Dün­ýä­niň köp ýe­rin­de «ta­nap­ly aw­tou­lag» ady­ny alan as­ma ýol­lar il­ki­baş­da ge­ze­lenç mak­sat­ly gur­lan hem bol­sa, soň­ky ýyl­lar­da bar­ma­sy kyn ýer­ler­de ýo­lag­çy gat­na­wyn­da-da peý­da­la­nyl­ýar. Ýag­ny aw­tou­lag se­riş­dele­ri­niň bar­ma­ýan dag­lyk se­bit­le­rin­de ýo­ka­ryk çyk­mak we aşak düş­mek hyz­ma­ty­ny ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. As­ma ýo­l ta­nap­lar­dan «ýa­py­şyp» he­re­ket ed­ýän, elekt­rik to­gy bi­len iş­le­ýän ka­bi­na­ly ul­gam­dyr. Bu ul­gam çalt he­re­ket ed­ýän­di­gi hem-de yg­ty­bar­ly­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da si­zi dün­ýä­niň dür­li kün­je­gin­de gur­lan iň go­wy as­ma ýol­la­ry bi­len ta­nyş­dyr­ýa­rys.

«Zugs­pit­ze», Ger­ma­ni­ýa. Bu as­ma ýol Eib­see kö­lü­niň ke­na­ryn­dan Zugs­pit­ze da­gy­nyň de­pe­si­ne çen­li ara­lyk­da he­re­ket ed­ýär. Uzyn­ly­gy 3 müň 215 metr bo­lan ta­nap­ly aw­tou­lag
2017-nji ýyl­da dün­ýä­de iň ýo­ka­ry gal­ýan as­ma ýo­l hök­mün­de Gin­ne­siň Bü­tin­dün­ýä re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zil­di. De­ňiz de­re­je­sin­den 3 müň metr be­lent­li­ge çyk­ýan ka­bi­na­lar Awst­ri­ýa bi­len Ger­ma­ni­ýa­nyň ser­he­din­de ýer­le­şip, fu­ni­kul­ýar ot­lu­dan has çalt bar­ýar.
«Pe­ak 2 Pe­ak», Ka­na­da. Ka­na­da­nyň Wist­ler Blek­komb dag ge­riş­le­ri­ni bir­leş­dir­ýän «Pe­ak 2 Pe­ak» as­ma ýo­ly 436 metr be­ýik­li­ge gal­ýar. Uzyn­ly­gy 4,4 ki­lo­metr­lik bu as­ma ýol da­gyň de­pe­sin­dä­ki myh­man­ha­na ýo­lag­çy­la­ry gat­na­dyp, gy­şy­na sy­ýa­hat­çy­la­ra da­gyň de­pe­sin­de ly­ža­da typ­ma­ga, ar­ça to­kaý­lyk­la­ry­ny hem-de gar­ly de­pe­le­ri syn­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.
«Tit­lis Ro­ta­ir», Şweý­sa­ri­ýa. Sýu­rih şä­he­ri­niň go­la­ýyn­da­ky Tit­lis da­gy­na çyk­ýan «Tit­lis Ro­ta­ir» dün­ýä­dä­ki il­kin­ji aý­lan­ýan ka­bi­na­ly as­ma ýol bo­lup, sy­ýa­hat­çy­la­ra öz­bo­luş­ly ge­ze­lenç­le­ri hö­dür­le­ýär. Ýo­lag­çy­lar ba­ry-ýo­gy 5 mi­nu­tyň do­wa­myn­da 3 müň metr be­len­t­li­ge çy­kyp, gar bi­len ör­tü­len dag te­bi­ga­ty­ny, Ýew­ro­pa­nyň iň uly buz­luk­la­ry­ny syn­lap bil­ýär­ler. Bu as­ma ýol­da sy­ýa­hat­çy­la­ryň is­le­gi­ne gö­rä üs­ti açyk we ýa­pyk ka­bi­na­lar bar.
Mi Te­le­fe­ri­ko, Bo­li­wi­ýa. 10 ki­lo­metr uzyn­lyk­da­ky bu as­ma ýol Bo­li­wi­ýa­nyň La-Pas şä­he­ri­niň mer­ke­zin­den aşak­ly­gy­na El-Al­to şä­he­ri­ne çen­li ara­lyk­da ýo­lag­çy­la­ra hyz­mat ed­ýär. 2014-nji ýyl­da işe gi­ri­zi­len bu ul­gam ulag se­riş­de­le­rin­dä­ki bök­denç­lik­le­ri ara­dan aý­ryp, sa­gat­da 18 müň ýo­lag­ça hyz­mat edip, 400 metr be­lent­lik­de üs­ti gar bi­len ör­tü­len And da­gy­nyň pa­no­ra­ma­sy­ny syn­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.
«Su­gar­lo­af», Bra­zi­li­ýa. Praia Wer­mel­ha, Şe­ker­lo­af dag­la­ry­nyň hem-de paý­tagt Rio-de-Ža­neý­ro­nyň ara­ly­gyn­da he­re­ket ed­ýän bu as­ma ýol de­ňiz de­re­je­sin­den 396 metr be­lent­li­ge gal­ýar. 1912-nji ýyl­dan bä­ri ýo­lag­çy­la­ra hyz­mat ed­ýän bu as­ma ýol­da «Mo­on­ra­ker» (1979, baş gah­ry­man Jeýms Bond) fil­mi­niň kä­bir bö­lek­le­ri su­ra­ta dü­şü­ril­di. Bu ýol ýo­lag­çy­la­ra tä­sin baş­dan­ge­çir­me­le­ri hö­dür­le­ýär.
«Vanoi­se Express», Fran­si­ýa. La-Pla­n şä­he­ri­niň ly­ža meý­dan­ça­sy­ny Alp dag­la­ryn­da­ky «Les Arcs» ly­ža şy­pa­ha­na­sy bi­len bir­leş­dir­ýän bu as­ma ýol 1 müň 800 metr be­lent­li­ge gal­ýar. Ada­ty ýag­daý­da jül­gä­niň üs­tün­den 380 metr be­lent­lik­de geç­ýär. Be­zeg taý­dan öz­bo­luş­ly bu as­ma ýol bir­ba­da 200 ýo­lag­çy­ny alyp, 4 mi­nut­lyk ge­ze­len­jiň do­wa­myn­da te­bi­gy gö­zel­lik­ler­den lez­zet al­ma­ga şert dö­red­ýär.
«Ngong Ping 360», Gon­kong. 5,7 ki­lo­metr uzyn­lyk­da­ky bu as­ma ýol Gon­kon­gyň Lan­tau ada­sy bi­len Ngong Ping da­gy­ny bir­leş­dir­ýär. Ngong Ping as­ma ýo­ly sy­ýa­hat­çy­ly­gy ös­dür­mek mak­sa­dy bi­len gur­lup, 25 mi­nut­lyk ge­ze­len­jiň do­wa­myn­da dag te­bi­ga­ty­ny hem-de ýa­dy­gär­lik­ler top­lu­my­ny syn­lap bol­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА