Türk­me­nis­tan­da kö­pu­gur­ly ulag ul­ga­my­ny dö­ret­mek bo­ýun­ça iş­ler yzy­gi­der­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Ýur­du­my­zyň de­ňiz ulag ul­ga­my­nyň, tä­ze aw­to­mo­bil, ho­wa, de­mir ýol mer­kez­le­ri­niň we ge­çel­ge­le­ri­niň gur­lu­şy­gy giň ge­rim­de al­nyp ba­ryl­ýar. Bu ugur­da baý tej­ri­be top­lan da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar we bel­li kom­pa­ni­ýa­lar bi­len gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­ma­gyň ägirt uly gel­je­gi uzak men­zil­le­ri na­zar­la­ýar. Mer­ke­zi Azi­ýa­ny se­bit äh­mi­ýet­li iri üs­ta­şyr ge­çi­riş çat­ry­gy­na öwür­mek bo­ýun­ça uly möç­ber­li iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar.
Hä­zir­ki wagt­da Türk­me­nis­tan­da hal­ka­ra ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän mil­li ulag ka­nun­çy­lyk ul­ga­my dö­re­dil­di. Türk­me­nis­ta­nyň Söw­da de­ňiz gat­na­wy­nyň ko­dek­si, Türk­me­nis­ta­nyň Ho­wa ko­dek­si, «De­mir ýol ulag­la­ry ha­kyn­da», «Ýol he­re­ke­ti­niň howp­suz­ly­gy ha­kyn­da», «Aw­to­mo­bil ulag ha­kyn­da», «Aw­to­mo­bil ýol­la­ry we ýol işi ha­kyn­da», «Ulag howp­suz­ly­gy ha­kyn­da», «Türk­me­nis­ta­nyň ulag sy­ýa­sa­ty­nyň esas­la­ry ba­ra­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nun­la­ry he­re­ket ed­ýär. Bu bol­sa Türk­me­nis­tan­da ulag ka­nun­çy­ly­gy­nyň hal­ka­ra ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da kä­mil­leş­di­ril­ýän­di­gi­ni aý­dyň gör­kez­ýär.
2023-nji ýy­lyň 16-njy ma­ýyn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 77-nji ses­si­ýa­sy­nyň 70-nji ple­nar mej­li­si­niň do­wa­myn­da Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­ziň baş­lan­gy­jy bi­len «Bü­tin­dün­ýä dur­nuk­ly ulag gü­ni» at­ly Ka­rar­na­ma bi­ra­gyz­dan ka­bul edil­di. Bu hal­ka­ra res­mi­na­ma dün­ýä ýurt­la­ry­nyň 67-den gow­ra­gy­nyň aw­tor­daş bo­lup çy­kyş et­me­gi, tu­tuş adam­zat üçin ägirt uly äh­mi­ýe­te eýe­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny bol­dy. Şeý­le-de, hal­ka­ra res­mi­na­ma la­ýyk­lyk­da, her ýy­lyň 26-njy no­ýab­ry «Bü­tin­dün­ýä dur­nuk­ly ulag gü­ni» diý­lip yg­lan edil­di.
Dün­ýä­niň ulag gi­ňiş­li­gi­ne go­şu­lyş­mak, ýur­du­my­zyň üs­ta­şyr müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­mak, iri lo­gis­tik mer­ke­zi­ni dö­ret­mek ulag ul­ga­my­ny ös­dür­me­giň mö­hüm ug­ry bo­lup dur­ýar. Dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek­de, döw­let­le­riň ara­syn­da­ky söw­da-yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­lyk­la­ry, dost-do­gan­lyk gat­na­şyk­la­ry has-da ös­dür­mek­de ulag-üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri mö­hüm or­ny eýe­le­ýär. Ýew­ra­zi­ýa­nyň gi­ňiş­lik­le­ri­ni gur­şap al­ýan Gü­nor­ta we Gü­nor­ta–Gün­do­gar Azi­ýa, Ýa­kyn Gün­do­gar we Azi­ýa, Ýu­waş um­man se­bit­le­ri­ne çyk­ýan ulag ýol­la­ry­ny Ha­zar deň­zi­niň, Ga­ra deň­zi­niň we Bal­ti­ka deň­zi­niň ter­mi­nal­la­ry­ny ulag-lo­gis­ti­ka hyz­mat­la­ry ba­bat­da ut­gaş­dyr­mak­da döw­le­ti­mi­ziň giň müm­kin­çi­lik­le­ri bar­dyr. Şol müm­kin­çi­lik­le­ri umu­ma­dam­zat bäh­bit­le­ri­ne gö­nük­dir­mek bi­len, hal­ka­ra äh­mi­ýet­li baş­lan­gyç­lar öňe sü­rül­ýär.
Türk­me­nis­ta­nyň Ýew­ro­pa-Kaw­kaz – Azi­ýa ulag ge­çel­ge­si (TRA­SE­KA) Yla­la­şy­gy­na go­şul­ma­gy Ýew­ro­pa, Kaw­kaz, Ga­ra de­ňiz we Ha­zar deň­zi se­bit­le­rin­de, Azi­ýa yk­ly­myn­da yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy, söw­da, ulag ugur­ly gat­na­şyk­la­ry ös­dür­mek­de, ha­ryt­la­ryň hal­ka­ra gat­na­wy­ny iş­jeň­leş­dir­mek­de hem-de ýe­ňil­leş­dir­mek­de, he­re­ket­le­riň howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de, ulag sy­ýa­sa­ty­ny saz­laş­dyr­mak­da, ula­gyň dür­li gör­nüş­le­ri­niň ara­syn­da bäs­deş­lik üçin deň şert­le­ri dö­ret­mek­de mö­hüm or­ny eýe­lär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň yzy­gi­der­li ta­gal­la­la­ry bi­len ho­wa ulag­la­ry awia­si­ýa ul­ga­myn­da hem gör­ne­tin ösüş­ler ga­za­nyl­ýar. Tä­ze açyl­ýan ho­wa gat­naw­la­ry bo­ýun­ça hal­ky­my­za hyz­mat et­me­giň hi­li ýo­kar­lan­ýar hem-de ge­ri­mi bar­ha gi­ňe­ýär. Bu ugur­da ber­ka­rar döw­le­ti­miz­den dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­ri­ne ho­wa ýol­la­ryň ugur­la­ry­nyň art­ma­gy hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­nyň hem ös­dü­ril­me­gi­ne ýar­dam et­mek­de äh­mi­ýet­li­dir. Paý­tag­ty­myz­dan Wýet­nam So­sia­lis­tik Res­pub­li­ka­sy­nyň Ho­şi­min şä­he­ri­ne, şeý­le hem Ita­li­ýa­nyň Mi­lan şä­he­ri­ne il­kin­ji ge­zek ýo­la goý­lan tä­ze ho­wa gat­naw­la­ry döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ry­na uly iter­gi ber­ýär.
Ýe­ri ge­len­de bel­läp geç­sek, ýur­du­my­zyň ra­ýat awia­si­ýa­sy­nyň dü­zü­mi­niň döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy hem-de teh­ni­ki taý­dan gaý­ta­dan en­jam­laş­dy­ryl­ma­gy Türk­me­nis­ta­nyň ulag ul­ga­myn­da tap­gyr­la­ýyn ama­la aşy­ryl­ýan iri möç­ber­li öz­gert­me­le­riň aý­ryl­maz dü­züm bö­le­gi­dir. Içer­ki we hal­ka­ra gat­naw­la­ryn­da ýük da­şa­mak­da we ýo­lag­çy gat­nat­mak­da ra­ýat awia­si­ýa­sy­na mö­hüm orun be­ril­ýär. Bu ugur­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän de­giş­li mak­sat­na­ma­lar in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry, öň­de­ba­ry­jy in­že­ner-teh­ni­ki pi­kir­le­ri hem-de iň oňat dün­ýä tej­ri­be­si­ni peý­da­lan­ma­ga gö­nük­di­ri­len­dir.

Bä­gül AN­NA­NE­PE­SO­WA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА