25-nji sentýabrda ýurdumyzyň paýtagty Aşgabatda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi. Bu maslahat göni wideoaragatnaşyk arkaly hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde geçirildi. Milli forumyň gün tertibine döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meseleleri girizilip, taryhy çözgütler kabul edildi.
Halk Maslahatynyň mejlisine hökümet agzalary, Mejlisiň ýolbaşçysy we deputatlary, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn edaralaryň, syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylary, welaýat, etrap we şäher häkimleri, Halk Maslahatynyň agzalary, kärhanalaryň we guramalaryň köp sanly işgärleri, hormatly ýaşulular gatnaşdylar.
«Türkmenistan – Bitaraplygyň mekany» ýylynyň häzirki günlerinde güneşli Diýarymyz toý-dabaralara beslenýär. Milli Liderimiziň daşyna mäkäm jebisleşen bagtyýar ilimiz ýurdumyzyň baş baýramyny – mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 29 ýyllygyny uludan toý edip, dabaraly belläp geçýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halk hojalygynyň ähli pudaklarynda döredijilikli zähmetiň joşguny bat alyp, uly üstünliklere ýetmäge ruhlandyrýar.
Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly toýuny mynasyp derejede garşylaýan döwrümizde ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda hem uly waka bolup geçdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisi geçirildi. Onda ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmek, ykdysady kuwwatyny artdyrmak, şan-şöhratyny has-da arşa götermek, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça döwletli maslahat edildi. Halk Maslahatynda «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunynyň kabul edilmegi taryhy waka boldy. Türkmenistanyň Halk Maslahatynda kabul edilýän çözgütler hem-de olaryň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini üpjün etmekde, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda möhüm ähmiýete eýe bolýar.
Bilşimiz ýaly, geçen ýylyň güýzünde Aşgabatda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi ýurdumyzda Konstitusion özgertmelere özboluşly badalga boldy. Şol Maslahatda Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça teklipleri işläp taýýarlamak we umumylaşdyrmak maksady bilen degişli resminama kabul edildi. Geçen döwrüň içinde Esasy Kanunymyzy kämilleşdirmek maksady bilen döredilen Konstitusion toparyň birnäçe mejlisleri geçirildi.
Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek bilen bagly teklipleri işläp taýýarlamak hem-de umumylaşdyrmak boýunça Konstitusion toparyň 19-njy awgustda geçirilen mejlisinde «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanunynyň taslamasyny makullamak we Türkmenistanyň Halk Maslahatyna hödürlemek hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion toparynyň Karary kabul edildi.
Şondan soňra kanunyň taslamasy ýurdumyzyň welaýatlarynda, etraplarynda we şäherlerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine gatnaşjak wekiller bilen ara alnyp maslahatlaşyldy.
Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen, ýurdumyzyň Esasy Kanunyny – Konstitusiýany kämilleşdirmek boýunça amala aşyrylýan özgertmeleriň esasy maksady Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň işini kämilleşdirmekden hem-de kanun çykaryjylyk işini amala aşyrýan edaralaryň iki palataly gurluşyny döretmekden, demokratik institutlaryň işini ýokary derejelere çykarmakdan ybaratdyr. Kanun taslamasynda Milli Parlamenti umumy görnüşde Türkmenistanyň Milli Geňeşi, onuň kanun çykaryjy palatasyny Mejlis, wekilçilikli palatasyny bolsa Halk Maslahaty diýip atlandyrmak teklip edilýär hem-de wekilçilikli palatasyna agzalary saýlamagyň aýratynlyklary, ygtyýarlyklarynyň sanawyna girýän kadalar aýdyň görkezilýär.
Ýurdumyzyň Baş Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça döredilen Konstitusion topar ýurdumyzyň mundan beýläk-de ösüşine uly saldamly goşant goşjak asylly kanun taslamasynyň üstünde iş alyp bardy. Milli Liderimiziň baştutanlygynda bu toparyň birnäçe mejlisi geçirilip, olarda Mejlisiň deputatlaryndan, degişli ministrliklerden, pudak we ylmy edaralardan, okuw mekdeplerinden, syýasy partiýalardan hem-de jemgyýetçilik birleşiklerinden we raýatlardan gelip gowşan teklipler ara alnyp maslahatlaşyldy. «Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakyndaky» Konstitusion kanunyň taslamasyny ara alnyp maslahatlaşmagyň barşynda raýatlaryň müňlerçesi hormatly
Prezidentimiziň demokratik döwletiň, raýat jemgyýetiniň binýatlaryny berkitmäge gönükdirilen özgertmelere çuňňur buýsançlaryny beýan edip, öz pikirlerini we tekliplerini aýtdylar. Iki palataly Parlamentiň döredilmegi Türkmenistanyň demokratik ösüşinde taryhy ädim bolup durýar.
Ýurdumyzyň kanun çykaryjy edarasynyň işlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler milli gymmatlyklara daýanyp amala aşyrylýan syýasy we durmuş-ykdysady özgertmeleriň berk binýady bolup hyzmat edýär.
Milli Liderimiziň ýurdumyzyň Parlamentiniň ornuny ýokarlandyrmak we ygtyýarlyklaryny giňeltmek maksady bilen öňe süren başlangyjy halkymyzyň arasynda giň seslenme döretdi.
Parlamentimiziň Halk Maslahaty palatasynyň düzümini emele getirmek boýunça welaýatlardan we Aşgabat şäherinden wekilleriň sany, olary saýlamagyň hem-de bellemegiň tertibi, Halk Maslahatynyň agzalygyna dalaşgärlere bildirilýän talaplar we olaryň ygtyýarlyk möhleti barada Konstitusion kanunda orun aldy. Şol bir adamyň bir wagtda Milli Parlamentiň iki palatasyna-da saýlanmagyna we işlemegine ýol berilmeýändigi baradaky kadanyň hem bardygyny bellemek gerek. Bu kadanyň Esasy Kanunymyza girizilmegi ýurdumyzda demokratik başlangyçlary hem-de durmuş adalatlylygyny üpjün etmekde möhüm bolup durýar.
Mundan başga-da, Milli Geňeşiň palatalarynyň mejlislerini geçirmegiň, olaryň ygtyýarlyklaryna degişli meseleleriň anyk kadalary beýan edildi. Konstitusion kanunda kanunlary kabul etmegiň tertibini anyk kesgitleýän kadalary hem orun aldy. Kadalara laýyklykda, Mejlisiň kabul eden kanunlarynyň Halk Maslahatynyň garamagyna makullamak üçin berilmegi şol kanunlara umumy döwlet bähbitlerini ähli zatdan ýokarda goýmak nukdaýnazaryndan möhüm ähmiýete eýedir.
Arçman ÝAZYÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk
institutynyň mugallymy.