Ýa­kyn­da türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri, Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow tä­ze­çil teh­no­lo­gi­ýa esa­syn­da bi­na edi­len Ar­ka­dag şä­he­ri­ne iş sa­pa­ry­ny ama­la aşyr­dy. Gahryman Arkadagymyzyň bu ge­zek­ki sa­pa­ry mö­hüm wa­ka­la­ra bes­len­di. Mil­li Li­de­ri­miz bu ýer­de Azi­ýanyň ösüş ban­ky­nyň (AÖB) Türk­me­nis­tan­da­ky he­mi­şe­lik we­kil­ha­na­sy­nyň di­rek­to­ry Ar­tur And­ris­iak bi­len du­şuş­dy. Bu du­şu­şyk­da Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýa­nyn­da­ky Ar­ka­dag şä­he­ri­niň gur­lu­şy­gy bo­ýun­ça döw­let ko­mi­te­ti bi­len Azi­ýa­nyň ösüş ban­ky­nyň ara­syn­da Öza­ra dü­şü­niş­mek ha­kyn­da Äht­na­ma gol çe­kil­di. Gol çe­ki­len res­mi­na­ma la­ýyk­lyk­da, ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy «akyl­ly» teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak üçin gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri ul­ga­myn­da ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy ýo­la goý­ma­ga giň müm­kin­çi­lik­ler açyl­ýar. Şeý­le hem bu res­mi­na­ma hä­zir­ki za­man öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň we san­ly çöz­güt­le­riň or­naş­dy­ry­lan «akyl­ly» we «ýa­şyl» şä­her kon­sep­si­ýa­sy­na la­ýyk de­re­je­de bi­na edi­len Ar­ka­dag şä­he­rin­de ener­ge­ti­ka, suw üp­jün­çi­li­gi we şä­her gur­lu­şy­gy pu­dak­la­ry­ny ös­dür­mä­ge, bu ba­bat­da ze­rur bo­lan teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­ma­ga, su­wy we ener­gi­ýa­ny tyg­şyt­la­ma­ga, di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa çeş­me­le­ri­ni ös­dür­mä­ge we su­wy gaý­ta­dan ulan­ma­ga, ag­za­lan ugur­lar­da tä­ze tas­la­ma­la­ry iş­läp düz­mek­de we dur­mu­şa ge­çir­mek­de öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be alyş­mak ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir.
Türk­me­nis­tan bi­len Azi­ýa­nyň ösüş ban­ky­nyň ara­syn­da­ky hyz­mat­daş­lyk 25 ýyl­lyk baý tej­ri­be­si­ne eýe­dir. Hä­zir­ki wagt­da Azi­ýa­nyň ösüş ban­ky­nyň Do­lan­dy­ry­jy­lar ge­ňe­şi ta­ra­pyn­dan ka­bul edi­len hem-de Türk­me­nis­ta­nyň Hö­kü­me­ti­niň ma­kul­lan 2024-2028-nji ýyl­lar­da Türk­me­nis­tan üçin ýurt boýunça hyz­mat­daş­lyk Stra­te­gi­ýa­sy­ny dur­mu­şa ge­çir­mek göz öňün­de tu­tul­ýar. Bu stra­te­gi­ýa üç ugurda hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­me­gi öz içi­ne al­ýar. Olar ho­wa şert­le­ri­ne dur­nuk­ly «ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýe­te geç­mä­ge ýar­dam ber­mek­den; di­wer­si­fi­ka­si­ýa ar­ka­ly bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy güýç­len­dir­mek­den, hu­su­sy te­le­ke­çi­li­gi we adam ma­ýa­sy­ny ös­dür­mek­den; şeý­le hem dü­züm­le­ýin öz­ge­riş­le­re we ins­ti­tu­sio­nal ösüş­le­re ýar­dam ber­mek­den yba­rat­dyr. Mun­dan baş­ga-da, Azi­ýanyň ösüş ban­ky Türk­me­nis­ta­nyň dür­li pu­dak­la­ry­na umu­my möç­be­ri 12 mil­li­on ame­ri­kan dol­la­ry­na ba­ra­bar teh­ni­ki kö­mek ber­ýär.
AÖB 1966-njy ýyl­da Azi­ýa–Ýu­waş um­man se­bi­ti ýurt­la­ry­nyň so­si­al-yk­dy­sa­dy ýag­da­ýy­ny ös­dür­mä­ge kö­mek ber­mek mak­sa­dy bi­len dö­re­dil­ýär. Ban­kyň paý­dar­la­ry­nyň 48-si se­bit­le­ýin paý­dar­lar, 19-sy se­bit­le­ýin däl paý­dar­lar­dyr (ösen döw­let­ler). Ýer­leş­ýän ýe­ri Fi­lip­pin­ler döw­le­ti­niň Ma­ni­la şä­he­ri­dir. AÖB-niň işi­niň esa­sy ug­ry Azi­ýa–Ýu­waş um­man se­bi­ti ýurt­la­ry­na teh­ni­ki kö­mek­le­ri ber­mek­den, so­si­al-yk­dy­sa­dy äh­mi­ýet­li tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mä­ge he­ma­ýat et­mek­den yba­rat­dyr.
Ban­kyň tas­la­ma­la­ry ýe­di me­se­lä­ni çöz­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Ola­ra yk­dy­sa­dy ösü­şi üp­jün et­mek, adam re­surs­la­ry­ny ös­dür­mek, do­lan­dy­ry­şyň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak, ze­nan­la­ryň yk­dy­sa­dy ösü­şe gat­na­şy­şy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak, hu­su­sy sek­to­ry we se­bit­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek de­giş­li­dir. Bu ban­kyň ma­li­ýe se­riş­de­le­ri­niň çeş­me­le­ri­ne Azi­ýa ösüş fon­dy, teh­ni­ki kö­mek bo­ýun­ça ýö­ri­te­leş­di­ri­len fond, Ýa­pon ösüş fon­dy de­giş­li­dir.
Azi­ýanyň ösüş ban­ky Türk­me­nis­tan­da ma­ýa go­ýum mak­sat­na­ma­la­ry­nyň we tas­la­ma­la­ry­nyň ma­li­ýe­leş­di­ril­me­gi­ne iş­jeň gat­naş­ýar. Ýur­du­myz 2000-nji ýyl­da bu ab­raý­ly hal­ka­ra ma­li­ýe gu­ra­ma­sy­nyň ag­za­sy bol­dy. Şon­dan bä­ri bank bi­len ne­ti­je­li hyz­mat­daş­lyk ýo­la go­ýul­dy. Azi­ýa­da yk­dy­sa­dy ösü­şi hö­wes­len­dir­mek bu ban­kyň baş we­zi­pe­si bo­lup dur­ýar. Şon­dan bä­ri bu ma­li­ýe eda­ra­sy ýur­du­my­zyň, esa­san hem, ulag pu­da­gy­na hem-de hu­su­sy pu­da­gy­na dür­li de­re­je­de ma­li­ýe kö­mek­le­ri ma­li­ýe se­riş­de­le­ri­ni gö­nük­dir­di.
Türk­me­nis­tan bi­len Azi­ýanyň ösüş ban­ky­nyň ara­syn­da­ky ma­ýa go­ýum hyz­mat­daş­ly­gy­nyň ne­ti­je­le­ri ony ös­dür­mek bo­ýun­ça tä­ze baş­lan­gyç­lar we tek­lip­ler hal­ka­ra işe­wür­lik hyz­mat­daş­ly­gy­nyň gi­ňel­dil­me­gi­ne, gel­je­gi uly ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly tas­la­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­mek üçin iri möç­ber­li ma­ýa go­ýum­la­ry­ny çek­mä­ge, tu­tuş Azi­ýa­nyň ok­gun­ly in­no­wa­si­ýa ösü­şi­ne çyk­ma­gy üçin se­bi­ta­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň meý­dan­ça­sy­ny döw­re­bap­laş­dyr­ma­ga ýar­dam be­rer.

Aý­na­bat IŞAN­GU­LY­ÝE­WA,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА