He­nan we­la­ýa­ty­nyň An­ýan şä­he­rin­dä­ki Hy­taý ýa­zuw ýa­dy­gär­lik­le­ri mu­ze­ýi­niň iş­gär­le­ri ýa­şy 3 müň ýyl­dan gow­rak bo­lan “szýa­gu­en” at­ly ga­dy­my pal atyl­ýan süňk­le­riň ýü­zün­dä­ki ýaz­gy­la­ry aý­dyň­laş­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, bu işe bü­tin dün­ýä­niň meý­le­tin­çi-pa­le­og­ra­fist­le­ri­ni, alym­la­ry­ny we ie­rog­li­fik hat­la­ryň muş­dak­la­ry­ny çek­me­li di­ýen ka­ra­ra gel­diler. Hy­ta­ýyň Mer­ke­zi te­le­wi­de­ni­ýe­si CCTV-niň ha­bar ber­me­gi­ne gö­rä, aý­dyň­laş­dy­ry­lan her bir ala­ma­tyň sy­la­gy 100 müň ýu­an­dan (14,8 müň dol­lar tö­we­re­gi) yba­rat bo­lar. Mu­ze­ýiň be­ýan­na­ma­syn­da mä­lim edil­me­gi­ne gö­rä, ýe­ne-de 50 müň ýu­an bol­sa, (7,4 müň dol­lar) je­del­li ie­rog­li­fi okan­ly­gy we onuň çak edil­ýän ma­ny­sy­ny su­but eden­li­gi üçin bö­lü­nip ber­ler. Her bir yl­my iş bo­ýun­ça ka­rar ga­dy­my ýa­zuw bo­ýun­ça hü­när­men­ler ko­mis­si­ýa­sy ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­ler. Şeý­le hem, mu­ze­ýiň iş­gär­le­ri meý­le­tin­çi­le­re hä­zir­ki za­man teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň komp­ýu­ter sel­je­riş­le­ri bo­ýun­ça al­nan öý­jük­li su­rat­la­ry ulan­ma­gy tek­lip et­di.
“Szýa­gu­en” sö­zi hy­taý di­lin­den ter­ji­me edi­len­de, “süň­küň we pyş­dyl so­wu­dy­nyň ýü­zün­dä­ki ýaz­gy­lar” di­ýen ma­ny­ny be­rip, mi­la­dy­dan öň, XVI-XI asyr­lar bi­len se­ne­le­nip, Şan di­nas­ti­ýa­sy­nyň döw­rü­ne de­giş­li­dir. Hü­när­men­ler pal atyl­ýan när­se­le­riň ýü­zün­dä­ki ýaz­gy­la­ryň şol döw­rüň sy­ýa­sy ýag­da­ýy­ny hem az-kem be­ýan ed­ýän­di­gi­ni öňe sür­ýär­ler. Has ir za­man­lar­dan bä­ri sak­la­nyp ga­lan bu pal ýaz­gy­la­ry Hy­taý ýaz­gy­la­ry­nyň we Gün­do­gar Azi­ýa­nyň ýa­zuw ýa­dy­gär­lik­le­ri­niň ga­dy­my gör­nüş­le­ri ha­sap­lan­ýar. Olar 1899-njy ýyl­da ýü­ze çy­ka­ry­lyp, alym­lar ta­ra­pyn­dan öw­re­ni­lip baş­lan­dy. Hä­zir­ki wag­ta çen­li 156 müň­den gow­rak şu­nuň ýa­ly süňk ta­py­lyp, alym­lar ola­ryň ýü­zün­den 10 müň tö­we­re­gi ie­rog­lif ýü­ze çy­kar­dy­lar. Ýö­ne hü­när­men­ler ola­ryň deň ýa­ry­sy­nyň di­ňe şol bir ala­mat­la­ryň dür­li-dür­li gör­nüş­le­ri­di­gi­ni öňe sür­ýär­ler. Şu jä­het­den alym­la­ryň ylym­da “szýa­gu­en” ie­rog­li­fi­niň ba­ry-ýo­gy 4,5 müň tö­we­re­gi­niň bar­dy­gy ha­kyn­da­ky pi­kir­le­ri bir-bi­ri­ne ga­bat gel­me­ýär. Hä­zir­ki wag­ta çen­li pa­le­og­raf­la­ra 2,8 müň­den gow­rak ala­ma­ty aý­dyň­laş­dyr­mak ba­şart­dy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА