Ýur­du­myz­da ýaş ne­sil­le­riň bi­lim­li bo­lup ýe­tiş­mek­le­ri üçin äh­li şert­ler we müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da bi­lim ul­ga­myn­da döw­re­bap öz­gert­me­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şun­da ýaş nes­liň dün­ýä dil­le­ri­ni öz­leş­dir­mek­le­ri­ne, ola­ryň dün­ýä­ga­raý­şy­nyň gi­ňe­me­gi­ne uly äh­mi­ýet be­ril­ýär.
«Türk­me­nis­tan­da umu­my­bi­lim mak­sat­na­ma­la­ry bo­ýun­ça okat­ma­gyň usu­ly­ýe­ti­ni kä­mil­leş­dir­me­giň 2028-nji ýy­la çen­li Kon­sep­si­ýa­sy» umu­my­bi­lim mak­sat­na­ma­la­ry bo­ýun­ça okat­ma­gyň usu­ly­ýe­ti­ni kä­mil­leş­dir­mek ar­ka­ly ösüp gel­ýän ýaş nes­le be­ril­ýän bi­li­miň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­gy we maz­mu­ny­ny baý­laş­dyr­ma­gy mö­hüm we­zi­pe­ler hök­mün­de öň­de goý­dy. Kon­sep­si­ýa­nyň mak­sa­dy­na we we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da ýur­du­my­zyň äh­li bi­lim ojak­la­ryn­da de­giş­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şu nuk­daý­na­zar­dan, ýur­du­my­zyň bi­lim-ter­bi­ýe­çi­lik eda­ra­la­ry­nyň iş­gär­le­ri­niň bi­lim de­re­je­si­ni kä­mil­leş­dir­mekde hem ne­ti­je­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şu mak­sat bi­len bi­lim iş­gär­le­ri­niň ýüz­ler­çe­si okuw ýy­ly­nyň do­wa­myn­da Türk­me­nis­ta­nyň Mil­li bi­lim ins­ti­tu­ty­nyň bin­ýa­dyn­da, Döw­let­mäm­met Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­tyn­da, Se­ýit­na­zar Seý­di adyn­da­ky Türk­men döw­let mu­gal­lym­çy­lyk ins­ti­tu­tyn­da we we­la­ýat Baş bi­lim mü­dir­lik­le­ri­niň ýa­nyn­da­ky hü­när de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dy­ryş mer­kez­le­rin­de hü­när­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­dy­lar. Bu bol­sa bi­lim eda­ra­la­ryn­da döw­rüň ta­la­by­na we ösü­şi­ne la­ýyk­lyk­da okat­ma­ga we ter­bi­ýe­çi­lik iş­le­ri­ni alyp bar­ma­ga ýar­dam ed­ýär.
Mek­dep okuw­çy­sy­nyň kä­mil bi­lim­li, yl­myň soň­ky ga­za­nan­la­ryn­dan do­ly baş çy­ka­ryp, öz saý­lan ug­run­dan go­ry ýe­tik hü­när­men bol­ma­gy üçin dün­ýä dil­le­rin­den baş çy­ka­ryp bil­me­gi il­kin­ji no­bat­da­ky ze­rur­lyk­dyr. Şo­nuň üçin hem ýur­du­my­zyň or­ta mek­dep­le­rin­de da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni öw­ret­mek el­my­da­ma üns mer­ke­zin­de sak­lan­ýar. Aý­ra­tyn-da, iň­lis di­lini okat­ma­gyň usu­ly­ýe­ti yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär. Şo­ňa gö­rä-de, ça­ga­la­ra da­şa­ry ýurt dil­le­ri he­niz ça­ga­lar ba­gy­na gat­na­ýan wag­tyn­dan öw­re­di­lip baş­lan­ýar. Ýaş nes­le iň­lis di­li­ni ýo­ka­ry de­re­je­de öw­ret­mek­de sa­pa­ga de­giş­li oýun­la­ryň peý­da­sy ulu­dyr.
Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da ýaş­la­ra be­ril­ýän bi­li­miň hi­li­ni ýo­kar­lan­dyr­makda umu­my­bi­lim ber­ýän or­ta mek­dep­ler üçin da­şa­ry ýurt dil­le­rine degişli in­no­wa­si­on okuw mak­sat­na­ma­la­ry­dyr okuw ki­tap­la­ry taý­ýar­la­n­ýar we okuw işi­ne or­naş­dy­ryl­ýar. Mek­dep­ler üçin da­şa­ry ýurt dil­le­ri­niň okuw ki­tap­la­ry­nyň üs­tü­miz­dä­ki ýylda hem bir­nä­çe­siniň ne­şir edil­me­gi bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň aý­dyň my­sa­ly­dyr.
Dil öw­ren­mek dö­re­di­ji­li­gi we zäh­me­ti ta­lap ed­ýär. Dö­re­di­ji­lik­li zäh­met bi­len meş­gul­lan­mak bol­sa yn­sa­ny dur­mu­şa ta­ýyn­la­ýar, ha­laýan hü­nä­ri­ni, kä­ri­ni saý­la­mak­da ne­ti­je­li he­re­ket et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ýaz­mak dil öw­ren­me­giň baş­lan­gy­jy ha­sap­lan­ýar. Bel­li fi­lo­log­la­ryň okuw usul­la­ryn­dan bi­ri hem dil öw­re­ni­len­de, şol bir sö­zi bir-iki sa­hy­pa­ny dol­du­ryp ýaz­mak­dyr. Bu usul sa­byr­ly­ly­gy, mak­sa­da­ok­gun­ly­ly­gy art­dy­ryp, tä­ze öw­re­nil­ýän sö­züň çalt aň­da gal­ma­gy­na ge­tir­ýär.
Iň­lis di­li­ni okat­mak üçin mek­dep­le­riň mu­gal­lym­la­ry­nyň hü­när kä­mil­leş­di­riş okuw­la­ry we da­şa­ry ýurt pro­fes­sor­la­ry, dil­çi alym­la­ry bi­len okuw­lar gu­ra­lyp, mu­gal­lym­la­ryň hü­när ba­şar­nyk­la­ry­ny yzy­gi­der­li kä­mil­leş­dir­mek ug­run­da ýo­ka­ry gu­ra­ma­çy­lyk­ly iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Bu bol­sa mek­dep­ler­de iň­lis di­li der­si­ni okad­ýan mu­gal­lym­la­ryň okuw sa­pak­la­ry­ny döw­re­bap gu­ra­mak­la­ry­na uly kö­mek ed­ýär.

Al­tyn GOÝ­MA­DO­WA,
Türkmenistanyň Içeri işler ministrliginiň institutynyň hukuk fakultetiniň dünýä dilleri kafedrasynyň uly mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА