Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan yk­dy­sa­dy öz­gert­me­ler ro­waç­lan­ýar. Öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­ly önüm­çi­lik kuw­wat­lyk­la­ryň ulan­ma­ga be­ril­me­gi bi­len ýo­ka­ry gör­ke­zi­ji­ler ga­za­nyl­ýar. Dün­ýä tej­ri­be­sin­de uly or­na eýe bo­lan san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň or­naş­dy­ryl­ma­gy­na mö­hüm äh­mi­ýet be­ril­ýär. Türk­me­nis­tan­da 2019 – 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­na la­ýyk­lyk­da, köp san­ly iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­di. San­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­dü­ril­me­gi, in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy ýur­du­my­zyň ösü­şi­niň tä­ze be­lent­lik­le­re çyk­ma­gy­na iter­gi ber­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy bi­len san­ly hyz­mat­lar­dan, elekt­ron-mag­lu­mat ul­gam­la­ryn­dan, mag­lu­mat-te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa tor­la­ryn­dan we elekt­ron amal­la­ryn­dan ne­ti­je­li peý­da­lan­ma­ga giň ýol açyl­ýar. Yk­dy­sa­dy we wagt tyg­şyt­ly­ly­gy­ny ga­zan­mak­da tä­ze müm­kin­çi­lik­ler peý­da bol­ýar. San­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bi­lim ul­ga­myn­da­ky bäh­bit­li ta­rap­la­ry ýyl­sa­ýyn ýo­kar­lan­ýar. Bu ugur­da kä­mil ul­gam­dan ýer­lik­li peý­da­la­nyl­ma­gy ýaş hü­när­men­le­ri ýe­tiş­dir­mek­de ýo­ka­ry ne­ti­je­le­riň ga­za­nyl­ma­gy­na amat­ly müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär.
Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ze san­ly ul­gam­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy, şeý­le hem Türk­me­nis­tan­da 2019-2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi bi­len bol­sa, yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dy­ryl­ma­gy­ny we in­no­wa­si­on hä­si­ýe­te eýe bol­ma­gy­ny güýç­len­dir­mä­ge, IT ugur­ly hü­när­men­le­riň taý­ýar­lan­ma­gy­na we tä­ze iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ne, işe­wür we ma­ýa go­ýum iş­jeň­li­gi­ni hem-de döw­let do­lan­dy­ry­ly­şy­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni art­dyr­ma­ga, hal­ky­my­zyň aba­dan­çy­ly­gy­ny yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, mag­lu­mat ul­gam­la­ry­ny kä­mil­leş­dir­mä­ge, dur­muş pu­dak­la­ryn­da we ma­li­ýe ul­ga­myn­da ila­ta edil­ýän hyz­mat­la­ryň hi­li­ni ýo­kar­lan­dy­ryp, nagt däl ha­sap­la­şyk­la­ry has-da ýaý­baň­lan­dyr­ma­ga, ha­ra­jat­la­ryň we sarp edil­ýän wag­tyň tyg­şyt­lan­ma­gy­ny üp­jün et­mä­ge, uzak­möh­let­le­ýin dur­nuk­ly ösü­şiň ga­za­nyl­ma­gy­na we je­mi içer­ki önüm­de mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň pa­ýy­nyň ýo­kar­lan­ma­gy­na ýar­dam et­di.
Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­my­zyň äh­li pu­dak­la­ry­ny san­lylaş­dyr­ma­gyň no­bat­da­ky mak­sat­na­ma­sy­ny iş­läp düz­mek ug­run­da hem de­giş­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şol bir wagt­da san­ly ul­ga­myň ýo­ka­ry dep­gin­de ös­dü­ril­ýän döw­rün­de ki­ber­howp­suz­ly­gy­nyň hem äh­mi­ýe­ti art­ýar. Ýur­du­myz­da bu ugur­da hem hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy ös­dü­ril­ýär. Ýa­kyn­da ge­çi­ri­len Hö­kü­met mej­li­sin­de «San­ly ul­ga­myň ki­ber­howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de da­şa­ry ýurt döw­let­le­ri hem-de hal­ka­ra gu­ra­ma­lar bi­len hyz­mat­daş­lyk et­mek bo­ýun­ça 2025 – 2027-nji ýyl­lar üçin Mak­sat­na­ma­nyň» hem-de ony ama­la aşyr­mak bo­ýun­ça ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­li çä­re­le­riň Me­ýil­na­ma­sy­nyň tas­la­ma­la­ry ba­ra­da ha­sa­bat be­ril­di. Bu res­mi­na­ma­lar şu ugur­da bi­le­lik­dä­ki iş­le­ri ama­la aşyr­ma­ga, öza­ra tej­ri­be alyş­ma­ga, hü­när­men­le­riň bi­lim de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, öň­de goý­lan we­zi­pe­le­ri öz wag­tyn­da çöz­mä­ge ýar­dam be­rer. Ag­za­lan Mak­sat­na­ma­da we Me­ýil­na­ma­da da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len de­giş­li şert­na­ma­la­ry bag­laş­mak, döw­le­ta­ra gat­na­şyk­lar­da mil­li bäh­bit­le­ri go­ra­mak, ki­ber­hü­jüm­ler ba­ra­da mag­lu­mat alyş­ma­gyň ýol­la­ry­ny kes­git­le­mek, hal­ka­ra de­re­je­de ki­ber­howp­suz­lyk we ki­ber­dip­lo­ma­ti­ýa bo­ýun­ça ka­bul edil­ýän çöz­güt­le­ri ýur­du­myz­da dur­mu­şa ge­çir­mek göz öňün­de tu­tul­ýar.
Mah­la­sy, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň wa­jyp ugur­la­ry­nyň bi­ri ýur­du­my­zyň san­ly ul­ga­my­nyň mag­lu­mat we ki­ber­howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­den hem-de kä­mil­leş­dir­mek­den yba­rat­dyr.
Şeý­le hem türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Gahryman Arkadagymyzyň Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­ly­nyň 22-nji few­ra­lyn­da Ar­ka­dag şä­he­ri­ne ama­la aşy­ran iş sa­pa­ryn­da 4G+ in­ter­net teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň işi­ne ak pa­ta ber­me­gi hem-de «akyl­ly» şä­her kon­sep­si­ýa­sy esa­syn­da bi­na edi­len bu şä­her­de or­naş­dy­ryl­jak 5G teh­no­lo­gi­ýa­sy­nyň aý­ra­tyn­lyk­la­ry, onuň gur­şap al­ýan çä­gi we bu teh­no­lo­gi­ýa­nyň de­giş­li dü­züm­ler­dir pu­dak­lar üçin äh­mi­ýe­ti bi­len ta­nyş­ma­gy ýur­du­myz­da ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy ba­bat­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň aý­dyň be­ýa­ny bol­dy.

Aman­gel­di GUR­BA­NOW,
Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň institutynyň hukuk fakultetiniň kiberhowpsuzlyk kafedrasynyň müdiri.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА