16-njy iýun­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ys­lam Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň (YHG) san­ly ul­gam ar­ka­ly ge­çi­ri­len ylym we teh­no­lo­gi­ýa­lar bo­ýun­ça ikin­ji sam­mi­ti­ne gat­naş­dy.
Ab­raý­ly se­bi­ta­ra we hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len kö­pu­gur­ly esas­da hyz­mat­daş­lyk et­mek Ga­raş­syz, Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk we deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­na esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Bu ugur­da bar bo­lan müm­kin­çi­lik­le­ri­ni do­ly dur­mu­şa ge­çir­ýän ýur­du­myz äh­lu­mu­my aba­dan­çy­ly­gyň we dur­nuk­ly ösü­şiň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýän baş­lan­gyç­la­ry yzy­gi­der­li öňe sür­ýär.
Türk­me­nis­tan 1992-nji ýyl­dan bä­ri Ys­lam Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň ag­za­sy bo­lup dur­ýar. Bu hal­ka­ra gu­ra­ma­nyň 1969-njy ýyl­da esas­lan­dy­ry­lan­dy­gy­ny bel­le­mek ge­rek. Onuň ştab-kwar­ti­ra­sy Sa­ud Ara­bys­ta­ny Pa­ty­şa­ly­gy­nyň Jid­da şä­he­rin­de ýer­leş­ýär. Şu gü­ne çen­li dün­ýä­niň 57 döw­le­ti bu gu­ra­ma­nyň ag­za­sy bo­lup dur­ýar. Bir­nä­çe ýurt­lar we iri gu­ra­ma­lar, şol san­da BMG, Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy, Go­şu­lyş­maz­lyk He­re­ke­ti bu gu­ra­ma­da syn­çy­nyň de­re­je­si­ne eýe­dir.
Türk­me­nis­tan bi­len YHG-nyň bi­le­lik­dä­ki hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ne­ti­je­sin­de, şu ge­çen dö­wür­de top­la­nan oňyn tej­ri­be uzak möh­let­le­ýin esas­da däp bo­lan hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de do­wam et­mek üçin oňyn bin­ýa­dy eme­le ge­tir­ýär. Dost­luk­ly, ne­ti­je­li iki­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry ös­dür­ýän ýur­du­myz bu gu­ra­ma gir­ýän döw­let­ler bi­len kö­pu­gur­ly öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gi­ne ön­jeý­li go­şant goş­ýar. Dur­muş-yk­dy­sa­dy, yl­my-teh­no­lo­gik, me­de­ni-yn­san­per­wer we sy­ýa­sy ugur­lar­da­ky iş­jeň döw­le­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek YHG-nyň işi­niň esa­sy­dyr.
«Ylym, teh­no­lo­gi­ýa we in­no­wa­si­ýa­lar: tä­ze göz­ýe­tim­ler açyl­ýar» at­ly on­laýn sam­mi­te bir­nä­çe döw­let­le­riň Baş­tu­tan­la­ry, bu gu­ra­ma ag­za ýurt­la­ryň ugur­daş mi­nistr­lik­le­ri­niň we beý­le­ki de­giş­li dü­züm­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry gat­naş­dy­lar. Fo­ru­myň gün ter­ti­bi­ne ýo­kar­da ag­za­lan ugur­lar­da­ky gat­na­şyk­la­ry mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­giň, 2026-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin bu ugur bo­ýun­ça YHG-nyň Mak­sat­na­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­me­giň me­se­le­le­ri gi­ri­zil­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ge­zek­ki sam­mi­te gat­naş­ma­gy Türk­me­nis­ta­nyň halk­la­ryň we ýurt­la­ryň ara­syn­da­ky dost­luk, raý­daş­lyk gat­na­şyk­la­ry­ny ber­kit­mek işin­de ne­ti­je­li orun eýe­le­ýän­di­gi­niň, mö­hüm se­bit­le­ýin, äh­lu­mu­my we­zi­pe­le­ri çöz­mek mak­sa­dy bi­len, ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­ýän­di­gi­niň hem-de ta­gal­la­la­ryň bir­leş­di­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny­na öw­rül­di.
On­laýn ter­tip­de ge­çi­ril­ýän fo­ru­ma gat­na­şy­jy­la­ra söz be­ril­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedow çy­ky­şy­nyň ba­şyn­da YHG-nyň Baş sek­re­ta­ry dok­tor Ýu­suf Bin Ah­mad al-Usaý­mi­ne ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki şu du­şu­şy­gy gu­ran­dy­gy üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň bel­leý­şi ýa­ly, bu du­şu­şyk­da ga­ral­ýan me­se­le mag­lu­mat teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň gör­lüp-eşi­dil­me­dik de­re­je­de ösen we adam­zat üçin düýp­li äh­mi­ýe­ti bo­lan ugur­la­ryn­da bi­le­lik­dä­ki yl­my iş­le­ri ta­lap ed­ýän hä­zir­ki döw­rün­de örän mö­hüm bo­lup dur­ýar.
Dün­ýä yl­my­na we me­de­ni ösü­şi­ne ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak ta­ry­hy go­şant go­şan ys­lam dün­ýä­si hä­zir­ki dö­wür­de yk­dy­sa­dy ösü­şiň in­no­wa­si­on hem-de ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly nus­ga­la­ry­na dur­nuk­ly geç­mek üçin raý­daş çe­me­leş­me­le­ri ta­lap ed­ýän ýö­ne­keý bol­ma­dyk döw­ri baş­dan ge­çir­ýär di­ýip, mil­li Li­de­ri­miz sö­zü­ni do­wam et­di. Mu­nuň üçin äh­li ze­rur zat­lar – adam müm­kin­çi­li­gi, baý te­bi­gy se­riş­de­ler, ep-es­li ma­li­ýe müm­kin­çi­lik­le­ri, amat­ly fi­zi­ki-ge­og­ra­fik şert­ler bar.
Hä­zir­ki dö­wür­de YHG sa­na­lyp ge­çi­len bu müm­kin­çi­lik­le­ri ne­ti­je­li we re­je­li ulan­mak, mu­sul­man ym­ma­ty­nyň äh­li ag­za­la­ry üçin ha­ky­ky peý­da ga­zan­mak mak­sa­dy bi­len, eý­ýäm en­çe­me mö­hüm ädim­le­ri ät­di. 2017-nji ýy­lyň sent­ýab­ryn­da ylym we teh­no­lo­gi­ýa­lar bo­ýun­ça ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki bi­rin­ji sam­mit ge­çi­ril­di. Gu­ra­ma­nyň 2005-2015-nji ýyl­lar­da bu ugur­da­ky he­re­ket­le­ri­niň on­ýyl­lyk mak­sat­na­ma­sy­ny ama­la aşyr­mak­da bel­li bir ne­ti­je­ler ga­za­nyl­dy. Bu bol­sa 2026-njy ýy­la çen­li ikin­ji mak­sat­na­ma­la­ýyn res­mi­na­ma­da tä­ze we­zi­pe­le­ri hem-de uzak möh­let­li mak­sat­la­ry kes­git­le­mek üçin esas bo­lup hyz­mat et­di.
Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­tan hä­zir­ki dö­wür­de ýo­kar­da gör­ke­zi­len mak­sat­na­ma­da ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­ri dur­mu­şa ge­çir­mek­de ga­za­ny­lan üs­tün­lik­le­re hem-de Ys­lam Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň ylym we teh­no­lo­gi­ýa­lar ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça he­mi­şe­lik ko­mi­te­ti­niň bu ugur­da alyp bar­ýan iş­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha ber­ýär di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedow aýt­dy.
Mil­li Li­de­ri­miz sö­zü­ni do­wam edip, Ys­lam Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň ag­za­la­ry bo­lan äh­li döw­let­ler üçin ha­ky­ky ne­ti­je­le­ri be­rer ýa­ly bu hyz­mat­daş­ly­gyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­ny kes­git­le­di.
Bi­rin­ji­den, düýp­li yl­my ös­dür­mek, ne­ti­je­li yl­my çöz­güt­le­ri bi­le­lik­de göz­le­mek, örän mö­hüm bo­lan bar­lag iş­le­ri­niň ne­ti­je­le­ri­ni, aý­ra­tyn-da, luk­man­çy­lyk we sag­ly­gy go­ra­ýyş ba­bat­da alyş­mak üçin usul­la­ry dö­ret­mek bo­ýun­ça gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­ma­ly.
Türk­men ta­ra­py­nyň bu baş­lan­gy­jy gu­ra­ma­nyň ylym, teh­no­lo­gi­ýa­lar we yl­my mer­kez­le­ri dö­ret­mä­ge de­giş­li in­no­wa­si­ýa­lar bo­ýun­ça 2026-njy ýy­la çen­li Gün ter­ti­bi­niň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryn­dan bi­ri hök­mün­de kes­git­len­di. Bu ýer­de gür­rüň, hu­su­san-da, ys­lam dün­ýä­si­niň umu­my yl­my-teh­no­lo­gik kuw­wa­ty­ny dö­ret­mek üçin YHG-nyň Yl­my-bar­lag­lar mer­kez­le­ri­niň ul­ga­my­ny eme­le ge­tir­mek ba­ra­da bar­ýar.

Şo­nuň esa­syn­da bi­ziň ýurt­la­ry­my­zyň alym­lar bir­le­şi­gi­niň için­de mag­lu­mat­la­ry çalt hem-de ut­gaş­dy­ryp alyş­mak we­zi­pe­si dur­ýar di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz sö­zü­ni do­wam et­di.
Ikin­ji­den, YHG-nyň gi­ňiş­li­gin­de suw, azyk we eko­lo­gi­ýa howp­suz­ly­gy­nyň ýe­ke-täk kon­sep­si­ýa­sy­ny ýa-da esa­sy ka­da­la­ry­ny eme­le ge­tir­mek bo­ýun­ça iş­le­ri güýç­len­dir­me­gi tek­lip ed­ýä­ris. Bu ba­ra­da 2026-njy ýy­la çen­li yl­my-teh­ni­ki hyz­mat­daş­lyk mak­sat­na­ma­syn­da anyk aý­dyl­ýar. Bu ile­ri tu­tul­ýan ugur­da aý­ra­tyn kon­sep­tu­al res­mi­na­ma­la­ryň ýok­du­gy bi­ze suw se­riş­de­le­ri, mö­hüm azyk ha­ryt­la­ry bi­len ba­ra­bar üp­jün­çi­lik hem-de şol bir wagt­da ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­niň we eko­lo­gi­ýa he­läk­çi­li­gi­niň ýa­ra­maz ne­ti­je­le­ri­ni ýe­ňip geç­mek bo­ýun­ça bar bo­lan çyl­şy­rym­ly so­rag­la­ry yzy­gi­der­li esas­da çöz­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­me­ýär di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedow bel­le­di.
Türk­me­nis­tan hä­zir­ki eko­lo­gi­ýa howp­la­ry­na gar­şy hal­ka­ra ta­gal­la­la­ry bir­leş­dir­mä­ge we pug­ta­lan­dyr­ma­ga berk yg­rar­ly­dy­gy­ny tas­syk­la­mak bi­len, en­çe­me anyk we gaý­ra­go­ýul­ma­syz iş­le­ri tek­lip ed­ýär. Hu­su­san-da, ýur­du­myz pes ug­le­rod­ly ener­ge­ti­ka­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça çä­re­le­ri ama­la aşyr­ma­ga, şeý­le hem Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ho­wan­dar­ly­gyn­da ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň bi­ri hök­mün­de wo­do­ro­dy ös­dür­mek­de «Ýol kar­ta­sy­ny» dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len äh­lu­mu­my stra­te­gi­ýa­ny iş­läp taý­ýar­la­ma­ga gi­riş­me­giň ze­rur­dy­gy­ny be­ýan et­di.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz bu ba­ra­da aýt­mak bi­len, ys­lam dün­ýä­si­niň şu ugur­da­ky hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mek­de, 2030-njy ýy­la çen­li dur­nuk­ly ösüş ba­bat­da Äh­lu­mu­my gün ter­ti­bin­de bel­le­nen mak­sat­la­ra ýet­mek­de YHG-nyň her bir ag­za­sy­na ýar­dam ber­mä­ge gö­nük­di­ril­me­li­di­gi­ne ynan­ýan­dy­gy­ny aýt­dy.
Üçün­ji­den, biz «uly mag­lu­mat­lar» ul­ga­my­ny we howp­suz san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bi­le­lik­dä­ki gur­lu­şy­ny dö­ret­mek bo­ýun­ça ozal kes­git­le­nen we­zi­pe­le­riň äh­mi­ýe­ti­ni bel­le­mek bi­len, şu mak­sat­la­ra ýet­mek­de üs­tün­lik­li işi­mi­zi üp­jün ed­ýän iki sa­ny aý­ryl­maz me­se­lä­ni aý­ra­tyn nyg­ta­ýa­rys di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedow bel­le­di.
Anyk aý­dy­lan­da, olar aý­ry-aý­ry ýurt­lar­da, uly se­bit­ler­de yg­ty­bar­ly fi­zi­ki üp­jün­çi­lik ul­gam­la­ry­ny dö­ret­mek hem-de se­bi­ta­ra de­re­je­de mu­sul­man ýurt­la­ry­nyň üp­jün­çi­lik ul­gam­la­ry­nyň go­şu­lyş­ma­gy­dyr. Şeý­le hem Ylym we teh­no­lo­gi­ýa­lar ul­ga­myn­da hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça he­mi­şe­lik ko­mi­te­tiň tek­lip eden YHG gat­naş­ýan ýurt­la­ryň çäk­le­rin­de ýo­ka­ry ön­dü­ri­ji­lik­li komp­ýu­ter mer­kez­le­ri­niň bin­ýa­dyn­da mag­lu­mat­la­ryň bi­te­wi sa­naw­la­ry­nyň nus­ga­la­ry­ny dö­ret­mek­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Türk­me­nis­tan şeý­le mer­kez­le­ri ýer­leş­dir­mek we ola­ryň iş­le­me­gi üçin mil­li şert­le­ri peý­da­lan­mak bo­ýun­ça müm­kin­çi­lik­le­re ga­ra­ma­ga taý­ýar­dyr di­ýip, mil­li Li­de­ri­miz bel­le­di.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz çy­ky­şy­nyň ahy­ryn­da du­şu­şy­ga gat­na­şy­jy­la­ra ýüz­le­nip, bu sam­mi­tiň bi­ziň döw­let­le­ri­mi­ziň ösü­şi­niň we öňe git­me­gi­niň bäh­bi­di­ne mu­sul­man dün­ýä­si­niň ag­zy­bir­li­gi­ni ber­kit­mek­de äh­mi­ýet­li ädim­di­gi­ni bel­le­di hem-de hem­me­le­re berk jan sag­lyk, YHG-ä ag­za ýurt­la­ryň halk­la­ry­na bol­sa pa­ra­hat­çy­lyk, aba­dan­çy­lyk we gül­läp ösüş ar­zuw et­di.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Gurbanguly Berdimuhamedowyň çy­ky­şy uly üns bi­len diň­le­nil­di.
Şeý­le­lik­de, Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan özü­niň mil­li Li­de­ri­niň baş­tu­tan­ly­gyn­da se­bit we äh­lu­mu­my möç­ber­dä­ki, şol san­da ab­raý­ly hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň çäk­le­rin­dä­ki iş­jeň hyz­mat­daş­ly­ga yg­rar­ly­dy­gy­ny ýe­ne bir ýo­la tas­syk­la­dy. Şeý­le hem ýur­du­myz hä­zir­ki döw­rüň wa­jyp we­zi­pe­le­ri­niň de­ňe­çer çöz­gü­di­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da, tu­tuş dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň, howp­suz­ly­gyň we aba­dan­çy­ly­gyň üp­jün edil­me­gin­de, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýe­til­me­gin­de iş­jeň orun eýe­le­ýän­di­gi­ni aýan et­di.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА