Ger­kin tur­şy hy­ýa­ry, sy­çan gar­py­zy ýa-da pe­pi­nos diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan «me­loth­ria scab­ra» hy­ýar­lar maş­ga­la­sy­nyň bir gör­nü­şi­dir. Bu mi­wä­niň ata Wa­ta­ny Mek­si­ka we Mer­ke­zi Ame­ri­ka ha­sap­lan­ýar. Bal­da­gy üzü­me meň­zeş bu mi­we to­hu­my ar­ka­ly kö­pel­ýär. «Mek­si­ka ki­çi gar­py­zy» ady bi­len ta­nal­ýan bu mi­wä­niň ulu­ly­gy üzüm ýa­ly bo­lup, ta­ga­my edil hy­ýa­ra meň­ze­ýär.
Köp we yzy­gi­der­li ha­syl ber­ýän bu ösüm­lik çalt ös­ýär. Bo­ýy 2,5-3 met­re ýet­ýän bu ösüm­lik 60-75 gü­nüň için­de ha­syl ber­ýär. Ame­ri­ka­da Mek­si­ka ki­çi gar­py­zy bir­ýyl­lyk ös­dü­ril­ýän bol­sa, kä­bir ýurt­da bu ösüm­lik köp ýyl­lap ös­ýär. Gu­rak ho­wa şert­le­ri­ne çy­dam­ly bo­lan bu ösüm­li­gi ada­ty eke­ran­çy­lyk şert­le­rin­de ös­dü­rip ýe­tiş­di­rip bol­ýar. Adam sag­ly­gy­ üçin peý­da­ly bo­lan süý­jüm­tik ta­gam­ly bu mi­we ter­li­gi­ne iýil­ýär. Şeý­le hem iş­däa­çar­lar taý­ýar­la­nyl­ýar.
Mek­si­ka ki­çi gar­py­zy­na meň­zeş ösüm­li­ge ýur­du­myz­da hem duş gel­mek bol­ýar. Oňa gö­ýül di­ýil­ýär. Ýi­ti ys­ly, bal­da­gy ti­ken­li bu ösüm­lik ýe­re ýa­zy­lyp ös­ýär. Gö­ýü­liň mi­we­si aw­gust we sent­ýabr aý­la­ryn­da ýe­tiş­ýär.