Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň bel­leý­şi ýa­ly, Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy türk­men hal­ky­ny beý­gel­den, ab­raý-mer­te­be­si­ni dün­ýä­de be­len­de gö­te­ren nus­ga­wy şa­hyr­dyr. Türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri Tür­ki Döw­let­le­riň Gu­ra­ma­sy­nyň Ak­sak­gal­lar ge­ňe­şi­niň 15-nji mej­li­si­niň çäk­le­rin­de ýa­kyn­da ge­çi­ri­len du­şu­şyk­da­ky çy­ky­şyn­da: «Biz Türk­me­nis­tan­da 2024-nji ýy­lyň şy­ga­ry­ny «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» di­ýip yg­lan et­dik. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak mi­ra­sy adam­la­ryň kal­byn­da my­na­syp orun al­dy. Onuň dö­re­di­ji­li­gi di­ňe bir türk­men ýa-da tür­ki halk­la­ry­nyň däl, eý­sem, tu­tuş gün­do­gar halk­la­ry­nyň hem me­de­ni-ru­hy ösü­şi­ne uly go­şant go­şup, umu­ma­dam­zat ede­bi­ýa­ty­nyň gen­ji-ha­zy­na­sy­nyň aý­ryl­maz bö­le­gi­ne öw­rül­di» di­ýip jaý­dar bel­le­ýär.
Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dür­dä­ne se­tir­le­ri hal­ky­my­zyň müň­ýyl­lyk­la­ryň do­wa­myn­da­ky ru­hy ah­wa­ly­ny, is­leg-ar­zu­wy­ny, ýü­rek se­da­sy­ny tu­tuş dün­ýä aýan ed­ýär. Söz us­sa­dy­nyň dö­re­di­ji­li­gi­ne iç­gin ara­laş­dy­gyň­ça, ta­ry­hy ýo­lu­my­za, ata-ba­ba­la­ry­my­zyň dur­muş ba­ra­da­ky ga­ra­ýyş­la­ry­na, ýö­rel­ge­le­ri­ne has düýp­li göz ýe­tir­mek müm­kin. Bil­şi­miz ýa­ly, be­ýik söz us­sa­dy öz ýa­şan döw­rün­de il-gü­ni ag­zy­bir­li­ge ça­gy­ryp, bir bi­te­wi döw­let gur­ma­gy ar­zuw­lap­dyr. Onuň eser­le­ri­niň bir bö­le­gi-de ag­zy­bir­li­ge, dost-do­gan­ly­ga, pa­ra­hat döw­let gur­ma­ga ýug­ru­lan şy­gyr­lar­dan yba­rat bo­lup, kalp­lar­da mü­di­mi­lik ýa­şap gel­ýär. Pa­ra­hat­çy­ly­ga, je­bis­li­ge, wa­tan­sö­ýü­ji­li­ge uly sar­pa goý­ýan hal­ky­myz hem be­ýik şa­hy­ry­my­zyň bu ça­gy­ry­şy­ny ru­hy ýö­rel­ge, dur­muş ka­nu­ny hök­mün­de ka­bul ed­ýär. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň bu ar­zuw­la­ry bi­ziň aja­ýyp döw­rü­miz­de – Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ha­syl bol­dy.
Al-Fa­ra­by, Mah­myt Za­mah­şa­ry, Mu­ham­met al-Ho­rez­mi, Omar Haý­ýam ýa­ly Gün­do­ga­ryň be­ýik da­na­la­ry­nyň mek­de­bi­ni ge­çen Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dö­re­di­ji­li­gi, il­kin­ji no­bat­da, köp­ta­rap­la­ýyn­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Da­na şa­hy­ry­myz şy­gyr­la­ry­nyň üs­ti bi­len yn­san­la­ra asyl­ly, sa­byr­ly, zäh­met­sö­ýer, sy­la­şyk­ly, bir söz­li, mert bol­mak­ly­gyň, adam­kär­çi­li­giň be­ýik aý­ra­tyn­ly­gy­dy­gy­ny ün­däp­dir.
Bu gün Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň hor­ma­ty, mer­te­be­si di­ňe gün­do­gar halk­la­ryn­da däl, eý­sem, tu­tuş dün­ýä­de be­lent tu­tul­ýar. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň we hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­la­ry bi­len şa­hy­ryň gol­ýaz­ma­la­ry­ny öw­ren­mek, ede­bi-ru­hy mi­ra­sy­ny top­la­mak, öm­ri we dö­re­di­ji­li­gi­ne de­giş­li yl­my iş­le­ri taý­ýar­la­mak bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. Şeý­le hem Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şy­gyr­la­ry­nyň dün­ýä­niň dür­li dil­le­ri­ne ter­ji­me edil­me­gi we söý­lüp okal­ma­gy be­ýik söz us­sa­dy­nyň şa­hy­ra­na dün­ýä­si­niň tu­tuş adam­za­da hyz­mat et­me­gin­de giň müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär.
Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň goş­gu­la­ry­nyň ýy­gyn­dy­la­ry dün­ýä­niň köp ýe­rin­de sak­lan­ýar. Türk­men alym­la­ry­nyň Nýu-De­li­dä­ki Hin­dis­tan Mil­li mu­ze­ýi­niň, Ram­pur­da­ky Ra­za ki­tap­ha­na­sy­nyň, Ban­gi­ýa Sa­hit­ýa Pa­ri­şat ede­bi­ýat jem­gy­ýe­ti­niň we Kal­kut­ta­da­ky Azi­ýa jem­gy­ýe­ti­niň gol­ýaz­ma­lar hem ki­tap gaz­na­la­ry­ny iç­gin öw­ren­me­gi ne­ti­je­sin­de, türk­men hal­ky­nyň ta­ry­hy, me­de­ni­ýe­ti we sun­ga­ty bi­len bag­la­ny­şyk­ly 69 gol­ýaz­ma ýü­ze çy­ka­ry­lyp, ola­ryň elekt­ron nus­ga­la­ry Türk­me­nis­ta­na ge­ti­ril­di. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň we beý­le­ki gör­nük­li türk­men şah­sy­ýet­le­ri­niň dö­re­di­ji­lik mi­ra­sy, türk­men hal­ky­nyň ta­ry­hy we me­de­ni­ýe­ti ba­ra­da gym­mat­ly yl­my mag­lu­mat ber­ýän bu çeş­me­le­riň kö­pü­si ozal bi­lin­me­ýän eser­ler­dir.
Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ýurt­la­ry, ül­ke­le­ri aşyp, en­çe­me halk­la­ryň, mil­let­le­riň dur­mu­şy bi­len tan­şyp­dyr. Ol bo­lan sy­ýa­hat­la­ryn­da da­na, pä­him­dar, pa­ra­sat­ly ki­şi­ler bi­len gör­şüp, pi­kir al­şyp­dyr we dür­li eser­le­ri dö­re­dip­dir. Be­ýik türk­men şa­hy­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň gol­ýaz­ma­lar top­lu­my­nyň ÝUNESKO-nyň «Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy» mak­sat­na­ma­sy­nyň hal­ka­ra sa­na­wy­na gi­ri­zil­me­gi we şa­hy­ryň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy­nyň 2024–2025-nji ýyl­lar­da ÝUNESKO bi­len bi­le­lik­de bel­le­ni­lip ge­çil­jek şan­ly se­ne­le­riň sa­na­wy­na go­şul­ma­gy, TÜRK­SOÝ gu­ra­ma­sy ta­ra­pyn­dan 2024-nji ýy­lyň «Tür­ki dün­ýä­niň be­ýik şa­hy­ry we akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ýy­ly» diý­lip yg­lan edil­me­gi akyl­dar şa­hy­ry­my­za bo­lan sar­pa­nyň nä­de­re­je­de be­ýik­di­gin­den ny­şan­dyr.

Gur­ban­gül MY­RA­DO­WA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň uly mugallymy.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА