17-nji ap­rel­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň açy­lyş da­ba­ra­sy­na gat­naş­dy.

Uzyn­ly­gy 600 ki­lo­met­re deň bo­lan Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy­na 2019-njy ýy­lyň 24-nji ýan­wa­ryn­da ba­dal­ga be­ril­di. Onuň gur­lu­şy­gy Aş­ga­bat–Te­jen (203 ki­lo­metr), Te­jen–Ma­ry (109 ki­lo­metr), Ma­ry–Türk­me­na­bat (288 ki­lo­metr) ugur­la­ry bo­ýun­ça üç tap­gyr­da ama­la aşy­ryl­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň baş­lan­ýan ýe­ri­ne gel­di.
Şan­ly wa­ka my­na­sy­bet­li bu ýe­re Hö­kü­met ag­za­la­ry, Mej­li­siň, mi­nistr­lik­le­riň, pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­nyň, har­by we hu­kuk go­raý­jy eda­ra­la­ryň, da­şa­ry döw­let­le­riň, hal­ka­ra gu­ra­ma­la­ryň ýur­du­myz­da iş­le­ýän dip­lo­ma­tik we­kil­ha­na­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry, Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň hä­ki­mi, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň, jem­gy­ýet­çi­lik dü­züm­le­ri­niň we­kil­le­ri ýyg­nan­dy­lar. Da­ba­ra gat­naş­ýan myh­man­la­ryň ha­ta­ryn­da De­mir ýol­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy gu­ra­ma­sy­nyň ag­za döw­let­le­ri­niň de­mir ýol ulag­la­ry eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­nyň we jo­gap­kär we­kil­le­ri­niň mas­la­ha­ty­nyň XXXVIII mej­li­si­ne gat­na­şy­jy­lar, beý­le­ki hor­mat­ly myh­man­lar hem bar.
Hem­me­ler uly ru­hu­be­lent­lik we şat­lyk-şow­hun bi­len hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­zi mü­bä­rek­le­ýär­ler. Dö­re­di­ji­lik to­par­la­ry­nyň ýe­ri­ne ýe­tir­me­gin­de eziz Wa­ta­ny­my­zy, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän giň ge­rim­li öz­gert­me­le­ri wasp ed­ýän aý­dym-saz­ly çy­kyş ýaý­baň­lan­dy­ryl­ýar.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz çy­kyş et­di
Soň­ra döw­let Baş­tu­ta­ny­myz açy­lyş da­ba­ra­sy üçin ýö­ri­te gur­na­lan mej­lis­ler ja­ýy­na bar­dy we bu ýer­de çy­kyş et­di.
Şu gün biz Ga­raş­syz Wa­ta­ny­my­zyň dur­mu­şyn­da no­bat­da­ky mö­hüm wa­ka­la­ryň şa­ýa­dy bol­ýa­rys. Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň açy­lyş da­ba­ra­sy­na gat­naş­ýa­rys. Şeý­le hem şu gün Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň Ma­ry şä­he­rin­de Enä­niň we ça­ga­nyň sag­ly­gy­ny go­ra­ýyş mer­ke­zi, 2 gat­ly 59 sa­ny ýa­şa­ýyş ja­ýyn­dan yba­rat top­lum da­ba­ra­ly ýag­daý­da açy­lyp ulan­ma­ga ber­ler. We­la­ýa­tyň ila­ty­na ýo­ka­ry hil­li hyz­mat et­jek tä­ze, döw­re­bap ýo­lag­çy aw­to­bus­la­ry­nyň 200-e go­la­ýy hem sow­gat hök­mün­de gow­şu­ry­lar di­ýip, hormatly Prezidentimiz bel­le­di we da­ba­ra gat­na­şy­jy­la­ry bu şat­lyk­ly wa­ka­lar bi­len tüýs ýü­rek­den gut­la­dy.
Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz 2021-nji ýy­lyň 29-njy okt­ýab­ryn­da hor­mat­ly Ar­ka­da­gy­my­zyň gat­naş­ma­gyn­da Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Aş­ga­bat–Te­jen bö­le­gi­niň da­ba­ra­ly ýag­daý­da açy­lyp ulan­ma­ga ber­len­di­gi­ni, bu gün bol­sa aw­to­ba­nyň ikin­ji tap­gy­ry­nyň, ýag­ny Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň gur­lu­şy­gy­nyň do­ly ta­mam­la­nyp, ulan­ma­ga be­ril­ýän­di­gi­ni, tä­ze ýo­luň ug­run­da en­çe­me döw­re­bap des­ga­la­ryň bi­na edi­len­di­gi­ni, ýo­lag­çy­lar we sü­rü­ji­ler üçin äh­li amat­ly şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi­ni aýt­dy.
Gün­do­gar–Gün­ba­tar we De­mir­ga­zyk–Gü­nor­ta ugur­la­ry bo­ýun­ça ýur­du­my­zyň döw­re­bap ulag ge­çel­ge­le­ri­ni bir­leş­dir­mek mö­hüm we­zi­pe­le­riň bi­ri bo­lup dur­ýar. Bu we­zi­pä­ni üs­tün­lik­li ama­la aşyr­mak­da Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň äh­mi­ýe­ti hem örän ulu­dyr. Umu­my uzyn­ly­gy 600 ki­lo­met­re deň bo­lan bu aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň gu­rul­ma­gy ga­dy­my Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň gaý­ta­dan döw­re­bap gör­nüş­de di­kel­dil­ýän­di­gi­niň no­bat­da­ky gü­wä­si­dir di­ýip, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­myz nyg­ta­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bel­leý­şi ýa­ly, ýur­du­my­zyň Ahal we Ma­ry we­la­ýat­la­ry­nyň çä­gin­den ge­çip, paý­tag­ty­myz Aş­ga­ba­dy Le­bap we­la­ýa­ty bi­len bir­leş­dir­jek Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­ly uzak ara­ly­gy gys­ga wagt­da geç­mä­ge müm­kin­çi­lik be­rer. Ýo­lag­çy­la­ryň we ýük­le­riň bök­denç­siz gat­na­wy­ny üp­jün eder. Ýo­luň gur­lu­şy­gy­nyň do­ly ta­mam­lan­ma­gy ýur­du­my­zyň ulag ul­ga­my­nyň ge­çi­ri­ji­lik uky­by­ny, lo­gis­tik hyz­mat­la­ryň hi­li­ni ep-es­li ýo­kar­lan­dyr­ma­ga şert dö­re­der. Ýur­du­my­zyň ulag ul­ga­my­nyň döw­re­bap kä­mil­leş­di­ril­me­gi mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ös­me­gi­ne uly iter­gi be­rer.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz sö­zü­ni do­wam edip, ber­ka­rar döw­le­ti­miz­de yn­san sag­ly­gy­ny go­ra­ma­ga, ke­sel­le­riň öňü­ni al­ma­ga, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ni or­naş­dyr­ma­ga uly äh­mi­ýet be­ril­ýän­di­gi­ne ün­si çek­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz mil­li sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­na döw­rüň iň kä­mil luk­man­çy­lyk en­jam­la­ry­nyň hem-de öň­de­ba­ry­jy dün­ýä tej­ri­be­si­niň or­naş­dy­ryl­ýan­dy­gy­ny ka­na­gat­lan­ma bi­len bel­läp, şu gün Ma­ry şä­he­rin­de açy­lyp ulan­ma­ga be­ril­ýän Enä­niň we ça­ga­nyň sag­ly­gy­ny go­ra­ýyş mer­ke­zi­niň hem bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­le­riň aý­dyň be­ýa­ny­dy­gy­ny aýt­dy. Şeý­le-de, bu döw­re­bap sag­ly­gy go­ra­ýyş mer­ke­zin­de enä­niň we ça­ga­nyň sag­ly­gy­ny ber­kit­mek üçin äh­li müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­di­len­di­gi­ni bel­läp, ila­tyň sag­ly­gy­ny go­ra­mak­da esa­sy mer­kez­le­riň bi­ri­ne öw­rül­jek mer­ke­ziň uzak ýyl­la­ryň do­wa­myn­da hal­ky­my­za hyz­mat et­jek­di­gi­ne ynam bil­dir­di.
Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň bel­leý­şi ýa­ly, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ni go­wu­lan­dyr­mak ba­ra­da hem yzy­gi­der­li ala­da edil­ýär. Äh­li amat­lyk­la­ry bo­lan döw­re­bap ýa­şa­ýyş jaý­la­ry gur­lup ulan­ma­ga be­ril­ýär. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň Ma­ry şä­he­rin­de bi­na edi­len 2 gat­ly 59 sa­ny ýa­şa­ýyş ja­ýyn­dan yba­rat top­lum­da ýa­şa­mak üçin äh­li ze­rur şert­le­riň dö­re­di­len­di­gi­ne üns çe­kil­di. Ra­ýat­la­ry­my­zyň dur­muş şert­le­ri­ni, ýa­şa­ýyş jaý bi­len üp­jün­çi­li­gi­ni has-da go­wu­lan­dyr­mak ug­run­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler gel­jek­de hem do­wam et­di­ri­ler di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz nyg­ta­dy.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» ýy­ly­nyň ro­waç­lyk­la­ra bes­len­ýän gün­le­rin­de Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň, Ma­ry şä­he­rin­de Enä­niň we ça­ga­nyň sag­ly­gy­ny go­ra­ýyş mer­ke­zi­niň, tä­ze ýa­şa­ýyş jaý­lar top­lu­my­nyň açy­lyp ulan­ma­ga be­ril­me­gi, şeý­le hem Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň ila­ty­na döw­re­bap ýo­lag­çy aw­to­bus­la­ry­nyň sow­gat hök­mün­de gow­şu­ryl­ma­gy bi­len ýe­ne-de bir ge­zek tüýs ýü­rek­den gut­lap, hem­me­le­re berk jan sag­lyk, asu­da we bag­ty­ýar dur­muş, alyp bar­ýan iş­le­rin­de uly üs­tün­lik­le­ri ar­zuw et­di.

Hal­ka­ra gü­wä­na­ma­la­ry gow­şu­ryl­dy
Soň­ra bu ýer­de Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň 109 ki­lo­met­re uza­ýan Te­jen–Ma­ry bö­le­gi­niň gur­lu­şy­gy ha­kyn­da gi­ňiş­le­ýin gür­rüň ber­ýän wi­deo­film gör­ke­zil­di.
Da­ba­ra­da dü­züm­le­ýin ýol-ulag des­ga­la­ry­ny gü­wä­na­ma­laş­dyr­mak işi­ne ýö­ri­te­le­şen ab­raý­ly hal­ka­ra dü­züm­le­riň we­kil­le­ri­niň çy­kyş­la­ry diň­le­nil­di.
Ýa­po­ni­ýa­nyň «NEC Te­lecom­mu­nication Ltd.» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň An­ka­ra­da­ky (Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy) şa­ham­ça­sy­nyň baş di­rek­to­ry Jen­giz Ka­ra­ba­ly­k «Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­na in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň or­naş­dy­ry­lan­dy­gy üçin» at­ly hal­ka­ra gü­wä­na­ma­ny, Fran­si­ýa­nyň «Gre­nob­loi­se D’Electro­nique et D’Au­to­ma­tis­mes» (GEA) kom­pa­ni­ýa­sy­nyň di­rek­tor­lar ge­ňe­şi­niň baş­ly­gy Serž Alek­sis Zas­la­wog­lou «Ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­luň wi­deo­gö­zeg­çi­li­gi­niň hem-de tö­leg ul­gam­la­ry­nyň ýo­ka­ry stan­dart­la­ra la­ýyk gel­ýän­di­gi üçin» at­ly hal­ka­ra gü­wä­na­ma­ny, Awst­ri­ýa­nyň «VCE Vien­na Con­sul­ting En­gi­neers ZT GmbH» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň gü­wä­na­ma­laş­dyr­mak iş­le­ri bo­ýun­ça yna­ny­lan we­ki­li Ýa­di­gar Gül­te­kin «Ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­luň gur­lu­şyk iş­le­ri­niň Ýew­ro­pa­nyň teh­ni­ki tas­syk­la­ma bo­ýun­ça gol­lan­ma­la­ry­na we stan­dart­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi», «Ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­luň hil gö­zeg­çi­li­gi­niň ISO 9001 stan­dar­ty­na la­ýyk gel­ýän­di­gi» hem-de «Ýo­ka­ry tiz­lik­li ýo­luň RAA 2008, RAL 2012 ýol gur­lu­şy­gy­nyň usu­ly gol­lan­ma tas­la­ma­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi» ha­kyn­da hal­ka­ra gü­wä­na­ma­la­ry gow­şur­dy­lar.
Da­ba­ra­nyň res­mi bö­le­gi ta­mam­la­nan­dan soň­ra, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz mej­lis­ler ja­ýyn­dan çy­kyp, şan­ly wa­ka my­na­sy­bet­li, Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň ila­ty­na ýo­ka­ry hil­li hyz­mat et­jek tä­ze ýo­lag­çy aw­to­bus­la­ry­nyň açar­la­ry­ny da­ba­ra­ly ýag­daý­da gow­şur­dy.
We­la­ýa­tyň hä­ki­mi sow­gat ber­len tä­ze aw­tou­lag­lar üçin hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze se­bi­tiň ýa­şaý­jy­la­ry­nyň adyn­dan tüýs ýü­rek­den ho­şal­ly­gy­ny be­ýan edip, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­za berk jan sag­lyk, uzak ömür, il-ýurt bäh­bit­li äh­li baş­lan­gyç­la­ry­nyň üs­tün­lik­le­re bes­len­me­gi­ni ar­zuw et­di.
Soň­ra hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ýyg­na­nan­la­ryň şow­hun­ly el çar­pyş­ma­la­ry as­tyn­da da­ba­ra­ly ýag­daý­da toý ba­gy­ny kes­ýär. Şol pur­sat as­ma­na dür­li reňk­li şar­la­r uçu­ryl­ýar.

Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň giň­li­gi 34,5 metr
Ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň bu bö­le­gi­ni gur­mak we ýa­na­şyk ýer­le­ri­ni aba­dan­laş­dyr­mak iş­le­ri «Türk­men Aw­to­ban» ýa­pyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­niň bu­ýur­ma­sy esa­syn­da «Al­tyn ne­sil» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti ta­ra­pyn­dan ama­la aşy­ryl­dy. Aş­ga­bat–Türk­me­na­bat ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň Te­jen–Ma­ry bö­le­gi al­ty sa­ny he­re­ket zo­la­gyn­dan yba­rat­dyr. Onuň ýer dü­şe­gi­niň giň­li­gi 34,5 metr, ýol he­re­ket bö­le­gi­niň giň­li­gi her ta­rap­da 11,25 metr, her he­re­ket zo­la­gy­nyň giň­li­gi bol­sa 3,75 metr­dir. Mu­nuň özi teh­ni­ki gör­ke­zi­ji­ler ba­bat­da dün­ýä­de şeý­le des­ga­la­ra bil­di­ril­ýän ta­lap­la­ra la­ýyk gel­ýär. Her ugur­da he­re­ket zo­la­gy­na adat­dan da­şa­ry ýag­daý­lar üçin zo­lak, suw­ly ga­naw, haý­wan­la­ryň we adam­la­ryň he­re­ket zo­la­gy­na çyk­ma­gy­nyň öňü­ni al­mak üçin ni­ýet­le­nen me­tal ger­mew­ler sep­leş­ýär. Tä­ze aw­to­ba­nyň ýol ör­tü­gi bi­rin­ji de­re­je­li döw­re­bap se­riş­de­ler­den – ýo­ka­ry hil­li as­falt-be­ton­dan, sin­te­tik ör­tük­den, geo­gö­ze­nek­ler­den, tor­lar­dan we aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň ne­ti­je­li gat­la­ry­nyň mä­käm­li­gi­ni art­dyr­ýan beý­le­ki se­riş­de­ler­den yba­rat bo­lup, olar ýol ör­tü­gi­niň, köp gat­ly ýer dü­şe­gi­niň gö­te­ri­ji­lik uky­by­ny art­dyr­mak üçin ula­nyl­ýar.