Dün­ýä­de syg­ryň – iri şah­ly mal­la­ryň 1000-den gow­rak to­hu­my bar. Gara mal­la­ry idet­mek­de we ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek­de Bra­zi­li­ýa, Awst­ra­li­ýa, Hy­taý, Hin­dis­tan, Ar­gen­ti­na, ABŞ, Rus­si­ýa, Fran­si­ýa, Mek­si­ka hem-de Ka­na­da öň­de­li­gi eýe­le­ýär. Ýer ýü­zün­de ga­ra mal­la­ryň umu­my sa­ny­nyň 1,5 mil­liard­dan gow­rak­dy­gy aý­dyl­ýar. Iri şah­ly mal­la­ryň kä­bir gör­nü­şi köp süýt ber­ýän­di­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýan bol­sa, kä­bi­ri göw­re­si­niň ulu­ly­gy, kä­bi­ri bol­sa my­my­jak tü­ýi we reň­ki bi­len ün­si özü­ne çek­ýär. Öýdeçi jandaryň pun­ga­nur at­ly to­hu­my bol­sa, ki­çi­jik göw­re­si bi­len ta­pa­wut­la­nyp, gö­ren­le­ri haý­ran gal­dyr­ýar.
Ga­ra mal­la­ryň iň ki­çi to­hu­my ha­sap­lan­ýan pun­ga­nur da­şyn­dan gö­räý­mä­ge oý­na­wa­ja meň­ze­ýär. Bu gir­de­nek sy­gyr­lar Hin­dis­ta­nyň gü­nor­ta­syn­da­ky Andh­ra Pra­deş şta­ty­nyň Çit­tur et­ra­byn­da­ky dag­lyk ýer­le­rin­de ös­dü­ri­lip ýe­tiş­di­ril­ýär. Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­byn­da go­ral­ýan jan­dar­la­ryň sa­na­wyn­da gör­ke­zi­len ga­ra ma­lyň bu gör­nü­şi ýi­tip git­mek how­py aban­ýan süý­dem­di­ri­ji­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar.
Pun­ga­nu­ryň bo­ýy 70-90 san­ti­met­re, ag­ra­my 115-200 ki­log­ra­ma ýet­ýär. Tü­ýi ak, çal, go­ňur, gy­zyl ýa-da ga­ra reňk­de bol­ýan gir­de­nek sy­gyr­la­ryň ýa­rym aý­law­ly ki­çi­jik şa­hy bol­ýar. Köp muk­dar­da süýt ber­ýän we süý­dü­niň ýo­kum­ly­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýan iri şah­ly ma­lyň bu gör­nü­şi ýer sür­mek, ýük da­şa­mak ýa­ly oba ho­ja­lyk iş­lerinde hem peý­da­la­nyl­ýar. Pun­ga­nur bir gü­nüň do­wa­myn­da
5 ki­log­ram ot-iým iýip, 3-5 lit­re çen­li süýt ber­ýär.
Ki­çi­jik­di­gi­ne ga­ra­maz­dan ýe­ter­lik süýt ber­ýän pun­ga­nur hin­di­le­riň mil­li baý­ly­gy ha­sap­lan­ýar. Pun­ga­nur ýu­waş­ly­gy we my­la­ýym­ly­gy bi­len ça­ga­la­ryň iň söý­gü­li öý jan­da­ry­na öw­rül­ýär. Hin­di­le­riň ýer­li fer­ma­la­ryn­dan baş­ga-da, kä­bir haý­wa­nat bag­la­ryn­da gir­de­nek syg­ra duş gel­mek bol­ýar.
Pun­ga­nur ma­ly 10 ki­lo­metr uzak­lyk­dan ys alyp bil­ýär. Gir­de­nek sy­gyr­lar ot­la­mak üçin her gün 13 ki­lo­met­re çen­li ýol ge­çip, eko­lo­gi­ýa az muk­dar­da zy­ýan ýe­tir­ýär­ler.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА