Ýurdumyzda ulag ul­ga­my­na san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we in­no­wa­si­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak, mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny ber­kit­mek iş­le­ri yzy­gi­der­li do­wam et­di­ril­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz XXI asy­ryň tä­ze ta­ry­hy şert­le­rin­de dün­ýä­niň bi­te­wü­li­gin­den ugur al­ýan öň­den­gö­rü­ji­lik­li sy­ýa­sa­ty ýö­ret­mek bi­len, ze­mi­niň äh­li ýurt­la­ry­nyň öza­ra saz­la­şyk­ly ösü­şi­ne ýar­dam ed­ýän üs­ta­şyr ulag inf­rast­ruk­tu­ra­sy­ny eme­le ge­tir­mä­ge gö­nük­di­ri­len hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry öňe sür­ýär.
Ýol­lar we ulag­lar ta­ry­hyň do­wa­myn­da adam­zat si­wi­li­za­si­ýa­sy­nyň ös­me­gi­niň esa­sy şert­le­ri­niň bi­ri bo­lup­dyr. Geç­miş­den hä­zir­ki gü­ne çen­li ilat­ly ýer­le­ri bir-bi­ri­ne bag­la­ýan ýol­la­ryň ýaý­ra­wy­nyň bar­ha ar­typ, olar­dan gat­na­ýan ulag­la­ryň yzy­gi­der­li kä­mil­leş­ýän­di­gi­ni, uzak men­zil­le­riň has gys­ga wagt­da ge­çil­ýän­di­gi­ni gör­mek müm­kin. Şu ha­ky­kat­dan ugur al­sak, äh­lu­mu­my aba­dan­çy­lyk we dur­nuk­ly ösüş ýol-ulag dü­züm­le­ri­niň kä­mil­leş­di­ril­me­gi bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Ýurdumyzyň öňe sür­ýän ada­lat­ly hem-de inkl­ýu­ziw ösü­şe gö­nük­di­ri­len baş­lan­gyç­la­ryn­da bu ug­ra aý­ra­tyn orun be­ril­ýär.
Amat­ly geoyk­dy­sa­dy çäk­de ýer­leşýän ýur­du­my­zyň üs­ta­şyr ulag müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ulan­ma­ga aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. Hä­zir­ki dö­wür­de Türk­me­nis­tan De­mir­ga­zyk – Gü­nor­ta we Gün­do­gar – Gün­ba­tar ugur­la­ry bo­ýun­ça hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­le­ri­ni ös­dür­mek ar­ka­ly, ga­dy­my Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň tä­ze keşp­de di­kel­dil­me­gi­ne my­na­syp go­şant goş­ýar. Rus­si­ýa­nyň de­mir­ga­zyk port­la­ryn­dan Hin­dis­ta­na we Pars aý­la­gy­na ýük­le­ri da­şa­ma­ga ni­ýet­le­nen ge­çel­gä­niň umu­my uzyn­ly­gy 7,2 müň ki­lo­met­re ba­ra­bar­dyr. Bu ge­çel­ge ýük­le­ri Sankt-Pe­ter­burg­dan Mum­baý şä­he­ri­ne 15 – 25 gün­de ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Bu bol­sa beýleki ugurlar arkaly ýük gat­naw­lary­na ga­ra­nyň­da, has çalt­dyr. Gün­do­gar – Gün­ba­tar ulag ge­çel­ge­si Azi­ýa bi­len Ýew­ro­pa­nyň ara­syn­da­ky ýük gat­naw­la­ry­ny çalt­lan­dyr­ma­ga ni­ýet­le­nen ugur­la­ryň top­lu­my­ny öz içi­ne al­ýar. Umu­my uzyn­ly­gy 9 müň ki­lo­met­re ba­ra­bar bo­lan ge­çel­ge Gün­do­gar ýurt­la­ryn­da, hu­su­san-da, Hy­taý­da ön­dü­ri­len ha­ryt­la­ry Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň, Ha­zar deň­zi­niň, Kaw­kaz se­bi­ti­niň we Ga­ra deň­ziň üs­ti bi­len Ýew­ro­pa ýe­tir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ge­çel­gä­niň şa­ha­la­ry­na bag­ly­lyk­da, hä­zir­ki wagt­da ýük­ler 20 – 25 gün­de da­şal­ýan bol­sa, döw­re­bap ulag dü­züm­le­ri­niň işe gi­ri­zil­me­gi we güm­rük-lo­gis­ti­ka amal­la­ry­nyň ýe­ňil­leş­di­ril­me­gi ne­ti­je­sin­de bu gör­ke­zi­ji­ni iki es­se azalt­mak mak­sat edi­nil­ýär. Hä­zir­ki dö­wür­de gur­lu­şyk­la­ry güýç­li dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ýan Aş­ga­bat – Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­ly we Türk­men­ba­şy – Ga­ra­bo­gaz – Ga­za­gys­tan ser­he­di­ne bar­ýan aw­to­mo­bil ýo­ly soň­ky ýyl­lar­da işe gi­ri­zi­len de­mir ýol, de­ňiz we ho­wa ulag­la­ry dü­züm­le­ri­niň üs­tü­ni ýe­ti­rer. Ýol-ulag dü­züm­le­ri­niň kä­mil­leş­di­ril­me­gi bi­len bir ha­tar­da, de­giş­li ugur­da­ky gat­naw­la­ry has-da ýe­ňil­leş­dir­ýän hal­ka­ra yla­la­şyk­la­ryň ýö­ri­te res­mi­na­ma­lar bi­len ber­ki­dil­me­gi ýo­lag­çy gat­naw­la­ry­ny we ha­ryt­la­ryň da­şal­ma­gy­ny tä­ze de­re­jä çy­kar­ýar.
Ýur­du­my­zyň ulag-ara­gat­na­şyk top­lu­my­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek mak­sa­dy bi­len, Türk­me­nis­ta­nyň De­mir ýol ulag­la­ry, Ara­gat­na­şyk, Aw­to­mo­bil ulag­la­ry mi­nistr­lik­le­ri, «Türk­men­ho­wa­ýol­la­ry» hem-de De­ňiz we der­ýa ulag­la­ry döw­let gul­luk­la­ry dö­re­dil­di. Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy we dur­muş ösü­şi­niň mö­hüm şer­ti hök­mün­de kö­pu­gur­ly ulag dü­zü­mi­ni dö­ret­mek döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Döw­le­ti­mi­ziň mak­sat­na­ma­la­ýyn öz­gert­me­ler sy­ýa­sa­ty ne­ti­je­sin­de, ulag ul­ga­myn­da giň ge­rim­li tas­la­ma­lar, aw­to­mo­bil we de­mir ýol­la­ry­nyň dur­ku­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak, tä­ze­le­ri­ni gur­mak, ra­ýat awia­si­ýa­sy­nyň, gä­mi gur­lu­şy­gy­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny düýp­li öz­gert­mekde ägirt uly iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Yk­dy­sat­çy­la­ryň di­lin­de ýol-ulag dü­zü­mi­ne «yk­dy­sa­dy­ýe­tiň gan da­ma­ry» di­ýil­ýär. Bu ýö­ne ýer­den däl. Ka­da­ly gan aý­la­ny­şy­gy­nyň adam süň­ňü­ne tä­sir edi­şi ýa­ly, saz­la­şyk­ly iş­le­ýän, kä­mil ulag dü­züm­le­ri­niň bol­ma­gy mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­te-de, dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ne-de oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Ulag ul­ga­my ýa­şaý­şyň de­re­je­si­ni go­wu­lan­dyr­ma­gyň, dün­ýä­niň yk­dy­sa­dy gi­ňiş­li­gi­ne go­şu­lyş­ma­gyň mö­hüm şer­ti bo­lup, Wa­ta­ny­my­zyň dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­me­gi­ne, goň­şy ýurt­lar bi­len öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gyň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na iter­gi ber­ýär.
Ýur­du­my­zyň ulag ul­ga­my­nyň dü­züm­le­ri­ni döw­re­bap­laş­dyr­mak we ne­ti­je­li do­lan­dyr­mak, hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mek ar­ka­ly mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti dur­nuk­ly hem-de ok­gun­ly ös­dür­mek, hal­ky­my­zyň dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­mak ba­bat­da tagalla ed­ýän Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň hem-de hormatly Prezidentimiziň jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun, il-ýurt bäh­bit­li iş­le­ri mun­dan beý­läk-de ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!

Hajymämmet NYÝAZGELDIÝEW,
«Türkmenhowaýollary» döwlet gullugynyň Aşgabat halkara howa menziliniň howa hereketini guramagyň Bir bitewi ulgamynyň Baş merkeziniň raýat sektorynyň uly dispetçeri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА