Ýe­ras­ty mag­dan­la­ry çy­kar­mak bi­len meş­gul­lan­ýan glo­bal kom­pa­ni­ýa­lar soň­ky ýyl­lar­da ula­nyş­dan ga­lan me­tal zy­ňyn­dy­la­ryn­dan has köp peý­da­la­nyp baş­la­dy. «Wall Street» ne­şi­ri­niň ha­ba­ry­na gö­rä, «Rio Tin­to», «Glencore» ýa­ly kom­pa­ni­ýa­lar gaý­ta­dan ula­ny­lan me­tal­la­ryň ga­zyp al­mak­dan ar­zan düş­ýän­di­gi­ni, şeý­le hem mu­nuň üçin az ener­gi­ýa ze­rur­lyk du­ýul­ýan­dy­gy­ny bel­le­ýär­ler. Gaý­ta­dan peý­da­la­nyl­ýan me­tal­la­ryň ara­syn­da gym­mat ba­ha­ly bo­lan­la­ry­na hem aý­ra­tyn ma­ýa go­ýum gö­nük­di­ril­ýär. Bu iri kom­pa­ni­ýa­lar ABŞ, Awst­ra­li­ýa we Kon­go ýa­ly ýurt­lar­da gym­mat­ly me­tal­la­ryň gaý­ta­dan iş­le­ni­şi­ni art­dyr­mak üçin bir­nä­çe yla­la­şyk­la­ra gol çek­di­ler.
Elekt­rou­lag­la­ryň, Gün pa­nel­le­ri­niň we ýel tur­bi­na­la­ry­nyň önüm­çi­li­gin­de giň­den ula­nyl­ýan al­ýu­mi­ni ön­dür­mek bi­len meş­gul­lan­ýan «Rio Tin­to» go­laý­da Ka­na­da­nyň «Ma­talco» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň 50 gö­te­rim­lik paý­na­ma­sy­ny 700 mil­li­on dol­la­ra sa­tyn al­dy. «Ma­talco» kom­pa­ni­ýa­sy di­ňe ozal ula­ny­lan me­tal­lar­dan al­ýu­min ön­dür­mek bi­len meş­gul­lan­ýar.
«Glencore» kom­pa­ni­ýa­sy bol­sa, «Li-Cycle» hol­din­gi bi­len Ýew­ro­pa­da önüm­çi­lik kuw­wa­ty 36 gi­ga­wa­ta ba­ra­bar bol­jak li­tiý-ion üçin ýe­ter­lik muk­dar­da ma­te­ria­ly gaý­ta­dan iş­le­ýän za­wod gur­mak üçin yla­la­şyk ga­zan­dy.
Ula­nyş­dan ga­lan se­na­gat önüm­le­riniň we beý­le­ki en­jam­la­ryň gaý­ta­dan iş­le­ni­lip, olar­da­ky me­tal­la­ryň aý­ra­tyn­lyk­da alyn­ma­gy we çig mal hök­mün­de gaý­ta­dan peý­da­la­nyl­ma­gy di­ňe te­bi­ga­ta ýe­ti­ril­ýän zy­ýa­ny azalt­man, eý­sem, sarp edil­ýän ener­gi­ýa­ny, iş­çi güý­jü­ni we beý­le­ki çyk­da­jy­la­ry azalt­ma­ga ýar­dam edip, gir­de­ji­ni ýo­kar­lan­dyr­ýar.

Ma­ral AMA­NO­WA,
Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we in­for­ma­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА