Bereketli hem sahawatly türkmen topragy irki döwürlerden bäri iň owadan, ýelden ýüwrük gamyşgulak bedewleriň mekany hasaplanýar. Türkmen halkynyň zehininiň, yhlasynyň, irginsiz zähmetiniň, tutanýerli hem yzygiderli alnyp barlan maksadaokgunly tohumçylyk-seçgi işiniň netijesinde döredilen ahalteke atlary ata-babalarymyzyň ruhy siňen keramatly türkmen topragynda kemal tapdy, kämilleşdi, müňýyllyklaryň dowamynda sungat derejesine ýetirildi. Ahalteke atlary türkmen halkynyň taryhy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.
Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda halkymyzyň guwanjy hem buýsanjy bolan behişdi bedewlerimiziň at-owazasyny dünýä ýaýmakda döwlet derejesinde giň gerimli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda milli Liderimiziň tagallasy bilen döwrebap atçylyk toplumlarynyň açylmagy atşynaslygyň we atçylyk sportunyň mundan beýläk-de ösdürilmegine itergi berýär.
Ýurdumyzda her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde halkymyzyň buýsanjy bolan ahalteke bedewleriniň şanyna uludan toý tutulýar. «At agynan ýerde toý bolar» diýlişi ýaly, «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem bu baýramçylyk dabaralary uludan tutular. Soňky ýyllarda milli Liderimiziň tagallasy bilen Türkmen bedewiniň milli baýramy ýurdumyzyň dürli welaýatlarynda bellenilip başlandy. Geçen ýyl Lebap topragynda bellenen bolsa, üstümizdäki ýylda bu baýramçylyk Mary welaýatynda guralar. Şu mynasybetli Mary welaýatynda hem-de paýtagtymyzda köp sanly baýramçylyk çäreleri göz öňünde tutuldy. Olaryň hatarynda Mary welaýatynyň atçylyk sport toplumynda geçiriljek ýetginjek çapyksuwarlaryň arasynda at çapyşygy, dürli aralyklarda geçiriljek at çapyşyklarynyň 6-sy hem-de halypa çapyksuwarlaryň arasynda geçiriljek at çapyşygy bar. Mundan başga-da, Aşgabat atçylyk sport toplumynda konkur, Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde bolsa atlaryň arasynda uzak aralyga çapyşyk boýunça gyzykly bäsleşikler meýilleşdirilýär.
Şeýle hem her ýylky dabaralaryň naýbaşysy hasaplanýan «Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi» hem-de suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, halyçylaryň, zergärleriň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň, bezegçileriň, teleoperatorlaryň arasynda şekillendiriş, amaly-haşam sungatynda, neşirýat önümlerinde, fotosuratlarda we teleýaýlymlarda ahalteke bedewleriniň çeper keşbini beýan etmek boýunça geçiriljek döredijilik bäsleşikleri hem bu baýramçylygyň şowhunyny has-da belende galdyrar.
Hormatly Prezidentimiziň ýiti zehininden, çuňňur paýhasyndan syzylyp çykan behişdi bedewlerimiz hakyndaky gymmatly eserleri tutuş halkymyz bilen birlikde dünýä jemgyýetçiliginiň hem ünsüni çekýär.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, biz türkmen topragynda ýetişdirilýän atlary idetmegiň düzgün-tertibini, usullaryny düýpli öwrenmelidiris. Hut şu nukdaýnazardan, pederlerimiziň miras goýan seýisçilik-atşynasçylyk ýollary içgin öwrenilýär. Çünki şu toprakda atlary ösdürip ýetişdirmegiň we seýislemegiň düzgünleri beýleki ýurtlara-da ýaýrapdyr. Şeýlelikde, gadymy türkmen seýisçilik sungatynyň, hünäriniň we mekdebiniň jümmüşine içgin aralaşmak bilen, ahalteke atlaryny has-da kämilleşdirmek mümkinçiligi döräpdir.
Şu nukdaýnazardan ahalteke bedewleriniň ösdürilip ýetişdirilmegi ugrunda uly tagallalar edilýär. Şonuň netijesinde, Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň çäginde 600 baş bedew üçin niýetlenilen täze athananyň gurulmagy meýilleşdirilýär. Umumy meýdany 15,4 gektara barabar bolan bu toplumda tohum bedewleri idetmek hem-de ahalteke bedewleriniň häsiýetli aýratynlyklaryny ylmy esasda öwrenmek üçin ähli zerur şertler dörediler.
Mundan başga-da, ýurdumyzyň çäklerinde erkana gezip ýören meýdan atlaryny öwrenmek babatda hem degişli işler alnyp barylýar. Golaýda döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Balkan welaýatynyň çäklerinde sähra giňişliklerindäki meýdan atlarynyň häsiýetli aýratynlyklaryny öwrenmek üçin «Türkmen atlary» döwlet birleşiginiň hünärmenlerinden hem-de Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymlaryndan we talyplaryndan hem-de beýleki degişli düzümleriň wekillerinden düzülen ylmy topar bu welaýatda iş saparynda boldular.
Meýdan atlary umumy göwre gurluşy kiçeňräk, berk bedenli, kellesi uly, maňlaýy tüňňüräk, guýrugy ösgün bolup, boýny orta uzynlykda, bili berk, sagrysy togalagrak görnüşli atlardyr. Meýdan atlarynyň aýaklary ýognasrak we gara reňkli berk toýnaklary bar. Umuman, meýdan atlarynyň hem öwrenilmegi sahawatly türkmen topragynyň baý haýwanat dünýäsi barada gyzykly maglumatlary bilmäge giň mümkinçilikler döredýär.
Türkmen halkynyň baý taryhynyň hem-de mirasynyň giňden öwrenilmegi we wagyz edilmegi, ýurdumyzyň buýsanjy hem-de gymmatly baýlygy bolan ahalteke bedewlerimiziň ösdürilip ýetişdirilmegi ugrunda taýsyz tagallalar edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, alyp barýan tutumly işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!
Jennet BABAÝEWA,
S.A.Nyýazow adyndaky
Türkmen oba hojalyk
uniwersitetiniň mugallymy.