BMG-niň BAŞ ASSAMBLEÝASYNYŇ 79-njy SESSIÝASYNA

30 ýyl­dan gow­rak wagt bä­ri Türk­me­nis­tan Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň do­ly hu­kuk­ly we iş­jeň ag­za­sy hök­mün­de onuň Ter­tip­na­ma­sy­nyň ýö­rel­ge­le­ri­niň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne mö­hüm go­şant goş­ma­gy­ny do­wam et­di­rip gel­ýär. Pa­ra­hat­çy­lyk­ly ýa­şa­ma­gyň, öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň, deň­hu­kuk­ly dia­lo­gyň äh­mi­ýe­ti­ni öňe sür­ýän Türk­me­nis­tan hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de he­mi­şe ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gyň ta­rap­da­ry bo­lup çy­kyş ed­ýär. 2025-nji ýyl­da Bi­ta­rap­ly­gyň 30 ýyl­ly­gy­ny da­ba­ra­ly bel­le­mä­ge, şeý­le hem BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň gel­jek ýy­ly «Hal­ka­ra pa­ra­hat­çy­lyk we yna­nyş­mak ýy­ly» di­ýip yg­lan et­mek ha­kyn­da Ka­rar­na­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mä­ge taý­ýar­lyk gö­rüp, Türk­me­nis­tan hyz­mat­daş­lar bi­len iş­jeň gat­na­şyk­la­ry­ny do­wam et­di­rer. Döw­le­tiň anyk ädim­le­ri BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 79-njy ses­si­ýa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň köp­çü­li­ge ýe­tir­jek ile­ri tut­ýan ga­ra­ýyş­la­ryn­da-da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da Türk­me­nis­tan Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 79-njy ses­si­ýa­sy­na iş­jeň taý­ýar­lyk gör­ýär. Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­nyň 17-si­ni res­mi taý­dan ka­bul eden we ola­ry dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şiň mil­li me­ýil­na­ma­la­ry­na, stra­te­gi­ýa­la­ry­na uý­gun­laş­dy­ran ýurt hök­mün­de Türk­me­nis­tan jem­gy­ýet­çi­lik dur­mu­şy­nyň äh­li mö­hüm ugur­la­ryn­da köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de güýç­len­dir­mä­ge ça­gyr­ýar.
Mä­lim bol­şy ýa­ly, şu ýy­lyň iýun aýyn­da ýur­du­myz öň­de bol­jak 79-njy ses­si­ýa­nyň wi­se-baş­lyk­ly­gy­na saý­la­nyl­dy. Şun­da Türk­me­nis­tan bi­ta­rap­lyk, go­şu­lyş­maz­lyk, öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň ýö­rel­ge­le­ri­ne eýer­me­gi­ni do­wam et­di­rer. Se­bit de­re­je­sin­de pa­ra­hat­çy­ly­gy, yna­nyş­ma­gy ber­kit­mek, hu­su­san-da, ony BMG-niň Mer­ke­zi Azi­ýa üçin öňü­ni alyş dip­lo­ma­ti­ýa­sy bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­niň çäk­le­rin­dä­ki hyz­mat­daş­lyk ar­ka­ly pug­ta­lan­dyr­mak ýa­kyn gel­jek üçin bel­le­ni­len ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­ler­dir.
Türk­me­nis­tan Äh­lu­mu­my howp­suz­lyk stra­te­gi­ýa­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça gu­ra­ma­çy­lyk iş­le­ri­ni do­wam et­di­rer. Bu ugur­da ýur­du­myz äh­li gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän döw­let­le­ri, hal­ka­ra dü­züm­le­ri, ins­ti­tut­la­ry we BMG-niň eda­ra­la­ry­ny hyz­mat­daş­ly­ga ça­gyr­ýar. Şun­da Bi­ta­rap­ly­gyň dost­la­ry to­pa­ry­nyň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň pa­ra­hat­çy­ly­gyň, howp­suz­ly­gyň, dur­nuk­ly ösü­şiň ha­ty­ra­sy­na mun­dan beý­läk-de ula­nyl­jak­dy­gy­ny bel­le­mek wa­jyp­dyr.

Hal­ka­ra res­mi­na­ma­la­ryň, şol san­da Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk de­re­je­si­ne eýe bol­ma­gy­nyň 30 ýyl­ly­gy­na, Mer­ke­zi Azi­ýa­da ýad­ro ýa­ra­gyn­dan azat zo­la­gy dö­ret­mek ba­ra­da­ky Şert­na­ma­nyň 15 ýyl­ly­gy­na ba­gyş­la­nan res­mi­na­ma­la­ryň iş­le­nip dü­zül­me­gi do­wam et­di­ri­ler. Mun­dan baş­ga-da, Türk­me­nis­tan Go­şu­lyş­maz­lyk He­re­ke­ti­niň hal­ka­ra gi­ňiş­lik­dä­ki äh­mi­ýe­ti­niň güýç­len­di­ril­me­gi­niň ta­rap­da­ry bo­lup çy­kyş ed­ýär. Türk­men ta­ra­py­nyň pi­ki­ri­çe, Go­şu­lyş­maz­lyk He­re­ke­ti­niň işi­ni güýç­len­dir­mek ug­run­da­ky ýö­rel­ge­le­riň bi­ri bi­ta­rap­lyk bol­ma­ly­dyr. Ýur­du­myz bu gu­ra­ma ag­za ýurt­la­ry Türk­me­nis­ta­nyň Äh­lu­mu­my howp­suz­lyk stra­te­gi­ýa­sy ba­ra­da­ky baş­lan­gy­jy­na äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gy we dur­nuk­ly­ly­gy üp­jün et­me­giň, gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry öňün­den duý­dur­ma­gyň we bi­ta­rap­laş­dyr­ma­gyň şert­le­ri­niň bi­ri hök­mün­de bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­si­ni gol­da­mak ba­ra­da­ky düz­gü­ni goş­mak bo­ýun­ça ut­gaş­dy­ry­lan çe­me­leş­me­le­ri iş­läp taý­ýar­la­ma­ga gi­riş­mä­ge ça­gyr­ýar.
Bi­ta­rap­ly­gy we pa­ra­hat­çy­lyk baş­lan­gyç­la­ry­ny üp­jün et­mek­de baý tej­ri­bä eýe bo­lan Türk­me­nis­tan BMG-niň äh­lu­mu­my ara­çy­la­ry­nyň ýö­ri­te­leş­di­ri­len taý­ýar­lyk we iş mak­sat­na­ma­sy­ny dö­ret­me­gi tek­lip ed­ýär. Bu hä­zir­ki döw­rüň hal­ka­ra ýag­daý­la­ryn­da hü­när taý­ýar­lyk­ly ara­çy­la­ryň iş­le­ri­ne ýü­ze çyk­ýan ze­rur­lyk bi­len şert­len­di­ri­len­dir.
Ter­ror­çy­ly­ga gar­şy gö­reş hem ile­ri tu­tul­ýan ugur bol­ma­gyn­da gal­ýar. Ýur­du­myz bu ugur­da BMG-niň ýö­ri­te­leş­di­ri­len dü­züm­le­ri bi­len ýa­kyn hyz­mat­daş­ly­gy do­wam et­di­rer.
Türk­me­nis­tan dur­muş-yk­dy­sa­dy ugur­da hyz­mat­daş­ly­gy mun­dan beý­läk-de ös­dür­me­gi mak­sat edin­ýär. 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin dur­nuk­ly ösüş ul­ga­myn­da Gün ter­ti­bi­niň üs­tün­de iş­le­me­gi do­wam et­dir­ýän Türk­me­nis­tan ga­ryp­ly­gy ýok et­me­gi, ösüp bar­ýan ýurt­la­ry gol­da­mak üçin hal­ka­ra ma­li­ýe ar­hi­tek­tu­ra­sy­ny kä­mil­leş­dir­me­gi, äh­lu­mu­my ener­gi­ýa, ulag bag­la­ny­şy­gy­ny ber­kit­me­gi, bü­tin­dün­ýä ara­gat­na­şyk-teh­ni­ki se­riş­de­le­ri­niň, eme­li aň ul­gam­la­ry­nyň de­ňag­ram­ly ösü­şi­ne gö­nük­di­ri­len anyk ädim­le­ri amal et­me­gi mak­sat edin­ýär. Bu ugur­da Türk­me­nis­tan Ýa­pyk aý­la­ny­şyk­ly yk­dy­sa­dy­ýe­te geç­mek bo­ýun­ça äh­lu­mu­my Çar­çu­wa­ly mak­sat­na­ma­ny iş­läp düz­mä­ge, şeý­le hem BMG-niň Yk­dy­sa­dy we dur­muş me­se­le­le­ri bo­ýun­ça de­par­ta­men­ti­niň, se­bit­le­ýin yk­dy­sa­dy ko­mis­si­ýa­la­ry­nyň bä­şi­si bi­len hyz­mat­daş­lyk­da BMG-niň 2026–2035-nji ýyl­lar döw­rün­de «Dur­nuk­ly ula­gyň on­ýyl­ly­gy­ny» dur­mu­şa ge­çir­mek üçin He­re­ket­le­riň me­ýil­na­ma­sy­nyň tas­la­ma­sy­nyň iş­le­nip dü­zül­me­gi­ni hö­dür­le­mä­ge taý­ýar­lyk gör­ýär. Mun­dan baş­ga-da, ýur­du­myz Bü­tin­dün­ýä dur­nuk­ly ulag gü­nü­ne ba­gyş­la­nan hal­ka­ra çä­rä­ni we BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň «Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek üçin ula­gyň äh­li gör­nüş­le­ri­niň ara­bag­la­ny­şy­gy­ny ber­kit­mek» at­ly Ka­rar­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, Dur­nuk­ly ula­gyň dost­la­ry to­pa­ry­nyň mi­nistr­ler de­re­je­sin­dä­ki no­bat­da­ky du­şu­şy­gy­ny ge­çir­me­gi tek­lip ed­ýär. Ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da Dur­nuk­ly ulag ara­bag­la­ny­şy­gy­nyň äh­lu­mu­my at­la­sy­ny hem-de Äh­lu­mu­my ener­ge­ti­ka howp­suz­ly­gy we dur­nuk­ly ösüş bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gyň bi­le­le­şi­gi­ni dö­ret­mek baş­lan­gyç­la­ry hem bar.
Ho­wa me­se­le­si hem Türk­me­nis­tan üçin üns mer­ke­zin­de bol­ma­gyn­da gal­ýar. Mer­ke­zi Azi­ýa­da daş­ky gur­şaw me­se­le­le­ri­ne stra­te­gik taý­dan çe­me­leş­mek­de mö­hüm ädim hök­mün­de ýur­du­myz ýö­ri­te­leş­di­ri­len dü­zü­mi – BMG-niň Mer­ke­zi Azi­ýa­da ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi bi­len bag­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar bo­ýun­ça se­bit mer­ke­zi­ni dö­ret­mek ba­bat­da­ky işi­ni do­wam et­di­rer. Mer­ke­ziň işi ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi­ne uý­gun­laş­ma­ga, gow­şak ekoul­gam­la­ry di­kelt­mä­ge, par­nik gaz­la­ry­nyň zy­ňyn­dy­la­ry­ny azalt­ma­ga we beý­le­ki­le­re gö­nük­di­ri­ler.
BMG-niň Azi­ýa–Ýu­waş um­man se­bi­ti üçin Yk­dy­sa­dy we Dur­muş ko­mi­te­ti­niň 2023-nji ýy­lyň 19-njy ma­ýyn­da­ky «Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Aral deň­zi­niň se­bi­ti üçin Ýö­ri­te mak­sat­na­ma­sy­nyň dö­re­dil­me­gi­niň şert­le­ri­ne ga­ra­mak» at­ly Ka­rar­na­ma­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mek mak­sa­dy bi­len, Türk­me­nis­tan BMG-niň Aral deň­zi­niň se­bi­ti üçin Ýö­ri­te mak­sat­na­ma­sy­ny (UNS­PAS) dö­ret­mek ug­run­da tas­la­ma res­mi­na­ma­la­ry­ny taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça gu­ra­ma­nyň de­giş­li eda­ra­la­ry bi­len ge­ňeş­me­le­ri do­wam et­di­rer. Ha­zar deň­zi­niň gaý­ta­lan­ma­jak te­bi­gy baý­lyk­la­ry­ny go­rap sak­la­mak hem ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, bu me­se­le­de hal­ka­ra ta­gal­la­la­ra anyk maz­mun ber­mek üçin Türk­me­nis­tan 2025-nji ýyl­da ikin­ji Ha­zar daş­ky gur­şaw fo­ru­my­ny gu­ra­ma­gy tek­lip ed­ýär.
Baş As­samb­le­ýa­nyň öň­de bol­jak ses­si­ýa­syn­da ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da yn­san­per­wer ul­gam hem bar. Türk­me­nis­tan BMG-niň eda­ra­la­ry bo­lan BMG-niň Pa­ra­hat­çy­ly­gy gur­mak bo­ýun­ça ko­mis­si­ýa­sy­nyň, «BMG – Ze­nan­lar» dü­zü­mi­niň we beý­le­ki hal­ka­ra, se­bit gu­ra­ma­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da «Ze­nan­lar, pa­ra­hat­çy­lyk we howp­suz­lyk» at­ly äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­ni dur­mu­şa ge­çir­mek bo­ýun­ça ze­nan­lar dia­lo­gy­nyň yzy­gi­der­li esas­da­ky ge­ňeş­me­le­ri­niň me­ha­niz­mi­ni dö­ret­mek me­se­le­si­ne se­ret­me­gi mö­hüm ha­sap­la­ýar. Şeý­le me­ha­niz­miň işi Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da dö­re­di­len Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň ze­nan­la­ry­nyň dia­lo­gy­nyň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýär. Şeý­le-de, ýur­du­myz BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 79-njy ses­si­ýa­syn­da «Ýaş­lar, pa­ra­hat­çy­lyk we howp­suz­lyk» hal­ka­ra gün ter­ti­bi­ni dur­mu­şa ge­çir­mek mak­sa­dy bi­len, Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bo­ýun­ça dö­re­di­len Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň ýaş­lar dia­lo­gy­nyň işi­ni gol­da­ma­gy do­wam et­dir­me­gi mak­sat edin­ýär.
Türk­me­nis­tan ra­ýat­syz­ly­gy azalt­mak we onuň öňü­ni al­mak bo­ýun­ça hal­ka­ra ta­gal­la­la­ryň bir­leş­di­ril­me­gi­ni gol­dap, bu me­se­le bo­ýun­ça se­bit mas­la­ha­ty­ny ge­çir­me­gi göz öňün­de tut­ýar.
«Sport pa­ra­hat­çy­ly­gyň we ösü­şiň ha­ty­ra­sy­na» at­ly äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­ni öňe sür­mek­de esa­sy gat­na­şy­jy­la­ryň bi­ri hök­mün­de ýur­du­myz sport dip­lo­ma­ti­ýa­sy­na aý­ra­tyn äh­mi­ýet ber­ýär. Şun­da 2024-nji ýy­lyň ap­re­lin­de Nýu-Ýork şä­he­rin­de BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň Dur­nuk­ly ösüş hep­de­li­gi­niň çä­gin­de ge­çi­ri­len BMG-niň il­kin­ji Dip­lo­ma­tik dost­luk oýun­la­ry­nyň tej­ri­be­si­ne esas­la­nyp, Türk­me­nis­tan BMG-niň ho­wan­dar­ly­gyn­da şeý­le oýun­la­ry her ýyl­da ge­çir­me­giň tej­ri­be­si­ni ber­kit­mä­ge gö­nük­di­ri­len Ka­rar­na­ma­nyň tas­la­ma­sy­ny Baş As­samb­le­ýa­nyň ga­ra­ma­gy­na hö­dür­le­mä­ge taý­ýar­lyk gör­ýär. Res­mi­na­ma­nyň esa­sy mak­sa­dy hal­ka­ra yn­san­per­wer hyz­mat­daş­ly­gy, döw­le­ta­ra dia­lo­gy we yna­nyş­ma­gy pug­ta­lan­dyr­mak üçin gu­ral hök­mün­de spor­tuň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ama­la aşyr­mak­dan yba­rat­dyr.
Me­de­ni­ýe­ta­ra dia­lo­gy güýç­len­dir­mek, BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň hal­ka­ra gat­na­şyk­lar­da köp­dil­li­li­gi gol­da­mak ha­kyn­da Ka­rar­na­ma­la­ry­ny dur­mu­şa ge­çir­mek mak­sa­dy bi­len, Türk­me­nis­tan BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň «Bü­tin­dün­ýä tür­ki dil­le­riň gü­ni» at­ly Ka­rar­na­ma­sy­nyň tas­la­ma­sy­ny iler­let­me­gi do­wam et­dir­me­gi tek­lip ed­ýär.
Hem­me­ta­rap­la­ýyn ka­nu­ny­ly­ga we yg­ty­ýar­ly­ga eýe bo­lan ýe­ke-täk hal­ka­ra gu­ra­ma hök­mün­de Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň or­nu­ny tu­tup bol­ma­jak dü­züm­di­gi­ne berk yg­rar­ly­dy­gy­ny tas­syk­la­mak bi­len, Türk­me­nis­tan äh­lu­mu­my pa­ra­hat­çy­ly­gy, dur­nuk­ly­ly­gy, howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek we ber­kit­mek, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek üçin, mil­li de­re­je­de, şeý­le-de hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ma­gy mak­sat edin­ýär.

Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА