Dün­ýä­niň dür­li ýer­le­rin­de tyl­la güm­mez­li, ta­ry­hy ýa­dy­gär­lik­ler­dir öz­bo­luş­ly yşyk­lar bi­len be­ze­len bi­ri-bi­rin­den tä­sin des­ga­lar bar. Uly ýol­la­ryň çat­ry­gyn­da, se­ýil­gäh­ler­de, de­ňiz ke­na­ryn­da ýer­leş­ýän suw çüw­dü­rim­le­ri hem şä­her­le­re aý­ra­tyn be­zeg ber­ýär. Bu ma­ka­la­myz­da aja­ýyp­ly­gy, özü­ne­çe­ki­ji­li­gi bi­len haý­ran gal­dyr­ýan çüw­dü­rim­ler ba­ra­da­ky bir­nä­çe mag­lu­ma­ty dyk­ga­ty­ňy­za ýe­tir­ýä­ris.
«Oguz­han» suw çüw­dü­rim­ler top­lu­my: hal­ky­my­zyň gu­ran be­ýik-be­ýik, de­pe­si gö­ge ýet­ýän bi­na­la­ry pe­der­le­ri­mi­ziň bi­na­gär­lik se­ne­di­niň kö­kü­ni ga­ty alys­lar­dan alyp gaýd­ýan­dy­gyn­dan ha­bar ber­ýär. 2008-nji ýy­lyň 29-njy iýu­nyn­da Aş­ga­ba­dyň Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li­ne bar­ýan şa­ýo­luň çat­ry­gyn­da ne­sil­ba­şy­myz Oguz han we onuň ogul­la­ry­nyň bü­rünç heý­kel­le­ri otur­dy­lan suw çüw­dü­rim­ler top­lu­my açyl­dy. Ho­wa ýo­ly ar­ka­ly ýur­du­my­za gel­ýän da­şa­ry ýurt­ly myh­man­la­ryň ün­sü­ni ba­da-bat özü­ne çek­ýän bu tä­sin top­lum 2010-njy ýyl­da Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zil­di. Top­lum 27 sa­ny ki­çi çüw­dü­rim­den yba­rat bo­lup, ol şan­ly Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň ga­za­ny­lan se­ne­si­ni aň­lad­ýar. Gu­şu­çar be­lent­lik­den se­re­de­niň­de, top­lu­myň ýap­rak­la­ry 12 ta­ra­pa ýaý­ra­ýan gü­le meň­zäp, ol he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy­my­zyň se­ne­si­ni ala­mat­lan­dyr­ýar. Bi­na­gär­lik-heý­kel­ta­raş­lyk top­lu­my­nyň yşyk­lan­dy­ryş ul­ga­my Gün ener­gi­ýa­sy bi­len iş­le­ýär.

«Je Do» suw çüw­dü­ri­mi: bu suw çüw­dü­ri­mi 1886-njy ýyl­da Şweý­sa­ri­ýa Kon­fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň 600 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li gu­rul­ýar. Ýur­duň Že­ne­wa­ şä­he­rin­de 1891-nji ýyl­da köp­çü­li­giň gör­me­gi üçin suw çüw­dü­ri­min­de gaý­ta­dan abat­la­ýyş iş­le­ri ge­çi­ril­di. Il­ki­baş­da bu suw çüw­dü­ri­mi 90 met­re çen­li ýo­ka­ry pür­kül­ýän eken. 2003-nji ýyl­dan bä­ri suw çüw­dü­ri­mi, güýç­li ýel we so­wuk bol­ma­dyk gün­ler­de her gün iş­le­dil­ýär. Že­ne­wa kö­lün­dä­ki çüw­dü­rim, şä­he­riň mö­hüm ýa­dy­gär­li­gi we dün­ýä­niň iň uly çüw­dü­rim­le­ri­niň bi­ri bo­lup, hä­zir­ki wagt­da onuň su­wy 147 met­re çen­li ýo­ka­ry pür­kül­ýär. Bu ýer­de se­kunt­da 500 litr suw ak­dy­ryl­ýar. Mil­li­on­lar­ça ho­wa kö­pür­jik­le­ri as­man­da älem­go­şa­ry eme­le ge­ti­rip, ge­ze­len­je ge­len adam­la­ry özü­ne ma­ýyl ed­ýär.


«Baý­lyk» suw çüw­dü­ri­mi: tä­sin bi­na­gär­lik eser­le­ri bi­len ta­pa­wut­lan­ýan Sin­ga­pu­ryň «Sun­tec» söw­da top­lu­my­nyň çä­gin­de ýer­leş­ýän suw çüw­dü­rim­ler top­lu­my hal­ka gör­nüş­li iň uly çüw­dü­rim ha­sap­lan­ýar. Gü­nüň bel­li wag­tyn­da iş­le­dil­me­ýän çüw­dü­rim gi­je­le­ri­ne la­zer şöh­le­le­ri bi­len be­zel­ýär. Top­lum her gün ag­şam sa­gat 8-den 9-a çen­li jan­ly ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýän aý­dym-saz­lar bi­len myh­man­la­ry gar­şy al­ýar. 1995-nji ýyl­da gur­lan çüw­dü­rim 1998-nji ýyl­da öz ug­ry bo­ýun­ça Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­na ady­ny ýaz­dyr­dy.

«Tre­wi» suw çüw­dü­ri­mi: Rim­dä­ki iň uly çüw­dü­ri­miň uzyn­ly­gy 25,9 met­re, ini 49,8 met­re ba­ra­bar. Çüw­dü­rim 1732-1762-nji ýyl­lar­da Ni­ko­lo Sal­wi ta­ra­pyn­dan Pa­laz­zo Po­li bi­na­sy­na ýa­na­şyk gör­nüş­de gur­lup­dyr. Ri­miň mer­ke­zi bö­le­gin­de Kwi­ri­nal de­pe­si­niň gün­ba­tar eň­ňi­din­de ýer­leş­ýän Tre­wi çüw­dü­ri­mi owa­dan­ly­gy we ýyl­lar­bo­ýy on­lar­ça film­de gör­ke­zi­len­di­gi üçin dün­ýä­de iň meş­hur çüw­dü­rim­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Ta­ry­hy çüw­dü­rim­ler top­lu­my­ny go­rap sak­la­mak üçin her ýyl­da 2,9 mil­li­on dol­la­ra ba­ra­bar pul sarp edil­ýär.
Burj Ha­li­fa çüw­dü­ri­mi: Du­ba­ýyň mer­ke­zin­de 12 gek­tar­dan gow­rak meý­da­ny eýe­le­ýän, eme­li köl­de ýer­leş­ýän suw çüw­dü­ri­mi­ni Ka­li­for­ni­ýa­nyň WET kom­pa­ni­ýa­sy iş­läp taý­ýar­la­dy. Ol Las-We­gas­da­ky Bel­la­gio myh­man­ha­na­sy­nyň öňün­dä­ki aý­dym-saz­ly çüw­dü­ri­me meň­ze­ýär. Dün­ýä­dä­ki bu iň uly we iň be­ýik suw çüw­dü­ri­mi 275 met­re çen­li suw pürk­ýär. Bu, tak­my­nan, 50 gat­ly bi­na­nyň be­ýik­li­gi­ne deň­dir. 25 reňk­li 6600 çy­ra ar­ka­ly yşyk­lan­dy­ryl­ýan çüw­dü­rim­de dür­li öwüş­gin­li şöh­le­ler ar­ka­ly aý­dym-saz­ly çy­kyş­lar gu­ral­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА