Guş­lar gör­nüş­le­ri­ne, fi­zi­ki hä­si­ýet­le­ri­ne, nä­me se­bäp­den uç­ýan­dy­gy­na we ho­wa şert­le­ri­ne bag­ly­lyk­da dür­li tiz­lik­de uç­ýar­lar. Bu jan­dar­la­ryň fi­zi­ki gur­lu­şy ae­ro­di­na­mik ba­bat­da örän ösen ha­sap­lan­ýar. Guş­la­ryň uç­ýan tiz­li­gi, köp­lenç, be­de­ni­niň ag­ra­my­nyň ga­nat­la­ry­nyň ýü­zü­niň meý­da­ny bi­len pro­po­ri­sio­nal gat­na­şy­gy­na bag­ly bol­ýar. Uç­ýan guş­la­ryň ga­na­ty­na bel­li bir de­re­je­de ag­ram düş­ýär. Bu ag­ram 1-20 kg/m2 ara­ly­gyn­da üýt­ge­ýär. Ga­na­ty­na köp ag­ram düş­ýän guş­lar ýo­ka­ry tiz­lik bi­len uç­ma­ly bol­ýar­lar. Giň ga­nat­ly, em­ma ki­çi we ýe­ňil guş­lar pes tiz­lik­de hem uçup bil­ýär­ler. Kä­ha­lat­da şol bir guş dür­li tiz­lik­de hem uçup bil­ýär. Ýy­ly ýurt­la­ra göç­ýän guş­lar uzak ara­ly­ga uçan­la­ryn­da adat­da­ky­syn­dan pes tiz­lik bi­len he­re­ket ed­ýär­ler. Iý­mit göz­le­ýän, aw aw­la­ýan ýa-da haý­sy­dyr bir howp­dan gaç­ýan guş has çalt uç­ýar. My­sal üçin, adat­ça, sa­gat­da 76 ki­lo­metr tiz­lik bi­len uç­ýan pol­ýar de­ňiz ör­de­gi­niň tiz­li­gi awu­ny ko­wa­la­ýan wag­ty sa­gat­da 97 ki­lo­met­re ýet­ýär. Guş­la­ryň tiz­li­gi ýe­liň gar­şysyna ýa-da sü­ri bo­lup uçan­la­ryn­da hem üýt­ge­ýär. Ge­çi­ri­len bar­lag­la­ryň ne­ti­je­sin­de guş­laryň ýe­liň gar­şy­sy­na has tiz, ýe­liň aky­my­nyň ug­ru­na uçan­la­ryn­da pes tiz­lik­de uç­ýan­dyk­la­ry ýü­ze çy­ka­ryl­dy. Guş­lar sü­ri bo­lup uçan­la­ryn­da hem adat­da­ky­syn­dan has ha­ýal uç­ýar­lar. Şeý­le-de bol­sa guş­la­ryň tiz­li­gi, köp­lenç, sa­gat­da 16-64 ki­lo­metr ara­ly­gyn­da bol­ýar.

Dün­ýä­niň
iň çalt uç­ýan guş­la­ry
Iň ýyn­dam guş­la­ryň bi­ri ha­sap­lan­ýan gök al­gyr­lar aw­la­ry­ny tut­mak üçin di­ka­şak gaý­dan­la­ryn­da ga­nat­la­ry­ny jebis ýygnap, guý­ruk­la­ry­ny aýak­la­ry­nyň ara­sy­na çekýär. Şol pur­sat­da ýaý­dan çy­kan ok ýa­ly uç­ýan al­gyr­la­ryň tiz­li­gi sa­gat­da 322 ki­lo­met­re ýet­ýär. Adat­ça, al­gyr­lar sa­gat­da 64-96 ki­lo­metr ara­ly­gyn­da­ky tiz­lik bi­len he­re­ket ed­ýär.
Ada­ty uçuş tiz­li­gi iň ýo­ka­ry bo­lan guş iň­ňe­guý­ruk­ly uzyn­ga­nat ha­sap­lan­ýar. Bu guş­lar, adat­ça, sa­gat­da 105 ki­lo­metr tiz­lik bi­len uç­ýar­lar. Or­ta­ça, ak leg­le­giň sa­gat­da 41 km, çal dur­na­nyň 50 km, köl çar­la­gy­nyň 50 km, ýa­ba­ny ör­de­giň 50 km, kep­de­ri­niň 73 km tiz­lik bi­len uç­ýan­dy­gy anyk­lan­dy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА