Bra­zi­li­ýa­nyň ke­nar­la­ryn­da müň ki­lo­metr çe­me­si uzak­da­ky Trin­da­di-e-Mar­tin-Was ada­syn­da hiç hi­li ilat ýa­şa­man, baý bio­dür­lü­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Bu ada sy­ýa­hat­çy­la­ryň hem bar­ma­gy­na rug­sat be­ril­me­ýär. Bu ýe­re di­ňe yl­my bar­lag­lar üçin bi­ler­men­le­riň bar­ma­gy­na rug­sat be­ril­ýär. Em­ma meý­da­ny 10 kwad­rat ki­lo­metr bo­lan bu ada adam­lar­dan nä­çe daş hem bol­sa, plas­tik ga­lyn­dy­la­ry ol ýe­re çen­li ba­ryp ýe­tip­dir. Plas­tik ga­lyn­dy­la­ry bu ýer­de te­bi­gy çö­kün­di­le­re ga­ry­şyp, gö­güm­til reňk­li plas­tik daş­la­ry eme­le ge­ti­rip­dir. Pa­ra­na fe­de­ral uni­wer­si­te­tin­de iş alyp bar­ýan geo­log Fer­nan­da Awe­lar 2019-njy ero­zi­ýa ýa­ly geo­lo­gik tö­wek­gel­çi­lik­le­ri öw­ren­mek üçin bu ada ba­ryp­dyr.
Bi­ler­men nes­li aza­lyp bar­ýan ýa­şyl de­ňiz pyş­ba­ga­la­ry­nyň me­kan tu­tu­nan ýe­ri­niň go­la­ýyn­da ýö­re­ýän wag­ty gök öwüs­ýän daş­la­ry gö­rüp­dir. Geo­log il­ki­baş­da bir­nä­çe da­şyň üs­tü­ni ör­ten bu çyk­gy­dyň “kong­lo­me­ra” di­ýil­ýän we dün­ýä­niň dür­li ýe­rin­de duş gel­ýän çö­kün­di­ler­den eme­le ge­len daş­dy­gy­ny pi­kir edip­dir.
Em­ma onuň reň­ki aly­my haý­ran gal­dy­ryp­dyr. Fer­nan­da ol ýer­den nus­ga alyp la­bo­ra­to­ri­ýa ibe­rip­dir. Ge­çi­ri­len hi­mi­ki bar­lag­la­ryň ne­ti­je­sin­de daş­la­ryň plast­mas­sa bi­len da­şyň tä­sir­leş­me­gi ne­ti­je­sin­de eme­le ge­len­di­gi anyk­la­nyp­dyr.