Tä­ze Ze­lan­di­ýa­nyň me­de­ni zo­lak­dan uzak­da­ky Kamp­bell ada­syn­da ösüp otu­ran ýe­ke-täk agaç te­bi­ga­ty öw­ren­mä­ge ýar­dam eder. Ada­da bir asyr ozal otur­dy­lan­dy­gy çak­la­nyl­ýan agaç iň “ýal­ňyz” agaç hök­mün­de Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zi­lip­di. Uzyn­ly­gy 9 met­re ba­ra­bar bo­lan ar­ça Tä­ze Ze­lan­di­ýa­nyň 700 ki­lo­metr gü­nor­ta­syn­da­ky gy­rym­sy agaç­lyk­lar bi­len örü­len ada­da ösüp otu­ran ýe­ke-täk agaç. Te­bi­ga­ty öw­re­ni­ji dok­tor, Jo­se­lin Torn­bull bu aga­jyň Gü­nor­ta um­ma­ny­nyň kö­mür­tur­şy ga­zy­nyň nä­de­re­je özü­ne çek­ýän­di­gi­ni öw­ren­mek­de äh­mi­ýet­li bol­jak­dy­gy­ny bel­le­ýär. Torn­bul­lyň ýol­baş­çy­lyk ed­ýän alym­lar to­pa­ry ho­wa goý­be­ril­ýän kö­mür­tur­şy ga­zy­nyň uly bö­le­gi­ni özü­ne çek­ýän um­man­lar ba­ra­da bar­lag ge­çir­ýär­ler. Dok­to­ryň aýt­ma­gy­na gö­rä, ýa­kyl­ýan ýan­gy­jyň ne­ti­je­sin­de eme­le ge­len kö­mür­tur­şy ga­zy­nyň ýa­ry­sy­nyň ho­wa­da gal­ýan­dy­gy­ny, ýa­ry­sy­nyň ýe­re we um­man­la­ra si­ňip gid­ýän­di­gi­ni bel­le­ýär. Gü­nor­ta um­ma­ny­nyň Ýer ýü­zün­de emel gel­ýän kö­mür­tur­şy ga­zy­nyň 10 gö­te­ri­mi­ni özü­ne çek­ýän­di­gi çak­la­nyl­ýar. Yl­my to­pa­ryň esa­sy mak­sa­dy bu um­ma­nyň has köp kö­mür­tur­şy ga­zy­ny özü­ne çek­me­gi üçin nä­me­ler edi­lip bi­lin­jek­di­gi­ni öw­ren­mek­den yba­rat.
Bu se­bit­de mun­dan ozal dür­li ýyl­lar­da yl­my bar­lag­lar ge­çi­ri­lip­dir. Çak­la­ny­şy­na gö­rä, bu ýe­ri soň­ky ýyl­lar­da has köp kö­mür­tur­şy ga­zy­ny özü­ne siň­di­rip­dir. Torn­bull mu­nuň se­bä­bi­ni öw­ren­mek is­le­ýär. Şol se­bäp­li alym­lar bu aga­jyň hal­ka­la­ry­nyň ge­çen ýyl­la­ra de­giş­li gym­mat­ly mag­lu­mat­la­ry hö­dür­läp bil­jek­di­gi­ni çak­la­ýar­lar. Se­bä­bi, agaç­lar ösü­şi­ni do­wam et­dir­mek üçin ho­wa­dan kö­mür­tur­şy ga­zy­ny so­rup al­ýar. Ne­ti­je­de, ho­wa­da­ky kö­mür­tur­şy ga­zy aga­jyň hal­ka­sy­nyň nä­hi­li ulu­lyk­da bol­jak­dy­gy­ny kes­git­le­ýär.


Mer­dan Ser­he­now, Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА