Ulu­dan ki­çi hem­me üçin gy­zyk­ly ýer­le­riň bi­ri bo­lan mu­zeý­ler ta­ry­hy gym­mat­lyk­lar, me­de­ni oý­lap ta­pyş­lar we däp-des­sur­lar bi­len ýa­kyn­dan ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Mag­lu­mat­la­ra gö­rä, dün­ýä­de ulu­ly-ki­çi­li 104 müň tö­we­re­gi mu­zeý bar. Mu­zeý­ler jem­gy­ýet­çi­lik gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek­de, bi­lim­le­ri paý­laş­mak­da we beý­le­ki halk­lar bi­len ara­gat­na­şyk sak­la­mak­da uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. Şeý­le hem ýaş ne­sil­le­riň ýa-da şol se­bit­de ýa­şa­ýan adam­la­ryň geç­miş ba­ra­da pi­kir­len­me­gi, sa­pak al­ma­gy we gel­je­gi göz öňü­ne ge­tir­me­gi üçin mu­zeý­ler ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak gym­mat­lyk­dyr. Mu­zeý­ler için­de sak­lan­ýan eks­po­nat­la­ra gö­rä, umu­my, te­bi­gy ta­ryh we te­bi­gy ylym, ylym we teh­no­lo­gi­ýa, ta­ryh we sun­gat, wir­tu­al mu­zeý ýaly 5 to­pa­ra bö­lün­ýär. Kä­bir ýurt­da için­de oý­na­waç­dyr güý­men­je meý­dan­ça­la­ry, bi­lim ber­ýän in­te­rak­tiw meý­dan­ça­la­ry bo­lan ça­ga­la­ra ni­ýet­le­nen mu­zeý­ler hem bar. Ge­liň, ola­ryň kä­bi­ri bi­len ta­nyş bo­la­lyň!

«Tro­pen­mu­se­um Ju­ni­or», Ni­der­land­lar. Ýew­ro­pa­nyň il­kin­ji ça­ga­lar mu­ze­ýi bo­lan «Tro­pen­mu­se­um Ju­ni­or» 1975-nji ýyl­da dö­re­dil­ýär. 6-13 ýaş ara­ly­gyn­da­ky ça­ga­la­ra ni­ýet­le­nen bu mu­zeý dür­li ýurt­la­ryň me­de­ni­ýe­ti bi­len ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Mu­zeý­de oýun­jak­lar bi­len bir ha­tar­da di­war­da dü­zül­ýän uly pazzl­lar, tans meý­dan­ça­la­ry we su­rat çe­kil­ýän meý­dan­ça­lar bar. Ams­ter­dam­da ýer­leş­ýän bu mu­zeý ça­ga­lar üçin ni­ýet­le­nen iň gy­zyk­ly ýer­le­riň bi­ri­dir.
«Eu­re­ka! Mil­li ça­ga­lar mu­ze­ýi», Ang­li­ýa. Il­kin­ji ge­zek 1985-nji ýyl­da ha­ýyr-sa­ha­wat gu­ra­ma­sy hök­mün­de açy­lan bu mu­zeý 1992-nji ýyl­da res­mi taý­dan mu­ze­ýe öw­rül­ýär. Bu ýer­de 400-den gow­rak in­te­rak­tiw meý­dan­ça we ser­gi otag­la­ry bar. Ça­ga­la­ra dür­li oýun­lar ar­ka­ly in­te­rak­tiw bi­lim ber­mek mak­sa­dy bi­len dö­re­di­len bu mu­ze­ýe 11 ýa­şa çen­li ça­ga­lar ba­ryp bil­ýär­ler.
Nýurn­berg oý­na­waç mu­ze­ýi, Ger­ma­ni­ýa. Li­di­ýa Ba­ýe­riň we ýol­da­şy Pol Ba­ýe­riň 1920-nji ýyl­lar­da ýyg­nap baş­lan oý­na­waç kol­lek­si­ýa­sy esa­syn­da 1971-nji ýyl­da bu muzeýiň düý­bi tu­tul­ýar. Mu­zeý­de 80 müň tö­we­re­gi gör­kez­me oý­na­waç­lar bar. Hä­zir­ki wag­ta çen­li 5,5 mil­li­on­dan gow­rak ça­ga­ny ka­bul eden we wag­ty­ňy gy­zyk­ly ge­çir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän bu mu­zeý di­ňe dynç alyş gün­le­ri iş­le­ýär.
«Ju­ni­backen», Şwe­si­ýa. Bu mu­ze­ýiň he­ka­ýa­ty meş­hur ça­ga­lar ki­ta­by «Pip­pi Longs­tocking»-iň aw­to­ry Ast­rit Lindg­ren bi­len baş­la­ýar. Mu­zeý­de ça­ga­la­ra ni­ýet­le­nen çe­per eser­le­riň müň­ler­çe­si bar. Okal­ga mer­ke­zi hem di­ýil­ýän bu mu­zeý­de bir ýy­lyň do­wa­myn­da 1600-den gow­rak spek­takl gör­ke­zil­ýär. Şwe­si­ýa­nyň iň uly te­at­ry ady­na eýe bo­lan «Ju­ni­backen» mu­ze­ýi er­te­ki­ler­dä­ki oba­la­ry ýa­dy­ňa sal­ýar. Agaç jaý­lar, gä­mi­ler, tag­ta­dan ýa­sa­lan ulag­lar bu ýe­ri has tä­sin gör­kez­ýär.
Bruk­lin ça­ga­lar mu­ze­ýi, ABŞ. Dün­ýä­dä­ki iň ga­dy­my ça­ga­lar mu­ze­ýi ady­na eýe bo­lan Bruk­lin mu­ze­ýi 1899-njy ýyl­da Nýu-Ýork­da esas­lan­dy­ryl­ýar. Şe­kil­len­di­riş sun­ga­ty, aý­dym-saz, te­bi­gy ylym­lar bo­ýun­ça sa­pak­lar we dün­ýä me­de­ni­ýet­le­ri bo­ýun­ça ser­gi­ler bu mu­zeý­dä­ki iň gy­zyk­ly güý­men­je­ler ha­sap­lan­ýar. Mu­ze­ýe hep­dä­niň is­len­dik gü­ni ba­ryp bol­ýar.
La­bi­rint ça­ga­lar mu­ze­ýi, Ger­ma­ni­ýa. 1997-nji ýyl­da açylan bu mu­ze­ýiň içi la­bi­rin­te meň­ze­ýär. Bi­ri-bi­ri­ne sep­le­şip gid­ýän ge­çel­ge ýo­da­la­ry bo­lan bu mu­zeý­de ser­giler hem ge­çi­ril­ýär. Mu­ze­ýe pen­şen­be, an­na, şen­be we ýek­şen­be gün­le­ri ba­ryp bol­ýar. Mu­zeý­de ça­ga­la­ryň su­rat çek­mek­le­ri, oý­na­mak­la­ry we bi­lim al­mak­la­ry üçin bir­nä­çe meý­dan­ça­lar bar.
«In­dia­na­po­lis ça­ga­lar mu­ze­ýi», ABŞ. 480 müň ine­dör­dül metr ser­gi meý­da­ny bo­lan bu mu­zeý dün­ýä­dä­ki iň uly ça­ga­lar mu­ze­ýi ha­sap­lan­ýar. Ça­ga­lar mu­zeý­de yl­gap oý­na­mak bi­len bir ha­tar­da, di­no­zawr­ly meý­dan­da ge­ze­lenç edip, ta­ryh we ýe­riň üst­ki gat­la­gy bi­len bag­ly gy­zyk­ly sa­pak­la­ry diň­läp bil­ýär­ler. Bu ýer­de köp san­ly ser­gi­ler hem ge­çi­ril­ýär. Mu­ze­ýe du­şen­be gün­den baş­ga hep­dä­niň ähli gün­le­ri ba­ryp bol­ýar.
Äh­lu­mu­my ça­ga­lar mu­ze­ýi we bi­lim şä­her­çe­si, Tür­ki­ýe. Ýur­duň ýe­ke-täk ça­ga­lar mu­ze­ýi ha­sap­lan­ýan des­ga Iz­mir şä­he­rin­de ýer­leş­ýär. Ça­ga­lar bu ýer­de güý­men­mek bi­len bir ha­tar­da, mu­gal­lym­lar­dyr ar­heo­log­la­ryň sa­pak­la­ry­na gat­na­şyp, bi­lim­le­ri­ni art­dy­ryp bil­ýär­ler. Mu­zeý­de köp ugur­dan ök­de hü­när­men­ler iş­le­ýär. Mu­ze­ýiň açyk se­ýil­gäh meý­dan­ça­syn­da di­no­zawr­lar we mamontlar bo­lup, için­de bö­lek-bö­lek gör­kez­me haý­wa­nat bag­la­ry bar. Kos­mos ota­gy we güý­men­je meý­dan­ça­la­ry ça­ga­lar­da ýat­dan çy­k­ma­jak tä­sir­le­ri gal­dyr­ýar.

ЭТО МОЖЕТ БЫТЬ ИНТЕРЕСНОЕЩЕ ОТ АВТОРА