Afrikanyň ilaty artýar

Hä­zir dün­ýä­niň ila­ty 8 mil­liard­dan geç­di. Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň ha­ba­ry­na gö­rä, ila­tyň kö­pel­me­gi­niň 80 gö­te­ri­mi, esa­san, ös­ýän ýurt­lar­da bo­lup ge­çer. Hü­när­men­ler ila­tyň bu ösüş dep­gi­ni­niň yk­dy­sa­dy­ýet, sag­lyk, bi­lim we dur­nuk­ly ösüş ba­bat­da uly me­se­le­le­ri dö­red­ýän­di­gi­ni bel­le­ýär­ler.
BMG 2030-njy ýy­la çen­li dün­ýä ila­ty­nyň 8,5 mil­liard, 2050-nji ýy­la 9,7 mil­liard we 2080-nji ýy­la çen­li, tak­my­nan, 10,4 mil­liard adam bol­jak­dy­gy­ny çak­la­ýar.
Ýew­ro­pa Ko­mis­si­ýa­sy­nyň de­mok­ra­ti­ýa we de­mog­ra­fi­ýa bo­ýun­ça wi­se-pre­zi­den­ti Dub­raw­ka Şuý­sa dün­ýä ila­ty­nyň art­ýan­dy­gy­ny bel­läp, te­bi­gy baý­lyk­lar tyg­şyt­ly ula­nyl­sa, pla­ne­ta­nyň şeý­le ösüş dep­gin­le­ri­ne gar­şy du­rup bil­jek­di­gi­ni öňe sür­di.
BMG-niň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, Azi­ýa ýa­kyn on­ýyl­lyk­da iň köp ilat­ly yk­lym bo­lup ga­lar (Hin­dis­tan il­kin­ji ge­zek Hy­taý­dan öňe ge­çer). Esa­sy üns 2050-nji ýy­la çen­li ila­tyň ösü­şi­niň ýa­ry­syn­dan gow­ra­gy­ny özün­de jem­le­jek Af­ri­ka gö­nük­dir­ýär.
BMG-niň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, Ýe­riň her üçün­ji ýa­şaý­jy­sy Hy­taý­da we Hin­dis­tan­da bo­lar. Hin­dis­tan özü­niň iň köp ila­ty bi­len Hy­taý­dan öňe saý­la­nar. Fi­lip­pin­ler ýa­kyn on­ýyl­lyk­lar­da dün­ýä ila­ty­nyň kö­pel­me­gi­ne iň köp go­şant goş­jak ýurt­la­ryň bi­ri bo­lar.
BMG-niň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, Af­ri­ka 1,4 mil­liard ila­ty bi­len dün­ýä­niň iň uly de­mog­ra­fik he­re­ket­len­di­ri­ji­si bo­lup, 2100-nji ýyl­da bu gör­ke­zi­ji 4,3 mil­li­ar­da ýe­ter. 2050-nji ýy­la çen­li dün­ýä­de ila­tyň kö­pel­me­gi­niň ýa­ry­syn­dan gow­ra­gy Mü­sür­de, Efio­pi­ýa­da, Ni­ge­ri­ýa­da, Kon­go De­mok­ra­tik Res­pub­li­ka­syn­da we Tan­za­ni­ýa­da bo­lar. “Bi­ziň dün­ýä­miz mag­lu­mat­lar­da” bar­lag saý­ty­nyň mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, Af­ri­ka dün­ýä­dä­ki iň ýaş yk­lym bo­lup, bu ýer­de or­ta­ça ýaş Azi­ýa­da­ky 31,2, Ýew­ro­pa­da­ky 41,7 ýaş bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, 18,6 ýaş­dan yba­rat­dyr. Af­ri­ka­ly ze­nan­lar dün­ýä­dä­ki 2,5 ça­ga bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, or­ta­ça 4,7 ça­ga do­gur­ýar­lar.
Ni­ge­ri­ýa özü­niň köp ila­ty bi­len hem­mä­niň ün­sü­ni özü­ne çek­ýär. Bu ýer­de, tak­my­nan, 220 mil­li­on adam ýa­şa­ýar, ýö­ne 2050-nji ýy­la 400 mil­lio­na çen­li ila­ty bo­lar.
2100-nji ýyl­da Ýer ýü­zün­dä­ki her on adam­dan dör­dü­si­niň af­ri­ka­ly bol­jak­dy­gy çak­la­nyl­ýar. Bu dep­gin do­wam et­se, XXI asy­ryň ahy­ryn­da dün­ýä­niň iň uly üç me­ga­po­li­si Af­ri­ka yk­ly­myn­da ýer­le­şer – bu­lar La­gos (Ni­ge­ri­ýa), Kin­şa­sa (KDR) we Dar-es-Sa­la­am (Tan­za­ni­ýa) ýa­ly ýurt­lar­dan yba­rat­dyr.