Köp ýurtda şahsyýetiň atasynyň adyny göterýän familiýasy bar. Bu däp köp halkyň medeniýetinde asyrlarboýy dowam edip gelýän hem bolsa, familiýa ulanmaýan ýurtlar hem bar. Resminama doldurylanda soralýan soraglaryň biri hem «Familiýaňyz näme?». Emma käbir ýurduň ýaşaýjylary bu soraga adyny aýtmak bilen jogap berýärler. Dünýäde millionlarça adam familiýasyz ýaşaýar. Indoneziýadan Tibete çenli aralykdaky ýurtlarda at dakmak we familiýa bilen bagly täsin däp-dessurlar ýöredilýär. Geliň, familiýa ulanylmaýan ýurtlar bilen tanyş bolalyň!
Adama familiýasy bilen ýüzlenmek, resminamalarda familiýa ulanmak Günbatar dünýäsinde Orta asyrlardan soň ýörgünli däbe öwrülýär. Ýewropada ilatyň köpelmegi, söwdanyň ösmegi bilen, hasaba almak we salgyt ýygnamak ýaly işlerde şahsyýetleri biri-birinden tapawutlandyrmak üçin familiýa ulanylyp başlanýar. Soňlugy bilen Ýewropa ýurtlarynda familiýa ulanmak däbi kanuny esasda ornaşdyrylýar. Şeýlelik bilen täze bir ulgam emele gelýär.
Hytaý, Ýaponiýa we Koreýa ýaly Gündogar Aziýa ýurtlarynda familiýa ulanmak däbi Ýewropa ýurtlaryndan düýpgöter tapawutlanýar. Mysal üçin, Hytaýda resminamalarda ilki familiýa, soňra at ýazylýar. Emma käbir Günorta-Gündogar Aziýa ýurtlarynda, esasan hem, Indoneziýada, Mýanmada we Tibetde köp adamyň diňe ady bar. Bu ýurtlarda adama dakylýan atlar söz düzüminden, şahsyýetiň häsiýetini ýa-da doglan gününi aňladýan sözlerden durýar.
Indoneziýa familiýa ulanylmaýan ýurtlaryň iň esasysy bolup, 270 milliondan gowrak ilaty bolan bu ýurtda millionlarça adamyň diňe ady bar. Mysal üçin, sport dünýäsinde tanalýan futbolçylaryň biri bolan Egi Maulana Wikriniň doly ady aslynda, Egi Maulana.
Mýanmanyň ýaşaýjylary familiýanyň deregine adyň öňünden goşulýan käbir goşulmalary ulanýarlar. Bu ýurtda erkekleriň adynda «U», zenanlaryň adynda «Daw» hormat hökmünde ulanylýar. Bu goşulmalar adamyň ýaşyny, jynsyny we jemgyýetdäki ornuny görkezmek bilen, şahsyýetiň jemgyýetdäki ornuny kesgitlemekde uly orun eýeleýär.
Tibet medeniýetinde at dakmak (lama) dini dabara bilen başlaýar. Çagalaryň köpüsine dünýä inenden soň lama dakýarlar. Lama at dakmak däbinde çaganyň dogluş aýratynlygy we häsiýeti göz öňünde tutulýar. Mysal üçin, çaga hormy ýa-da semizmi, bedeninde meň, hal barmy, çaganyň saçynyň reňki nähili, aglakmy ýa-da gülekmi, umuman çaga özündäki aýratynlyga görä at dakylýar. Ýurtda lama atlary mukaddes hasaplanýar. Bu ýurtda maşgala familiýalary ulanylmaýar. Tibetliler lama atlarynyň adamy ruhy taýdan erbetliklerden goraýandygyna ynanýarlar.
Islandiýada at we familiýa bilen baglanyşykly täsin düzgün ulanylýar. Ada ýurdundaky düzgüne görä, täze doglan çaga kakasynyň adyny familiýa edip alýar. Mysal üçin, çaganyň kakasynyň ady Jon bolsa, oglanjyklar Jonson (Jonuň ogly), gyzjagazlar Jonsdottir (Jonuň gyzy) diýen familiýalary ulanýar. Bu ýurtda familiýa her nesilde üýtgäp durýar.