Çöz­mek­de we düz­mek­de us­sat­ly­gy ta­lap ed­ýän pazzl ze­hi­ni­ňi kä­mil­leş­dir­mek­de iň go­wy oý­lap ta­pyş­la­ryň bi­ri­dir. Güý­men­je we akyl maş­ky­nyň bir gör­nü­şi bo­lan pazzl ýa­dy go­wu­laş­dyr­mak bi­len bir ha­tar­da, me­se­le­le­ri çalt çöz­mek hem-de düýp­li pi­kir­len­mek uky­by­ny ös­dür­ýär. Beý­ni­ni iş­jeň­leş­dir­ýän bu güý­men­je stre­si pe­sel­dip, ün­sü­ňi bir ýe­re jem­le­mä­ge kö­mek ed­ýär. Pazzl düz­mek ça­ga­lar we ýa­şu­ly adam­lar üçin has wa­jyp­dyr. Ge­çi­ri­len bar­lag­la­ra gö­rä, ki­çi­lik­den pazzl sö­küp-düz­ýän ça­ga­lar mek­dep­de has iş­jeň bol­ýar­lar, şeý­le hem öw­re­dil­ýän bi­lim­le­ri çalt öz­leş­dir­ýär­ler. Pazzl bi­len meş­gul­lan­ýan ça­ga­lar ugur­ta­py­jy bo­lup, is­len­dik ýag­daý­dan aň­sat­lyk bi­len baş alyp çyk­ýar­lar. Her gün 10-15 mi­nut pazzl düz­mek ýa­dyň gow­şa­ma­gy­nyň öňü­ni al­mak bi­len bir ha­tar­da, sag­dyn ös­mä­ge ýar­dam ed­ýär.
Köp­ler pazzl diý­len­de bir­nä­çe bö­lek­le­re bö­lü­nen, sö­kü­lip-dü­zül­ýän şe­kil­li kar­to­ny göz öňü­ne ge­tir­ýär­ler. As­lyn­da, pazz­lyň bir­nä­çe gör­nü­şi bar.

Jig­saw pazzl. Pazz­lyň sö­kü­lip-dü­zül­ýän bu gör­nü­şin­de bir­nä­çe bö­le­jik­le­ri ýer­li-ýe­rin­de ter­tip­läp go­ýa­nyň­da su­rat­ly şe­kil eme­le gel­ýär.

Söz tap­ma­ça­la­ry. Pazz­lyň bu gör­nü­şi­ne kross­word, söz tap­mak we söz goý­mak ýa­ly gy­zyk­ly güý­men­je­ler gir­ýär.

San tap­ma­ça­la­ry. Bu gör­nü­şe su­do­ku de­giş­li bo­lup, öý­jük­le­re 1-den 9-a çen­li san­lar ke­se­li­gi­ne we dik­li­gi­ne ga­bat gel­me­ýän gör­nüş­de ýer­leş­di­ril­ýär.

Lo­gi­ki pazzl. Jo­ga­by­ny tap­mak­da we tap­ma­ça­ny çöz­mek­de çuň­ňur pi­kir­len­me­gi ta­lap ed­ýän me­se­le­ler.

Me­ha­ni­ki pazzl. Ru­bi­giň ku­bi­gi diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan köp­gy­ran­ly oý­na­waç dün­ýä­de iň köp gy­zyk­la­nyl­ýan güý­men­je ha­sap­lan­ýar.

Ta­ry­hy
Il­kin­ji pazzl 1766-njy ýyl­da Jon Spils­bu­ri ta­ra­pyn­dan ça­ga­la­ra ge­og­ra­fi­ýa­ny öw­ret­mek mak­sa­dy bi­len oý­la­nyp ta­pyl­ýar. «Bö­lü­nen kar­ta» diý­lip at­lan­dy­ry­lan bu pazzl ýurt­la­ry ser­het­le­ri­ne gö­rä bö­lüp, tag­ta ýel­me­mek ar­ka­ly ýa­sa­lyp­dyr. Okuw­çy­lar ge­og­ra­fi­ýa sa­pa­gyn­da kar­ta­nyň aý­ry­lan bö­lek­le­ri­ni tap­mak we ýel­me­mek ar­ka­ly bi­lim­le­ri­ni kä­mil­leş­di­rip­dir­ler. Spils­bu­riň oý­lap ta­pan bö­lün­ýän kar­ta­sy esa­syn­da XIX asy­ryň ahy­ryn­da «jig­saw pazzl» ady bi­len tä­ze bir oýun gör­nü­şi ýü­ze çyk­ýar. Jig­saw pazzl­da in­di kar­ta däl-de, jan­ly-jan­dar­la­ryň, şeý­le hem mult­film gah­ry­man­la­ry­nyň dür­li şe­kil­le­ri ýer­leş­di­ril­ýär. Jig­saw pazzl hä­zir­ki wagt­da hem güý­men­je oýun­la­ry­nyň iň meş­hur gör­nü­şi ha­sap­lan­ýar.
Il­ki­baş­da agaç bö­lek­le­rin­den ýa­sa­lan pazzl oý­na­waç­la­ry 1930-njy ýyl­lar­dan baş­lap ar­zan hem-de hem­me­le­re el­ýe­ter­li et­mek mak­sa­dy bi­len ýü­zi ýal­pyl­da­wuk kar­ton­dan ýa­sa­lyp baş­lan­ýar. Pazzl oý­na­waç­la­ry­ny ön­dür­mek­de Ger­ma­ni­ýa­nyň «Ravens­bur­ger» kom­pa­ni­ýa­sy, ABŞ-nyň «Buf­fa­lo Ga­mes» hem-de «Me­lis­sa & Do­ug» ýa­ly kom­pa­ni­ýa­la­ry öň­de­li­gi eýe­le­ýär. Dün­ýä­de her ýyl 2 mil­li­ar­da go­laý pazzl oý­na­waç­la­ry sa­tyl­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА