Ýur­du­my­za Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Bi­lim, ylym we me­de­ni­ýet me­se­le­le­ri bo­ýun­ça gu­ra­ma­syn­dan (ÝU­NES­KO) hoş ha­bar ge­lip go­wuş­dy. Şu ýy­lyň 10 – 24-nji ma­ýy ara­ly­gyn­da bu dü­zü­miň Pa­riž şä­he­rin­dä­ki ştab-kwar­ti­ra­syn­da ÝU­NES­KO-nyň Ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji ge­ňe­şi­niň 216-njy mej­li­si ge­çi­ril­di. Onuň do­wa­myn­da Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň gol­ýaz­ma­lar top­lu­my­ny bu gu­ra­ma­nyň «Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy» mak­sat­na­ma­sy­nyň hal­ka­ra sa­na­wy­na gi­riz­mek ha­kyn­da­ky çöz­güt bi­ra­gyz­dan ka­bul edil­di.

Şeý­le hem mej­lis­de ÝU­NES­KO ag­za döw­let­le­riň 2024-2025-nji ýyl­lar­da şan­ly se­ne­le­riň 46-sy­nyň baý­ram­çy­lyk da­ba­ra­la­ry­na bu hal­ka­ra dü­zü­miň gat­naş­ma­gy bi­len bag­la­ny­şyk­ly tek­lip gol­da­nyl­dy. Şo­la­ryň ha­ta­ryn­da Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy bi­len Azer­baý­ja­nyň, Be­la­rus Res­pub­li­ka­sy­nyň, Ga­za­gys­ta­nyň, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­nyň, Tür­ki­ýä­niň, Öz­be­gis­ta­nyň we Uk­rai­na­nyň gol­daw ber­me­gin­de ÝU­NES­KO-nyň Şan­ly se­ne­ler sa­na­wy­na türk­men hal­ky­nyň be­ýik şa­hy­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­lyk baý­ram­çy­ly­gy­ny goş­mak ha­kyn­da­ky tek­lip hem bar. Ýeri gelende bellesek, bu sanawa Türkmenistanyň beýleki ýurtlar bilen bilelikde teklip eden we goldaýan aşakdaky teklipleri hem girizildi:

  1. Leksikograf we filolog Mahmud al-Kaşgari (Azerbaýjan, Gazagystan, Gyrgyzystan, Türkmenistan, Türkiýe we Özbegistan bilen bilelikde “Divan lugat at-turk” (“Türk şiweleriniň ýygyndysy”) (1074) kitabynyň ýazylmagynyň 950 ýyllygy Wengriýanyň, Mawritaniýanyň, Marokkanyň, Kataryň we Täjigistanyň goldawy);
  2. Binagär Ajami Nakhiwaniniň doglan gününiň 900 ýyllygy (1125 – XII asyryň ahyry) (Türkiýe we Türkmenistan goldawy bilen Azerbaýjan);
  3. Emir Unsura-al-Meali Keýkowus ibn-Iskender ibn-Kabus ibn-Wuşmagiriň (Ermenistan, Täjigistan we Türkmenistan goldawy bilen Eýran Yslam Respublikasy) doglan gününiň 1000 ýyllygy;
  4. Şahyr Parwina Etesaminiň (1907-1941) işjeň durmuşynyň 100 ýyllygy (Täjigistan we Türkmenistan goldawy bilen Eýran Yslam Respublikasy);

Bu çöz­güt­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän me­de­ni dip­lo­ma­ti­ýa­nyň, şol san­da gör­nük­li nus­ga­wy şa­hy­ry­myz Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň umu­ma­dam­zat me­de­ni ha­zy­na­sy­nyň aý­ryl­maz bö­le­gi ha­sap­lan­ýan gym­mat­ly mi­ra­sy­ny sak­la­mak, öw­ren­mek we wa­gyz et­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň üs­tün­lik­le­re bes­len­ýän­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny­dyr.
ÝU­NES­KO-nyň 1992-nji ýyl­da dö­re­di­len “Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy” mak­sat­na­ma­sy dün­ýä ýurt­la­ry­nyň we halk­la­ry­nyň ga­dy­my ýa­zuw ýa­dy­gär­lik­le­ri­ni — ka­gyz ýü­zün­de bol­şy ýa­ly, ses ýaz­gy­syn­da, san­ly ul­gam­da we beý­le­ki gör­nüş­de ägirt uly gym­mat­ly­gy bo­lan res­mi­na­ma­lar top­lu­my­ny go­rap sak­la­mak bi­len bag­ly hal­ka­ra tas­la­ma bo­lup dur­ýar. Mak­sat­na­ma me­de­ni mi­ra­sy giň oky­jy­lar top­lu­my­na hö­dür­le­me­gi mak­sat edin­ýär.
Şu ýyl Türk­me­nis­ta­nyň ÝU­NES­KO-nyň do­ly hu­kuk­ly ag­za­ly­gy­na ka­bul edil­me­gi­ne 30 ýyl dol­ýar. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň ba­şy­ny baş­lan asyl­ly iş­le­ri­ni hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň üs­tün­lik­li do­wam et­dir­me­gi ne­ti­je­sin­de, Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň dü­züm­le­ri, şol san­da ÝU­NES­KO bi­len gat­na­şyk­la­ryň yzy­gi­der­li ös­dü­ril­me­gi­ne mö­hüm äh­mi­ýet be­ril­ýär. Ýur­du­myz­da me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­da hyz­mat­daş­lyk bo­ýun­ça ägirt uly tej­ri­be top­la­nyp, ÝU­NES­KO-nyň iş­le­ri ba­ra­da Türk­me­nis­ta­nyň mil­li to­pa­ry ta­ry­hy mi­ra­sy go­rap sak­la­mak ba­bat­da ägirt uly iş­le­ri alyp bar­ýar. Ge­çen ýyl Türk­me­nis­ta­nyň we­ki­li­ýe­ti TÜRK­SOÝ-a ag­za ýurt­la­ryň ÝU­NES­KO-nyň iş­le­ri ba­ra­da mil­li to­par­la­ry­nyň Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň Bur­sa şä­he­rin­de ge­çi­ri­len mej­li­si­ne gat­naş­dy. Şol ýer­de gör­nük­li şa­hyr we akyl­dar Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň 300 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li 2024-nji ýy­ly “Tür­ki dün­ýä­si­niň be­ýik şa­hy­ry we akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň ýy­ly” di­ýip yg­lan et­mek ha­kyn­da­ky çöz­güt bi­ra­gyz­dan ka­bul edil­di. Şeý­le­lik­de, be­ýik türk­men şa­hy­ry hem-de akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň gol­ýaz­ma­lar top­lu­my­nyň “Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy” mak­sat­na­ma­sy­nyň hal­ka­ra sa­na­wy­na gi­ri­zil­me­gi we Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň 300 ýyl­lyk ýu­bi­le­ýi­niň ÝU­NES­KO-nyň Şan­ly se­ne­le­ri­niň sa­na­wyn­da orun al­ma­gy be­ýik söz us­sa­dy­nyň gym­mat­ly mi­ra­sy bi­len türk­men hal­ky­nyň dün­ýä me­de­ni­ýe­ti­ne ägirt uly go­şant go­şan­dy­gy­nyň aý­dyň be­ýa­ny­dyr.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА