüm öndürijiler bilen duşuşyp, olaryň ilaty ýerli azyk önümleri bilen üpjün etmek boýunça alyp barýan işlerine ýokary baha berdi.
Başarjaň oba hojalykçylaryň gazanýan zähmet üstünlikleri, elbetde, köp adamy bu işe ruhlandyrýar. Şeýlelikde, ýurdumyzda ýer böleklerini alyp ýa-da şahsy hojalyklarynda oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmäge höwes bildirýänleriň sany barha artýar. Bu iş bilen meşgullanmaga isleg bildirýän ildeşlerimizi maddy tarapdan goldamaga Türkmenistanyň «Halkbank» döwlet täjirçilik banky hem ýakyndan gatnaşýar. Bölünip berlen melleginde (ýer böleginde) şahsy hojalygyny ýöredýän raýatlara goldaw bermek maksady bilen, bank kiçi göwrümli karzlary berip başlady. Bu karz serişdelerinden ekerançylyk we maldarçylyk bilen meşgullanýan ähli raýatlarymyz peýdalanyp bilýärler. Karz serişdeleriniň bu görnüşi işlenip düzülende Türkmenistanyň Konstitusiýasyndan, Raýat kodeksinden, «Karz edaralary we bank işi hakynda», «Girew hakynda», «Mikromaliýe guramalary we mikromaliýeleşdirme hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryna esaslanyldy.
Kiçi göwrümli karz serişdeleri nagt däl görnüşdäki tölegleri geçirmek üçin niýetlenendir. Bankyň bu hyzmatyndan peýdalanýan müşderiler degişli tölegleri alan karz serişdeleriniň hasabyndan geçirip bilerler. Kiçi göwrümli karzyň aňryçäk möçberi 30 müň manatdyr. Ol 10 göterim bilen üç ýyl möhlete çenli berilýär. Esasy berginiň ýeňillik döwri 6 aý möhlet diýip bellenendir.
Sözümiziň şu ýerinde bu karz serişdesinden peýdalanmagyň tertibi barada biraz belläp geçeliň. Işiň ilkinji tapgyrlarynda karz edarasynyň hünärmenleri müşderi bilen düşündiriş maksatly söhbetdeşlikleri geçirýärler.
Bu söhbetdeşlikler karzyň resmileşdiriş tertibi, maksada laýyk ulanylyşy, müşderiniň we zamunçynyň tölege ukyplylygy we karzyň üpjünçiligini anyklamak ýaly meseleler boýunça geçirilýär. Soňra karz alyjynyň we zamunçynyň degişli resminamalarynyň esasynda bank tarapyndan karz serişdesi resmileşdirilýär we müşderiniň hasabyna nagt däl görnüşinde geçirilýär. Bank we müşderi gatnaşyklary Türkmenistanyň «Halkbank» döwlet täjirçilik bankynyň kiçi göwrümli karz serişdeleri baradaky tertipnamasynda doly düzgünleşdirilendir. Müşderi bu tertipnama bilen ýakyndan tanyşdyrylýar. Karz alyjy karzy gaýtarmak işini nagt ýa-da nagt däl görnüşinde amala aşyryp bilýär.
Kiçi göwrümli karz serişdeleri, kiçi we orta telekeçilige gadam goýmak isleýänler üçin amatly başlangyçdyr. Bu ýeňillikli karz serişdesi oba hojalyk önümlerini öndürijileri maddy taýdan goldap, olaryň işiniň ugrukmagyna ýol açýar. Karzyň üç ýyl möhlet bilen berilmegi bolsa bu hyzmatdan peýdalanýanlar üçin ikinji bir uly mümkinçilikdir.
Ýeri gelende, Türkmenistanyň «Halkbank» döwlet täjirçilik bankynyň ýerli önüm öndürijilere karz serişdeleriniň dürli görnüşlerini hödürleýändigini aýratyn nygtamak gerek. Bu karz serişdelerinden peýdalanyp, hususyýetçilikde işini üstünlikli ýola goýan we alyp barýan ildeşlerimiziň sany barha köpelýär. Bankyň hünärmenleri olara ähli babatda ýardam berýärler.
Şeýlelikde, ýurdumyzyň karz edaralary bilen önüm öndürijileriň arasynda ygtybarly hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Bu hyzmatdaşlyk milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşine öz mynasyp goşandyny goşýar.
Maýa Mollaýewa,
Türkmenistanyň «Halkbank« döwlet täjirçilik bankynyň Maliýe ykdysady seljeriş we
usulýet müdirliginiň başlygynyň w.w.ý.ý.