Şu ýy­lyň 12-nji ap­re­lin­de adam­za­dyň il­kin­ji ge­zek kos­mo­sa çy­ka­ny­na 62 ýyl dol­ýar. Bu ta­ry­hy wa­ka kos­mo­sy öw­ren­mek­de soň­lan­ma­jak ýa­ry­şyň hem baş­lan­gy­jy bol­dy. Il­kin­ji eme­li hem­ra 1957-nji ýyl­da kos­mo­sa çy­ka­ryl­dy. Eme­le ge­len bäs­deş­lik ara­gat­na­şyk ul­ga­my­nyň ös­me­gi­ne, ne­ti­je­de yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ugur­la­ry­na öz tä­si­ri­ni ýe­tir­di. Di­ňe ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­sy däl, eý­sem, hä­zir­ki wagt­da gün­de­lik dur­muş­da ulan­ýan gu­ral­la­ry­my­zyň kö­pü­si, il­ki kos­mos­da ulan­mak mak­sa­dy bi­len oý­la­nyp ta­pyl­dy. Ge­liň, 70 ýyla­ golaý ta­ry­hy bo­lan kos­mo­sy öw­ren­mek ýa­ry­şyn­da­ky esa­sy wa­ka­lar bi­len ta­nyş bo­la­lyň!
1961-nji ýy­lyň 12-nji ap­re­lin­de So­wet So­ýu­zyn­dan Ýu­riý Ga­ga­ri­ni kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji adam hök­mün­de ady­ny ta­ry­ha ýaz­dyr­dy. Il­kin­ji kos­mo­nawt 108 mi­nut­da Ýe­riň da­şyn­dan bir ge­zek aý­law edip, yzy­na gaý­dyp gel­di.

Şol ýy­lyň 6-7-nji aw­gus­tyn­da So­wet So­ýu­zy­nyň “Wos­tok 2” kos­mos gä­mi­si bi­len Ger­man Ti­tow hem kos­mo­sa uçu­ry­lyp, bir gi­je-gün­diz­den köp wagt kos­mos­da bol­dy.
Kos­mo­sa il­kin­ji ze­na­ny hem So­wet So­ýu­zy ug­rat­ma­gy ba­şar­dy. 1963-nji ýy­lyň 16-njy iýu­nyn­da Wa­len­ti­na Te­reş­ko­wa “Wos­tok 6” kos­mos gä­mi­si bi­len kos­mo­sa uç­dy. Ol üç gü­ne go­laý wag­tyň do­wa­myn­da pla­ne­ta­my­zyň da­şyn­dan 48 ge­zek aý­la­nyp, Ýe­re gaý­dyp gel­di. Hä­zi­re çen­li ýe­ke özi şeý­le kos­mos mis­si­ýa­sy­ny ama­la aşy­ran Te­reş­ko­wa­dan baş­ga baş­ga ze­nan ýok. Te­reş­ko­wa or­bi­ta aý­lan­ýan wag­ty ýe­ne bir kos­mos gä­mi­si Ýe­riň da­şyn­dan aý­lan­ýar­dy. Ýag­ny 14-nji iýun­da Wa­le­riý By­kows­kiý at­ly kos­mo­nawt “Wos­tok 5” kos­mos gä­mi­si bi­len kos­mo­sa çy­kyp­dy. Ol 19-njy iýu­na çen­li or­bi­ta­da bo­lup, Ýe­riň go­ri­zon­ty­ny su­ra­ta al­mak we gra­wi­ta­si­ýa­syz şert­ler­de no­hu­dyň şi­ne­le­me­gi­ni we ös­me­gi­ni anyk­la­mak üçin käbir yl­my tej­ri­be­le­ri ge­çir­di.
1965-nji ýy­lyň 18-19-njy mar­tyn­da Pa­wel Bel­ýa­ýew hem-de Alek­seý Leo­now “Wos­hod 2” kos­mos gä­mi­si bi­len kos­mos­da bol­du­lar. Uçu­şyň do­wa­myn­da Leo­now kos­mos gi­ňiş­li­gin­de gä­mi­niň da­şy­na çy­kan il­kin­ji kos­mo­nawt bol­dy. Bu ýagdaýa “kosmos ýörişi” diýilýär. 1978-nji ýy­lyň 10-16 ýan­wa­ryn­da kos­mo­sa çy­kan ga­za­gys­tan­ly Wla­di­mir Ža­ni­be­kow we Oleg Ma­ka­row kos­mo­sa gi­den gä­mi­sin­den (“So­ýuz 6 EP-1”) baş­ga bir gä­mi bi­len (Soyuz 26) yzyna do­la­nyp ge­len il­kin­ji adam­lar bol­dular. Olar “Sal­ýut 6” kos­mos be­ke­din­de 5 gün bol­ýar­lar.
So­wet So­ýu­zy beý­le­ki ýurt­la­ryň ra­ýat­la­ry­ny hem kos­mo­sa iber­ýär. Il­kin­ji çe­hi­ýa­ly kos­mo­nawt Wla­di­mir Re­mek 1978-nji ýy­lyň 2-10-njy mar­tyn­da kos­mos gä­mi­sin­de bol­ýar.
Şol ýyl pol­şa­ly Mi­ros­law Ger­ma­şews­ki hem-de ger­ma­ni­ýa­ly Zig­mund Ýen hem So­wet So­ýu­zy­nyň mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de kos­mo­sa çyk­ýar. Ku­ba­ly Ar­nal­do Ta­ma­ýo Men­des 1980-nji ýyl­da, mon­go­li­ýa­ly Žug­der­de­mi­diýn Gur­rag­ça we ru­my­ni­ýa­ly Du­mit­ru Pru­na­riu 1981-nji ýyl­da kos­mo­sa çyk­dy­lar. Žan-Lu Kret­ýen 1982-nji ýyl­da kos­mos­da bo­lup, il­kin­ji fran­suz kos­mo­naw­ty hök­mün­de ta­ry­ha ady­na ýaz­dyr­dy.
Swet­la­na Sa­wits­ka­ýa 1982-nji ýy­lyň 19-27-nji aw­gus­tyn­da kos­mo­sa gi­den ikin­ji ze­nan, 1984-nji ýy­lyň 17-29-njy iýu­lyn­da­ky mis­si­ýa­syn­da kos­mos gä­mi­si­niň da­şy­na çy­kyp, bu ugur­da ta­ry­ha gir­me­gi ba­şar­dy.

1984-nji ýyl­da hin­dis­tan­ly Ra­keş Şar­ma 1987-nji ýyl­da si­ri­ýa­ly Mu­ham­med Fa­ris öz ýur­du­nyň il­kin­ji kos­mo­nawt­la­ry bol­du­lar.
1988-nji ýyl­da ow­ga­nys­tan­ly Ab­dul Ahad Moh­mand, 1990-njy ýyl­da ýa­po­ni­ýa­ly Aki­ýa­ma To­ýo­hi­ro öz ýurt­la­ry­nyň il­kin­ji kos­mo­nawt­la­ry bol­du­lar. 1991-nji ýy­lyň 26-njy ma­ýyn­da ang­li­ýa­ly He­len Şar­man (ze­nan) hem-de şol ýy­lyň 19-njy okt­ýab­ryn­da awst­ri­ýa­ly Frans Fib­ýuk kos­mo­sa git­di­ler.

Rus­si­ýa­nyň il­kin­ji kos­mos uçu­şy 1992-nji ýy­lda ama­la aşy­ryl­dy
So­wet So­ýu­zy 1991-nji ýy­lyň 26-njy de­kab­ryn­da res­mi ýag­daý­da dar­ga­dy. Şon­dan soň­ra Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy kos­mos mak­sat­na­ma­sy­ny do­wam et­dir­di. 1992-nji ýy­lyň 17-nji mar­tyn­da ýurt il­kin­ji kos­mos uçu­şy­ny ama­la aşyr­dy. 1994-nji ýy­lyň 4-nji okt­ýab­ry bi­len 1995-nji ýy­lyň 22-nji mar­ty ara­ly­gyn­da “Mir” kos­mos be­ke­din­de bo­lan Ýe­le­na Kon­da­ko­wa kos­mos­da iň uzak wagt bo­lan (169 gün) ze­nan hök­mün­de re­kord go­ýup­dy. Em­ma hä­zir­ki wagt­da bu re­kord NA­SA-nyň ast­ro­naw­ty Kris­ti­na Ku­ka (328 gün) de­giş­li­dir.
Nor­man Ta­gard 1995-nji ýy­lyň 14-nji mar­tyn­da kos­mo­sa rus kos­mos gä­mi­si bi­len çy­kan il­kin­ji ame­ri­kan bol­dy.
1995-nji ýy­lyň 3-nji sent­ýab­ry bi­len 1996-njy ýy­lyň 26-njy few­ra­lyn­da Rus­si­ýa­nyň “Mir” kos­mos be­ke­din­de bo­lan To­mas Reý­ter açyk kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ger­ma­ni­ýa­ly bol­ýar. Klo­di En­ýe­re 1996-njy ýy­lyň 2-nji sent­ýab­ryn­da kos­mo­sa gi­den il­kin­ji fran­suz ze­nan, 1999-njy ýy­lyň 28-nji few­ra­lyn­da Iwan Bel­la kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji slo­wak ast­ro­naw­ty bol­ýar. Şeý­le hem En­ýe­re “Mir” be­ke­di­ ula­nyş­dan ga­landan soňra, onuň de­re­gi­ne dür­li ýurt­la­ryň bi­le­lik­de gu­ran Hal­ka­ra Kos­mos Be­ke­di­ne aýak ba­san il­kin­ji ýew­ro­pa­ly ze­nan bol­ýar.
Gü­nor­ta Af­ri­ka Res­pub­li­ka­syn­dan Mark Şattl­wort 2002-nji ýy­lyň 25-nji ap­re­li bi­len 5-nji ma­ýy ara­ly­gyn­da Hal­ka­ra kos­mos be­ke­din­de bo­lup, ikin­ji kos­mos sy­ýa­hat­çy­sy hem-de öz ýur­dun­dan kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji adam bol­ýar.
1990-njy ýyl­la­ra çen­li ABŞ hem-de So­wet So­ýu­zy için­de he­mi­şe adam bar bo­lan dür­li kos­mos be­ket­le­ri­ni gur­ýar­lar. Kos­mos be­ke­di tas­la­ma­la­ry­nyň kä­bi­ri şow­suz­lyk bi­len ta­mam­lan­ýar. Kä­bi­ri­niň öm­ri ba­ry-ýo­gy bir­nä­çe gün bol­ýar.

Il­kin­ji amerikan ast­ro­naw­ty

ABŞ-nyň Mil­li Awia­si­ýa we Kos­mos Agent­li­gi­niň (NA­SA) “Mercury”, “Ge­mi­ni” we “Apol­lo” mak­sat­na­ma­la­ry­nyň çäk­le­rin­de kos­mos gi­ňiş­li­gi­ne we Aýa on­lar­ça ast­ro­naw­ty iber­di. “Mercury” mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de kos­mo­sa je­mi 25 uçuş ama­la aşy­ryl­dy. Ola­ryň al­ty­sy 1961-nji ýyl­dan 1963-nji ýyl­lar ara­ly­gyn­da ama­la aşy­ryl­dy. NA­SA 1961-nji ýy­lyň 5-nji ma­ýyn­da “Free­dom 7” mis­si­ýa­sy bi­len il­kin­ji ast­ro­naw­ty Alan Şe­par­dy kos­mo­sa uçur­dy. Kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ame­ri­ka­ly bo­lan Şe­pard Ýe­riň aşa­ky or­bi­ta­syn­da 15 mi­nut 28 se­kunt­lap uç­dy. Şeý­le­lik­de, Ýu­riý Ga­ga­rin­den ba­ry-ýo­gy 23 gün­den soň­ra ama­la aşy­ry­lan adam­ly uçuş kos­mos­da­ky bäs­deş­li­giň gyz­ma­gy­na-da ge­ti­rip­di.
Jon Glenn “Friends­hip 7 Mercury” kos­mos gä­mi­si bi­len 1962-nji ýy­lyň 20-nji few­ra­lyn­da Ýe­riň or­bi­ta­sy­na çyk­ma­gy ba­şa­ran il­kin­ji ame­ri­ka­ly ast­ro­nawt bo­lup­dy.
Wol­ter Şir­ra (ki­çi­si) 1962-nji ýy­lyň 3-nji okt­ýab­ryn­da 9 sa­gat 13 mi­nut or­bi­ta­da uçup, şol wagt iň köp kos­mos­da bo­lan ame­ri­ka­ly ast­ro­nawt bo­lup­dy. 1963-nji ýy­lyň 15-16-njy ma­ýyn­da bol­sa, L. Gor­don Ku­per bir gün­den gow­rak wagt or­bi­ta­da bol­dy.
Jo­sef Wol­ker 1963-nji ýy­lyň 19-njy iýu­lyn­da kos­mos gä­mi­si bi­len or­bi­ta­dan aň­ry –a çyk kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ast­ro­nawt bol­dy.
NA­SA-nyň ast­ro­nat­la­ry Ed­war Waýt hem-de Jeýms Mak­Di­witt 1965-nji ýy­lyň 3-7-nji iýu­nyn­da “Ge­mi­ni IV” kos­mos gä­mi­si bi­len älem gi­ňiş­li­gi­ne çyk­ýar­lar. Şol uçuş­da Waýt gä­mi­niň da­şy­na – açyk kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ame­ri­kan bol­ýar.

Adam Aýa aýak bas­dy
1969-njy ýy­lyň 20-nji iýu­lyn­da “Apol­lo 11” kos­mos gä­mi­si bi­len Nil Armst­rong, Ed­win Old­rin (Bazz Old­rin ady bi­len ta­nal­ýar) hem-de Maýkl Kol­lins Aýa uçu­ryl­dy. Armst­rong Aýa aýak ba­san il­kin­ji adam bol­dy. Ikin­ji bo­lup, Old­rin gä­mi­den dü­şüp, Ýe­riň hem­ra­sy­na ga­dam goý­dy.
1983-nji ýy­lyň 18-24-nji iýu­nyn­da Sal­li Raýd kos­mo­sa gi­den il­kin­ji ame­ri­ka­ly ze­nan ast­ro­nawt bol­dy. Şol ýy­lyň 28-nji no­ýab­ry bi­len 8-nji de­kab­ry ara­ly­gyn­da ger­ma­ni­ýa­ly Ulf Mer­bold kos­mos­da bo­lup, Ýew­ro­pa Kos­mos Agent­li­gi­niň il­kin­ji ast­ro­naw­ty bol­dy. Brýus Mak­Kend­less 1984-nji ýy­lyň 3-11-nji few­ral ara­ly­gyn­da yg­ty­bar­ly ýag­daý­da, özü­ni hiç za­da bag­la­maz­dan kos­mos gä­mi­si­niň da­şy­na çy­kan il­kin­ji ast­ro­nawt bol­dy.
Ka­na­da­ly Mark Gar­no 1984-nji ýy­lyň 5-13-nji okt­ýab­ryn­da kos­mos­da bo­lup, öz ýur­du­nyň il­kin­ji ast­ro­naw­ty bol­dy. Ket­rin Sul­li­wan açyk kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ame­ri­ka­ly ze­nan bol­dy.
1985-nji ýy­lyň 12-19-njy ap­re­lin­de da ABŞ-nyň Ýu­ta şta­ty­nyň se­na­to­ry Jeýk Garn kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji sy­ýa­sat­çy bol­dy.
Meý Je­mi­son 1992-nji ýy­lyň 12-20-nji sent­ýab­ryn­da kos­mos­da bo­lup, il­kin­ji af­ro-ame­ri­ka­ly ast­ro­nawt bol­dy.
Ro­dol­fo Ne­ri We­la 1985-nji ýyl­da kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji mek­si­ka­ly bol­dy. 1986-njy ýan­wa­ryn­da Bill Nel­son kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji Kong­re­siň ag­za­sy hök­mün­de ta­ry­ha ady­ny ýaz­dyr­dy.
1994-nji ýy­lyň 3-11-nji few­ra­ly ara­ly­gyn­da Ser­geý Kri­kal­ýow ame­ri­kan kos­mos gä­mi­si (“Discovery”) bi­len kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji rus kos­mo­naw­ty bol­dy.
Mu­kai Tia­ki 1994-nji ýy­lyň 8-23-nji iýu­lyn­da kos­mo­sa çy­kan il­kin­ji ýa­pon ze­nan ast­ro­naw­ty bol­dy. 2003-nji ýy­lyň 6-njy ýan­wa­ry bi­len 1-nji few­ra­ly ara­ly­gyn­da ys­ra­ýyl­ly Ilan Ra­mon öz ýur­dun­dan il­kin­ji bo­lup kos­mos­a çyk­dy.

Dennis Tito, Talgat Musabaýew we Ýuriý Baturin Halkara kosmos bekedinde

Kos­mo­syň sy­ýa­hat­çy­la­ra açyl­ma­gy
2001-nji ýy­lyň 28-nji ap­re­lin­de ame­ri­ka­ly işe­wür Den­nis Ti­to “Soyuz TM-32” kos­mos gä­mi­si bi­len Hal­ka­ra Kos­mos Be­ke­di­ne çyk­dy. Ol kos­mos­da 7 gün 22 sa­gat 4 mi­nut bo­lup, Ýe­riň da­şyn­dan 128 ge­zek aý­lan­dy. Il­kin­ji kos­mos sy­ýa­hat­çy­sy ha­sap­lan­ýan Ti­to bu tä­sin sy­ýa­hat üçin 20 mil­lion dol­lar tö­län­di­gi­ni aý­dyp­dy.
2021-nji ýy­lyň aw­gus­tyn­da ýa­po­ni­ýa­ly mil­liar­der Ýu­sa­ku Mae­za­wa we onuň kö­mek­çi­si Ýo­zo Hi­ra­no Hal­ka­ra kos­mos be­ke­din­de 12 gün bol­du­lar.
2010-njy ýyl­la­ryň baş­la­ryn­da NA­SA kos­mos şattl­la­ry­nyň (bir­den köp ge­zek kos­mo­sa gi­dip-gel­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän uça­ra meň­zeş gä­mi­) ula­nyş möh­le­ti­niň ta­mam­lan­ma­gy bi­len hu­su­sy kom­pa­ni­ýa­lar bi­len hyz­mat­daş­ly­gy ýo­la go­ýup­dy. Bu hyz­mat­daş­lyk has ar­zan bo­lup, kos­mos pu­da­gyn­da iş alyp bar­ýan hu­su­sy kom­pa­ni­ýa­la­ryň sa­ny­ny kö­pelt­di. Il­kin­ji no­bat­da, “SpaceX” kom­pa­ni­ýa­sy kos­mo­sa ýük we ast­ro­nawt gat­nat­mak üçin ra­ke­ta­la­ry we kos­mos gä­mi­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­dy. Kom­pa­ni­ýa eý­ýäm bir­nä­çe kos­mos sy­ýa­hat­çy­sy­ny Hal­ka­ra kos­mos be­ke­di­ne äki­dip-ge­tir­di. Şeý­le mak­sat­na­ma­ny “Boeing” kom­pa­ni­ýa­sy hem iş­läp taý­ýar­la­ýar.
Bu­lar­dan baş­ga-da, Ýer­den 100 ki­lo­metr be­lent­lik­de, at­mos­fe­ra­nyň gu­ta­rýan, kos­mo­syň baş­lan­ýan ýe­ri­ne çen­li gys­ga wagt­lyk sy­ýa­ha­ty ýo­la goý­ýan kom­pa­ni­ýa­lar hem peý­da bol­dy.
2021-nji ýy­lyň okt­ýab­ryn­da rus re­žiss­ýo­ry Klim Şi­pen­ko hem-de akt­ri­sa Ýu­li­ýa Pe­re­sild kos­mos­da­ky il­kin­ji fil­mi su­ra­ta dü­şür­mek üçin Hal­ka­ra kos­mos be­ke­di­ne git­di­ler.
NA­SA bol­sa “Ar­te­mis” mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de Aýa gaý­ta­dan ada­ma­ly uçuş­la­ry ýo­la go­ýup, Ýe­riň hem­ra­syn­da he­mi­şe­lik be­ke­di gur­ma­gy mak­sat edin­ýär. Eý­ýäm, bu mak­sat­na­ma de­giş­li dür­li mak­sat­na­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­di we Aýyň da­şyn­dan aý­la­nyp gaýt­jak ast­ro­nawt­lar saý­la­nyp alyn­dy. Aý­da gu­rul­jak be­ke­diň Mar­sa uçuş­la­ry ama­la aşyr­mak­da peý­da­la­nyl­ma­gy mak­sat edi­nil­ýär.
Mun­dan baş­ga-da Ýe­riň or­bi­ta­syn­da aý­lan­jak has uly myh­man­ha­na­nyň gu­rul­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýär. Şon­dan soň­ra kos­mo­sa çyk­mak has köp adam üçin el­ýe­ter­li bo­lar.
Hä­zir­ki wagt­da Ýe­riň or­bi­ta­syn­da Hal­ka­ra Kos­mos Be­ke­di bi­len bir ha­tar­da Hy­ta­ýyň kos­mos be­ke­di hem aý­lan­ýar.

Hytaýyň kosmos bekediniň ekipažy

Taý­ko­nawt – hy­taý­ly kos­mo­nawt
Ýo­kar­da bel­le­nip ge­çi­ri­li­şi ýa­ly köp ýur­duň we­kil­ler rus ýa-da ame­ri­kan kos­mos mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de älem gi­ňiş­li­gi­ne çy­kan bol­sa­lar-da, ola­ryň ara­syn­da hiç hi­li hy­taý­ly ýok. Soň­ky ýyl­lar­da kos­mos pu­da­gy­na aý­ra­tyn üns ber­ýän bu ýurt­da il­kin­ji kos­mo­nawt 2003-nji ýyl­da kos­mo­sa çyk­dy. Ýe­riň at­mos­fe­ra­sy­nyň da­şy­na çy­kan­la­ra Ýew­ro­pa­da we Ame­ri­ka­da ast­ro­nawt, Rus­si­ýa­nyň (şol san­da ozal­ky So­wet So­ýu­zy­nyň) mak­sat­na­ma­sy­na gat­na­şan­la­ra kos­mo­nawt di­ýil­ýän bol­sa, hy­taý­ly­lar taý­ko­nawt diý­ýär. Hy­ta­ýyň il­kin­ji taý­ko­naw­ty Ýan Li­weý “Shenz­hou 5” kos­mo­sa gä­mi­si bi­len 2003-nji ýy­lyň 14-nji okt­ýab­ryn­da kos­mo­sa çyk­ýar.
2005-nji ýy­lyň 12-16-njy okt­ýab­ryn­da “Shenz­hou 6” kos­mos gä­mi­si bi­len Feý Szýun­lun we Ne Haý­şen kos­mo­sa iki bo­lup gi­den il­kin­ji hy­taý­ly­lar hök­mün­de ha­sa­ba alyn­dy.
“Shenz­hou 7” mak­sat­na­ma­sy­nyň çäk­le­rin­de 2008-nji ýy­lyň 25-28-nji sent­ýab­ryn­da kos­mos­da bo­lan Çžaý Çži­gan il­kin­ji “kos­mos ýö­ri­şi­ni” ama­la aşy­ran hy­taý­ly bol­ýar.
Lýu Ýan 2012-nji ýy­lyň 16-20-nji iýu­nyn­da kos­mos­da bo­lup, il­kin­ji ze­nan taý­ko­nawt bol­ýar.
2021-nji ýy­lyň 17-nji iýu­ny bi­len 17-nji sent­ýab­ry ara­ly­gyn­da Ne Haý­şen, Lýu Bo­min we Tan Hun­bo Hy­ta­ýyň “Tian­gong” kos­mos be­ke­di­niň il­kin­ji eki­pa­žy bol­ýar­lar.
Hä­zir­ki wagt­da Ýe­riň or­bi­ta­syn­da Hal­ka­ra Kos­mos Be­ke­di bi­len bir ha­tar­da Hy­ta­ýyň kos­mos be­ke­di hem aý­lan­ýar.

Gyzykly bolup bilerЕЩЕ ОТ АВТОРА